
سردرگمی استراتژی آسیایی کاخ سفید
رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با وجود مخالفت کاخ سفید، وارد تایوان شد

از 3روز پیش که سفر نانسی پلوسی به کشورهای آسیایی آغاز شده، نوعی سردرگمی درباره مقصدهای سفر رئیس مجلس آمریکا به کشورهای آسیایی به چشم میخورد. در آغاز سفر، در بیانیه رئیس مجلس نمایندگان آمریکا گفته شد که او سرپرستی هیأتی از کنگره را در سفر به کشورهای حوزه هند و اقیانوسیه ازجمله سنگاپور، مالزی، کرهجنوبی، و ژاپن برعهده دارد. در این بیانیه اما هیچ اشارهای به سفر به تایوان نشده بود. این در حالی است که از چند روز قبل، بحث بر سر این سفر در آمریکا با توجه به تهدیدهای چین بالا گرفته بود. عصر دیروز اما خبر نشستن هواپیمای حامل نانسی پلوسی در تایوان، خبر یک رسانههای جهان شد.
رفتن و یا نرفتن رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، موضوع پرچالشی بود که از یک ماه قبل به محلی برای رویارویی بیپرده پکن و واشنگتن تبدیل شده بود. چین بهشدت مخالفت خود با ورود رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان را اعلام کرده بود. حتی روز سهشنبه رویترز به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که از ساعات ابتدایی صبح، جنگندههای چینی در حال پرواز در محدوده جزیره تایوان هستند.
صداهای ناهماهنگ در واشنگتن
برخلاف هشدارهای هماهنگ و پیدرپی پکن درباره سفر احتمالی پلوسی به تایوان، در واشنگتن صدای واحدی درباره این سفر شنیده نمیشد. پیش از انجام سفر، مجله اکونومیست در گزارشی ضمن انتقاد از آشفتگی سیاسی در واشنگتن نوشته بود که رویکرد مقامهای آمریکایی به این سفر نشانه عدمانسجام آمریکا در برابر چین است. این عدمانسجام را در نوع نقل قولها و جهتگیری مقامهای کاخ سفید بهخوبی میتوان درک کرد. چند روز پیش از این، روزنامه فایننشالتایمز به نقل از یک منبع آگاه نوشت: بایدن به خبرنگاران گفته که بهنظر فرماندهان ارتش، این سفر در شرایط کنونی ایده خوبی نیست. با این حال پس از این سخنان بایدن، کاخ سفید به این پرسش خبرنگاران پاسخ نداد که کدام مقام در ارتش آمریکا -لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا یا ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا- با سفر پلوسی مخالفت کرده است. در مقابل دفتر نانسی پلوسی اما هیچگاه احتمال برگزاری سفر او به تایوان را رد نکرد.
سفر پلوسی به تایوان در حالی انجام میشود که احتمال یک رویارویی تمام عیار میان آمریکا و چین همزمان با این سفر وجود داشت. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، روز دوشنبه در جمع خبرنگاران گفت: اگر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، به تایوان سفر کند، پکن اقدامات قاطع و مؤثری اتخاذ خواهد کرد. این سفر به مفهوم آشکار مداخله در امور داخلی چین خواهد بود و عواقب بسیار جدی بهدنبال خواهد داشت. ما هشدار میدهیم که ارتش چین دست بسته نخواهد نشست.
علیرغم هیاهوی بسیاری که در رسانههای آمریکایی در مورد خطر رویارویی نظامی میان آمریکا و چین ایجاد شده بود، کاخ سفید هرگز به این پرسش پاسخ نداد که در صورت وقوع تنش نظامی میان آمریکا و چین بر سر این سفر، چه پاسخی در برابر چینیها خواهد داشت. اظهارنظر مقامهای کاخ سفید بهویژه جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا آنجا که به خبرنگار سیانان اعلام کرد که ایده درگیری نظامی با چین چیز خوبی نیست، حکایت از آن دارد که واشنگتن تمایلی به ورود به یک جنگ تمامعیار با پکن ندارد. با این حال اگر سفر پلوسی به تایوان با پاسخ نظامی چین روبهرو میشد، بیتردید ارتش آمریکا ناگزیر به ورود به یک تنش نظامی جدید بود و در این شرایط رئیس مجلس نمایندگان آمریکا کشورش را وارد یک جنگ نظامی کرده که خود رئیسجمهور تمایلی به وارد شدن به آن نداشته است.
جنگ در شرق اروپا و درگیری واشنگتن به همراه متحدان اروپاییاش در بحران اوکراین باعث شده تا آمریکا و دیگر کشورهای غربی توجه خود را بر این جنگ متمرکز کنند. طبیعی است که واردشدن آمریکا به یک جنگ تمامعیار با چین، موضوع اوکراین را نیز تحتالشعاع قرار خواهد داد و سناریوی نامعلومی را پیش پای واشنگتن خواهد گذاشت که نه گریزی از آن است و نه میتواند تامینکننده منافع واشنگتن باشد.
خودداری چین از واکنش نظامی
همزمان با سفر پلوسی به تایوان، رویترز گزارش داد که نیروی دریایی آمریکا 4کشتی جنگی را در شرق تایوان مستقر کرده است. این واکنش بهنظر نوعی پاسخ آمریکا به هشدارهای صبح سهشنبه ارتش چین است که طی آن جنگندههای خود را در مرز آسمان تایوان به پرواز درآورد. اما عدم واکنش ارتش چین به فرود هواپیمای پلوسی در تایوان، نشان میدهد که رهبران چین هم در شرایط فعلی تمایلی به ورود به جنگ با آمریکا ندارند. «شی جین پینگ»، رئیسجمهور چین که 2دوره هدایت اقتصاد دوم جهان را در دست داشته، در آستانه برگزاری نشست بزرگ حزب کمونیسم چین است که در آن سرنوشتش برای ادامه حکمرانی و یا کنارهگیری در پکن مشخص خواهد شد. در این وضعیت، درگیری در یک جنگ ناخواسته، برای او ایدهآل نیست.
شی در 2دوره گذشته نوعی ملیگرایی آمیخته با نظامیگری را درباره تایوان تبلیغ کرده و بارها بر الحاق این جزیره 24میلیون نفری پافشاری کرده است. با این همه، خودداری رئیسجمهور چین از ورود به درگیری نظامی با آمریکا نشان میدهد که او در دوران حساسی قرار دارد. احتمالا چین ترجیح داده که واکنش خود به ورود رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان را به برخی اقدامات اقتصادی علیه تایوان محدود کند تا هزینه ورود به یک جنگ پرهزینه روی دست شی جی پینگ نماند.