دوچرخه‌سازی که خالق پاناسونیک شد

بعضی نام‌ها در دنیای تجارت آنقدر بزرگ هستند که مسیر پر پیچ و خم آنها برای رسیدن به چنین جایگاهی، دور از تصور است. پاناسونیک یکی از این نام‌هاست. موفقیت کنوسوکی ماتسوشیتا، بنیانگذار پاناسونیک ناشی از چیزی نبود جز ایده بسیار ساده ساخت یک دو‌شاخه الکتریکی؛ کاری که منجر به توسعه و پیشرفت امپراتوری تجارت او در جهان شد. بعدها او به پدر علم مدیریت در ژاپن شهرت یافت. آشنایی با زندگی و تجارب او خالی از لطف نیست.

کودکی در فقر و محرومیت

ماتسوشیتا در نوامبر 1894در شرایطی سخت و فقیرانه، در روستای واسای ژاپن متولد شد. او کودکی و نوجوانی دشواری داشت و بعد از آن یک بزرگسال رنجور با آینده‌ای نامعلوم شد. دقیقاً هنگامی که هر فردی برای موفقیت به آموزش خوب، شخصیت کاریزماتیک و سرمایه نیاز دارد، ماتسوشیتا باید برای ادامه زندگی خود می‌جنگید. وی که کوچک‌ترین فرزند خانواده 10نفره خود بود، پدری داشت که کل سرمایه خانواده را در قمار باخته بود. همین مسائل سبب شد ماتسوشیتا در سن 9سالگی در مغازه دوچرخه‌سازی مشغول به‌کار شود تا خرج خانواده را تأمین کند.

قدرت ریسک‌پذیری

یکی از خصیصه‌هایی که ماتسوشیتا در دوران کاری خود همیشه دنبال می‌کرد، ریسک‌پذیری بود. او با ترک شغل دوچرخه‌سازی‌ و پیوستن به کارخانه ساخت تجهیزات الکترونیک موسوم به اوساکالایت، ریسک بزرگی انجام داد؛ چرا که ماتسوشیتا در شغل دوچرخه‌سازی آنقدر خبره شده بود که به‌عنوان بازرس شناخته می‌شد؛ یک شغل محترمانه که شاید هرکس دیگری تا بازنشستگی به آن می‌چسبید. او به این مسئله فکر کرده بود اما ریسک آن را پذیرفت. با این حال ماتسوشیتا در کارخانه الکترونیک نیز موفق بود و توانست یک دو‌شاخه الکتریکی اختراع کند که در زمان خود بهترین بود. او ابداع خود را به رئیسش نشان داد، هر چند که او اصلاً تحت تأثیر قرار نگرفت.

تحقق یک رؤیا

ماتسوشیتا، شرکت پاناسونیک را از یک کارگاه کوچک که تنها تولید آن نوعی لامپ دوچرخه بود، به یکی از بزرگ‌ترین شـرکــت‌های تجهـیزات الکترونیـکی، الکتریـکی و صنعتی جهان تبدیل کرد. در طول جنگ جهانی دوم کارخانجات ماتسوشیتا که در سراسر قاره آسیا گسترده شده بود، به تولید قطعات الکتریکی، تجهیزات بی‌سیم، موتورهای الکتریکی، لامپ‌های رشته‌ای و همچنین نخستین نمونه از لامپ‌های خلأ اشتغال داشت. «ما تولید می‌کنیم نه برای اینکه فقرا را فقیرتر و اغنیا را غنی‌تر کنیم، بلکه هدف از تولید، زدودن فقر از جامعه است.»؛ این یکی از شعارهای ماتسوشیتا بود. پس از جنگ جهانی دوم، ماتسوشیتا اقدام به بازسازی و سازماندهی مجدد ساختار شرکت پاناسونیک کرد و محصولات جدیدی را به بازار کشور ژاپن وارد کرد که شامل رادیو، دوچرخه و همچنین چند نوع لوازم خانگی می‌شد. از ماتسوشیتا به‌عنوان «نجات‌بخش اقتصاد ژاپن از خاکسترهای جنگ جهانی دوم» یاد می‌شود! ماتسوشیتا در دهه‌60میلادی پس از سفر به ایالات متحده و بازگشت به کشور ژاپن، در پی ‌ردن الگوی کار آمریکایی در سازمان خود بود؛ برای نمونه او برای بهره‌وری بیشتر کارکنان سازمان خود، روزهای کاری کارکنان را در هفته، از 6روز به 5روز کاهش داد و دستمزدها را به اندازه همان 6روز پرداخت کرد. همچنین در ادامه او اقدام به تولید تلویزیون با برند پاناسونیک، برای بازار آمریکا کرد. یکی از جملات ماندگار تجاری ماتسوشیتا این بود که «اگر ما نتوانیم سودی ایجاد کنیم در جنایت علیه جامعه شریک بوده‌ایم. ما سرمایه جامعه را در اختیار داریم. ما نیروی انسانی جامعه را در اختیار داریم. ما مواداولیه جامعه را در اختیار داریم، اگر سود خوبی ایجاد نکنیم، ما منابع ارزشمند را که می‌توانست در جای دیگر به‌کار گرفته شود از بین برده‌ایم».

