ناهید پیشور - روزنامه نگار
در روزهایی که فروش قابل توجه «تی‌تی» ساخته آیدا پناهنده نشان داد مخاطبان سینما، جز کمدی فیلم‌های دیگری را هم برای تماشا انتخاب می‌کنند هم نمی‌شود سیطره فیلم‌های طنزآمیز بر گیشه را انکار کرد. ماجرا هم منحصر به اکران امسال نیست و ما سال‌هاست که شاهد ترکتازی فیلم‌های کمدی بر گیشه سینماهای ایران هستیم. شاید برای برخی باورش عجیب باشد که روزگاری در سینمای ایران به‌ندرت فیلم کمدی ساخته می‌شد و این ملودرام‌های اجتماعی و پیش از آن فیلم‌های اکشن بودند که نبض گیشه را در اختیار داشتند. از نیمه دوم دهه ۸۰ به مرور فیلم‌های کمدی توانستند بازار را در اختیار بگیرند و حالا سال‌هاست که این نوع فیلم‌ها بیشترین فروش را دارند و به‌نظر می‌رسد بیشتر مخاطبان با این نیت بلیت می‌خرند که ساعتی در سینما بخندند و مشکلاتشان را فراموش کنند. در گذر زمان، سینمای ایران تبدیل به بنگاه شادمانی شد. اتفاقی که در بخش خصوصی رخ داد و بیشتر آورده گیشه سینماها مربوط به فیلم‌های کمدی بود. اینکه کمدی‌های پرفروش این سال‌ها چه کیفیتی داشته‌اند یک داستان دیگر است. اینکه فیلم‌های کمدی سینمای ایران اغلب کیفیت قابل‌قبولی نداشته‌اند هم مسئله‌ای است که ظاهراً فقط برای منتقدان اهمیت دارد؛ برای تماشاگران صرف اینکه بشود 2ساعتی سرگرم شد و خندید کفایت می‌کند. این را آمار فروش فیلم‌ها به ما می‌گوید. نگاهی به جدول فروش فیلم‌های سینمایی نشان از یک تفاوت فاحش بین 2 فیلم صدر جدول که هر دو کمدی هستند با فیلم سوم دارد. فیلم اول و دوم بافروشی نزدیک به هم در مجموع بیش از ۹۰ میلیارد تومان فروخته‌اند درحالی‌که «موقعیت مهدی» با ۱۲میلیارد فروش با فاصله‌ای بسیار دور از این دو فیلم قرار دارد.این موضوع وقتی قابل تامل‌تر است که بدانیم «انفرادی» و «سگ‌بند» در ادامه کمدی‌های سال‌های اخیر تنها مبتنی بر طنز موقعیت هستند و چیزی بیش از این در چنته ندارند؛ اما موقعیت مهدی یک فیلم حماسی _ قهرمانی و مبتنی بر یک قصه حقیقی بر مبنای زندگی شهیدان حمید و مهدی باکری است؛ فیلم خوش‌ساختی که در چهلمین جشنواره فیلم فجر با ۱۴نامزدی، برنده 5جایزه ازجمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد. سؤال اینجاست که چرا مخاطبان تمایلی به دیدن چنین فیلمی ندارند؟
مردم حوصله تماشای فیلم واقعگرا را ندارند
احمد طالبی‌نژاد در گفت‌وگو با ایرنا در پاسخ به این پرسش که چرا فیلم‌های کمدی در تقابل با فیلم‌های بزرگی چون موقعیت مهدی (ترکیبی از یک گروه بازیگری قدرتمند و فیلمنامه منسجم و واقعی) همچنان پیشتاز و پرفروش هستند، گفت: جوامع بعد از بحران‌های از سر گذرانده نیاز به‌نوعی گریز از واقعیت دارند؛ نمونه بارز این موضوع در تاریخ سینمای جهان و نئورالیسم در سینمای ایتالیا به وقوع پیوست؛ اگرچه نئورالیسم یکی از بهترین اتفاقاتی است که در تاریخ سینمای جهان افتاده و اگرچه نقطه محوری‌اش ایتالیاست اما بر سینمای جهان و حتی آمریکا هم اثر گذاشت. وی افزود: نئورالیسم در ساده‌ترین تعریف عبارت است از فیلم‌هایی که به‌هیچ‌وجه دروغ نمی‌گویند، با مصالح واقعیت ساخته می‌شوند و از دل جامعه سر برمی‌آورند اما همین سینمایی که در آن «دزد دوچرخه» و «سینما پارادیزو» ساخته شد کمتر از ۱۰سال دوام آورد چرا که جامعه ایتالیا و اروپای بعد از جنگ، نیاز به‌نوعی واقع‌گریزی و رؤیاپردازی داشت. این نیاز به گذر از شرایط و واقع‌گریزی نکته مهمی است؛ چرا که وقتی به سینمای ایتالیا بعد از نئورالیسم نگاه می‌کنید دورانی عجیب‌وغریب را در پیش می‌گیرد و فیلم‌های هرکولی و قهرمانی و کمدی‌های سخیف و... میدان را ازآن خود می‌کنند. البته در کنار اینها فیلمسازهای برجسته‌ای چون آنتونیونی ، فلینی ، ویسکونتی و... کار خودشان را انجام می‌دادند. این نویسنده و فیلمساز در تبیین وضعیت امروز مخاطبان سینمای ایران یادآور شد: در سینمای ایران هم این روند دقیقاً در حال تکرار شدن است. در این شرایط فیلم‌های کمدی تنها گونه‌ای هستند که دخل و خرجشان می‌خواند و سودهای کلانی هم نصیب سازندگانش می‌کنند. در تمام این سال‌ها اما عمده فیلم‌های واقعی و فیلم‌هایی که بر مبنای واقعیت ساخته شده، در گیشه و فروش شکست‌خورده‌اند. عدم‌اقبال از فیلم سینمایی موقعیت مهدی که فیلمی در ژانر قهرمانی ـ حماسی اما از نظر گیشه ناموفق است را می‌توان باتوجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی مردم درک کرد؛ مردمی که دوست ندارند در مورد حقایق فکر کنند، به سمت فیلم‌هایی می‌روند که برای لحظاتی بخندند و از غصه دور شوند. این فیلم‌ها نوعی بی‌خیالی را تبلیغ می‌کنند و تنها تضمینی هستند که در رقابت با فضای رایگان مجازی که محتواهای متنوعی را به مخاطبان گسترده‌اش ارائه می‌دهد، مردم را به سالن سینما می‌کشانند.
آمار فروش فیلم‌ها نشان می‌دهد مخاطبان تمایل چندانی به فیلم‌های جدی ندارند
وضعیت گیشه در روزگار بی‌حوصلگی
در همینه زمینه :
حال خوب