غول بنفش در تالاب انزلی

مریم ساحلی

سنبل آبی بی‌محابا در تالاب انزلی پیش می‌رود. غولی بنفش که تنوره می‌کشد و حریف می‌طلبد؛ شیطانی که حضورش پژواک قدم‌های مرگ برای زیستمندان تالاب رنجور انزلی ا‌ست.‌ سنبل آبی به‌شدت مهاجم است. هجومش یعنی تکثیر با سرعت بسیار در پهنه‌های آب شیرین و ممانعت از تبادل اکسیژن و راه‌یافتن نور به اعماق آب. حضورش زیبا اما سهمگین و بحران‌آفرین است؛ چنان که این گیاه مهاجم نخستین موضوع پدافند غیرعامل زیستی کشور بوده است. گیاه سنبل آبی بومی آمازون است ولی حاشیه‌نشینان تالاب انزلی حالا آن را خوب می‌شناسند و می‌دانند که بذرهای پلیدش 20 تا 30 سال دوام می‌آورند‌. آنها می‌دانند چگونه حضور 11ساله‌ این گیاه بر زخم‌های ناسور تالاب افزوده است. عده‌ای می‌گویند که پای این مهمان ناخوانده با گردشگران بدین‌جا باز شده و بعضی دیگر معتقدند همراه با بذر برنج وارد گیلان شده است. حالا اما حکایت آمدنش هرچه که باشد به کنار، آنچه امروز بسیار غم‌انگیز است، ماندگاری این اهریمن ویرانگر است که پشت هم دامن می‌گستراند و پیش می‌رود. غول بنفش زمستان به خواب می‌رود و با گرم شدن هوا سر بر می‌آورد و پیش می‌رود تا با جذب و تعریق شدیدش به کاهش میزان آب منابع آبی بپردازد، آن هم در روزگاری که تالاب انزلی در وانفسای تغییرات اقلیم و عدم‌رعایت حقابه‌ها آب رفته و با انبوه رسوبات مواجه شده است. غول پیش می‌رود تا مسیرهای آبی را مسدود کند؛ او پیش می‌رود تا سایه مرگ را بگستراند و ما به تماشا نشسته‌ایم. کارشناسان می‌گویند برای مقابله با این گیاه از روش‌های مکانیکی، شیمیایی، بیولوژیک و یا تلفیقی از این روش‌ها می‌توان استفاده کرد. اما آنچه گیلانیان در طول یک دهه گذشته شاهدش بودند تنها اقداماتی ناچیز و مقطعی بوده که حاصل بی‌رنگ و لعابش به وضوح هویداست. چرا که سنبل آبی این روزها بیش از همیشه خزیده و در تالاب و آبراه‌های درون شهر انزلی به نگاه مغموم آدم‌ها، ماهی‌ها و پرندگان پوزخند می‌زند.