سختکوشی و استقلال

ماتسوشیتا هیچ پول و تجربه تجارتی نداشت اما انگیزه و آرزوهای بزرگ در سر می‌پروراند. بنابراین در سال‌1917تصمیم گرفت که خودش این دو‌شاخه را تولید کند. با کمک همسر و 3دستیار مشتاقش، تجارت خود را آغاز کرد. این 5نفر تحصیلاتی بالاتر از دبیرستان یا تجربه‌ای در تولید دو‌شاخه الکتریکی نداشتند اما همگی آرزوهای بزرگ در سر داشتند. آنها کارشان را در یک ملک استیجاری، تنها با 2اتاق آغاز کردند. 24ساعت شبانه‌روز و 7روز هفته کار می‌کردند. پس از چندین‌ماه کار سخت و طاقت‌فرسا و بدون ذره‌ای درآمد، گروهشان چندین نمونه از محصول جدید را تکمیل کردند. فروشگاه‌ها از قبول محصول جدید آنها سر باز زدند؛ هر چند که آنها محصول ماتسوشیتا را قابل‌قبول می‌دانستند و ابداع او را تحسین می‌کردند اما مدعی بودند که تعداد کم محصولشان نمی‌تواند تجاری شود و او باید تعداد بالایی از محصول را به تولید برساند تا بتواند توجه‌ها را به کارخانه خود جلب کند. اما ماتسوشیتا تسلیم نشد و به‌کار خود ادامه داد تا کم‌کم مردم به خرید محصولش علاقه‌مند شدند؛ چرا که محصول او به لحاظ کیفیت، بهتر و از نظر هزینه‌ای 50درصد ارزان‌تر بود.

در مسیر خلاقیت

لامپ‌های دوچرخه، وسیله‌ای که بسیار در ژاپن مورد نیاز افراد بود، تا قبل از ماتسوشیتا سابقه بدی در این کشور داشتند و معمولاً کار نمی‌کردند. ماتسوشیتا متوجه شد که یک لامپ بهبود‌یافته برای میلیون‌ها دوچرخه مورد استفاده در کشور، می‌تواند به یک محصول پرکاربرد تبدیل شود. بنابراین او یک محصول بهینه تولید کرد. هر چند که این محصول موسوم به «لامپ قشنگی» در ابتدا مورد استقبال واقع نشد اما بعدها در نهایت به یک استاندارد در کل صنعت تبدیل شد که معیار سنجش سایر محصولات قرار می‌گرفت. چراغ‌های باتری‌خور ماتسوشیتا بعدها آن‌قدر موفق شد که مردم ترجیح می‌دادند لامپ‌های سنتی کروسین خود را جمع کرده و لامپ‌های او را در خانه خود مورد استفاده قرار دهند. به این ترتیب شرکت ماتسوشیتا الکتریک در مسیر تبدیل‌شدن به غول صنعت قرار گرفت. در سال‌1923لامپ‌های فشنگی، الگوی هیتر برقی، میز برق الکتریک و نوع جدیدی از ترموستات‌ها قرار گرفت. نخستین رادیوی ماتسوشیتا، در سال‌1931معرفی شد و برای همین محصول، نخستین جایزه رقابت رادیویی برادکستینگ استیشن توکیو را از آن خود کرد. پس از آن، ابداعات دیگری همچنین پنکه‌های برقی و موتورهای الکتریکی محصول خلاقیت ماتسوشیتا بود.