بازمانده انفجار بیروت فروریخت

انفجار مهیب بندر بیروت تنها یک بازمانده داشت؛ سیلوهای عظیم غلات بندر بیروت. این سیلوها اگرچه در انفجار به‌شدت آسیب دیدند، اما سازه آنها پابرجا باقی مانده بود. سیلوهای بیروت از زمان انفجار تاکنون مانند سازه‌ای نمادین یا یک بنای یادبود در قلب سوخته بندر بیروت، در میان توده‌ای از آوارها و لاشه خودروهای سوخته خودنمایی می‌کردند. همانطور که انفجار بندر بیروت به نمادی از فساد و ناکارآمدی دولتی در لبنان تبدیل شد، این سیلوها هم به نمادی از مقاومت در برابر فساد و به یادبودی از فاجعه‌ای که جان بیش از 200نفر را گرفت، بیش از 7هزار نفر را مجروح کرد و 15میلیارد دلار خسارت به جا گذاشت تبدیل شده بودند. در آستانه 2سالگی فاجعه انفجار بندر بیروت، بخشی از این سیلوها هم فروریختند تا نماد ترک خوردن ایستادگی مردم در برابر فساد سیاستمداران باشند. فروریختن سیلوها در بحبوحه فروپاشی اقتصادی و سیاسی لبنان، چند روز مانده به سالگرد انفجار بندر، با احیای خاطرات دردناک به جا مانده از این واقعه تلخ، خشم و ناامیدی مردمی را که سال‌هاست از فساد دولتی و اقتصاد رو به نابودی در عذابند تشدید کرده است.

آتش، بلای جان سیلوها 
این سیلوهای 50ساله که ‌ارتفاعی برابر 48متر دارند، در برابر انفجار بندر بیروت مقاومت نشان داده و عملا بخش‌های غربی بیروت را از آثار ناشی از انفجار در امان نگه داشتند. عامل فروریختن سیلوها، آتش‌سوزی‌هایی است که از 3هفته پیش در اثر شدت گرفتن گرما آغاز شد. مرور زمان و فرایند پوسیدگی غلات باقیمانده در این سیلوها باعث تخمیر آنها شد و در نهایت افزایش گرمای هوا منجر به آتش گرفتن غلات شد. شدت آتش‌سوزی در این سیلوها به اندازه‌ای بالا بود که نیروهای ارتش لبنان و آتش‌نشانی این کشور نتوانست آن را مهار کند. غلات به‌مدت 3هفته در آتش سوختند و دود ناشی از آتش‌سوزی، آلودگی محیطی را در اطراف بندر به‌شدت افزایش داد، درحدی که وزرای محیط‌زیست و بهداشت لبنان از مردمی که در حاشیه این منطقه سکونت داشتند درخواست کردند در فضاهای بسته و مجهز به سیستم تهویه هوا باقی بمانند. با فروریختن بخشی از سیلوها، اکنون خطر فروریختن دیگر بخش‌های این سیلوها تشدید شده است. بخش‌های شمالی این سیلوها به مرور زمان دچار خمیدگی شده بودند، اما به‌گفته کارشناسان، آتش‌سوزی با تشدید آسیب‌هایی که در سازه وجود داشت، روند فروپاشی را تسریع کرد.
بی‌اعتمادی شدید به دولت باعث شده تا جامعه لبنان باور داشته باشد آتش‌سوزی در سیلو‌ها عامدانه ایجاد شده و یا دولت از عمد آتش را برای 3هفته مهار نکرده تا سیلوها را نابود کند و هر مدرک و سند مرتبط با انفجار بندر را از بین ببرد. دولت اما مدعی است از ترس فروریختن کل سازه یا تشدید آتش تحت‌تأثیر باد ایجاد شده توسط هلی‌کوپترهای آتش‌نشانی اقدام به مهار آتش نکرده است.
بی‌اعتمادی مردم لبنان نسبت به نخبگان سیاسی این کشور ریشه در ناکارآمدی دولت‌های این کشور دارد. لبنانی‌ها دولت ناکارآمد این کشور را تنها مقصر فاجعه انفجار بندر بیروت می‌دانند، زیرا پیش از انفجار تمهیدات کافی برای محافظت از مواد انبار شده در بندر را به‌کار نبستند و پس از انفجار هم تحقیقات کافی و عادلانه برای مجازات مقصران این فاجعه به عمل نیاوردند. سال گذشته دولت لبنان تصمیم به تخریب این سیلوها گرفت، اما این تصمیم با اعتراض بازماندگان انفجار بندر بیروت مواجه شد. بازماندگان انفجار و اعضای خانواده قربانیان این فاجعه اصرار داشتند که شاید در سیلوها مدارکی موجود باشد که در فرایند پیگیری قضایی و حقوقی پرونده انفجار بندر کاربردی و حیاتی باشد. بازماندگان همچنین خواستار آن بودند که سیلوها به‌عنوان یادبودی از این تراژدی بزرگ، باقی بمانند.

انفجار بیروت؛ جرقه‌ فروپاشی اقتصادی
فاجعه سال2020 بندر بیروت بر اثر انفجار 2هزار و750تن ماده شیمیایی آمونیوم نیترات که به‌صورت ناایمن از سال2013 در بندر ذخیره شده‌ بودند، رخ داد. آگاهی اعضای دولت لبنان از وجود این مواد و وضعیت نگهداری از آنها باعث شد تا جامعه لبنان، این فاجعه را به نمادی از فساد و ناکارآمدی دولت تبدیل کنند؛ فاجعه‌ای که‌در نهایت لبنان را به‌سوی فروپاشی اقتصادی هدایت کرد زیرا میلیاردها دلار خسارت به بار آورد و هزاران تن غلات ذخیره شده برای کشور را نابود کرد. این انفجار در دورانی رخ داد که مردم لبنان درحال دست‌وپنجه نرم کردن با تبعات اقتصادی بحران کرونا بودند. از این‌رو بحران‌های مالی و اقتصادی موجود تشدید شدند و لبنان با کمبود شدید غلات مواجه شد. امروز ترکیب تبعات انفجار بندر با تبعات ناشی از جنگ اوکراین، باعث شده تا دو سوم مردم لبنان در فقر و گرسنگی زندگی کنند. اوکراین اصلی‌ترین تامین‌کننده غلات لبنان بوده است.
انفجار بندر بیروت یکی از قدرتمند‌ترین انفجار‌های غیرهسته‌ای در جهان به شمار می‌رود. تحقیقات نشان داده است که تمامی اعضای دولت لبنان از ذخیره شدن ناایمن مواد منفجره در بندر آگاه بوده‌اند، اما تاکنون هیچ‌یک از مقامات لبنانی به اتهام تقصیرکار بودن در وقوع این فاجعه دستگیر یا متهم نشده است.