خبر کوتاه است؛ «سومین خط ریلی بین چین و قزاقستان اجرایی می‌شود». این خبر را سفیر قزاقستان در پکن اعلام کرده و ازآنجایی‌که این خط ریلی در مسیر دسترسی به اروپا از دریای خزر می‌گذرد و قابلیت اتصال به بنادر ایران را نیز داراست، می‌تواند یک فرصت ترانزیتی نطلبیده برای ایران قلمداد شود.
به گزارش همشهری، سومین خط ریلی بین چین و قزاقستان می‌تواند از طریق راه‌آهن ازبکستان - ترکمنستان به بندر ترکمن‌باشی در دریای خزر متصل شده و از آنجا به بنادر ایران ازجمله انزلی مرتبط شود. در این وضعیت، عملا کریدور ریلی چین - قزاقستان - اروپا، از این طریق به کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب (INSTC) به بنادر جنوبی ایران متصل شده و دسترسی دریایی سریع، ارزان و امن به خاورمیانه، شرق آفریقا و هند را محقق می‌کند.
ظهور هاب لجستیکی آسیای مرکزی
سفیر قزاقستان در پکن، دلیل اجرای سومین خط ریلی بین چین و قزاقستان را افزایش تقاضا برای حمل‌ونقل ریلی در مرز 2کشور اعلام کرده است؛ اما بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد این مسیر ریلی جدا از پاسخگویی به نیازهای حمل‌ونقلی، فرصت‌‌هایی نیز برای نقش‌آفرینی این کشور در آسیای مرکزی فراهم می‌آورد. خط آهن چین - قزاقستان - ازبکستان موسوم به CKU، به‌ویژه در زمانی که تقاضا برای حمل‌ونقل ریلی در حال افزایش است، به قزاقستان کمک می‌کند تا نقش برجسته‌تری را به‌عنوان هاب لجستیکی در امتداد شبکه قطارهای باری چین - اروپا ایفا کند. براساس آمار وزارت بازرگانی چین، در سال2019، بیش از 90درصد قطارهای باری چین - اروپا از قزاقستان عبور کرده‌اند. در سال2021، درمجموع 1.46میلیون TEU کالا توسط قطارهای باری چین - اروپا حمل شد. براساس داده‌های کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین (NDRC) در 5ماه اول سال‌جاری، 6157رام قطار باری چین - اروپا از مسیر قزاقستان عبور کرد که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل 3درصد افزایش داشت. راه‌آهن CKU به‌مدت 2دهه به‌دلیل اختلافات سیاسی و مشکلات فنی در مرحله مذاکرات باقی مانده بود.
مشخصات خط ریلی جدید
خط ریلی بین چین و قزاقستان (CKU) به بخش مهمی از پل قاره‌ای اوراسیای جدید تبدیل می‌شود و یک کریدور حمل‌ونقلی را تشکیل می‌دهد که شرق و جنوب شرق آسیا را به آسیای مرکزی و غربی، شمال آفریقا و جنوب اروپا متصل می‌کند. طول مسیر این راه‌آهن 523کیلومتر است که 213کیلومتر در چین، 260کیلومتر در قزاقستان و 50کیلومتر در ازبکستان احداث می‌شود. این مسیر ریلی کوتاه‌ترین مسیر برای حمل کالا از چین به اروپا و خاورمیانه خواهد بود که مسیر انتقال بار را 900کیلومتر کاهش می‌دهد و 7 تا 8روز در زمان نقل‌وانتقال صرفه‌جویی می‌کند. انتظار می‌رود عملیات اجرایی این مسیر در بهار سال آینده آغاز شود. البته قرقیزستان، منطقه کوهستانی است و اجرای خط ریلی جدید به حفاری بیش از 90تونل نیاز دارد که زمستان‌های سخت قرقیزستان نیز عملیات اجرایی را پیچیده می‌کند.
اتصال چین به این خط از پایانه راه‌آهن کاشغر در استان سین‌کیانگ خواهد بود که به شبکه ریلی ملی چین متصل است. این خط از ازبکستان، می‌تواند با راه‌آهن ازبکستان - ترکمنستان به بندر ترکمن‌باشی در دریای خزر متصل شود و با بندر باکو در آذربایجان و مسیرهای حمل‌ونقلی گرجستان، ترکیه و کشورهای اتحادیه اروپا در دریای سیاه بلغارستان و رومانی تلاقی کند. این خط همچنین می‌تواند به سمت بنادر ایران مانند انزلی رفته و از طریق کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب (INSTC) به بنادر جنوب ایران متصل شود و نهایتا به دسترسی دریایی به خاورمیانه، شرق آفریقا و هند منتهی شود.
ایران قادر است با ورود به این بازی، فقط با استفاده از زیرساخت‌های موجود نقش اثرگذاری در ترانزیت منطقه‌ای و حمل‌ونقل چین با اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا بازی کند؛ مسئله‌ای که به‌تازگی از سوی شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی در دیدار با سفیر چین در تهران نیز مطرح شده است. افندی‌زاده در این نشست تأکید کرده که آمادگی توسعه کریدور شمال-جنوب در بنادر شمال و جنوب ایران وجود دارد. ضمن اینکه با تکمیل قطعه ریلی رشت-آستارا، شبکه ریلی ایران از طریق بندرعباس به شمال روسیه وصل می‌شود و از این طریق نیز امکان خوبی برای ترانزیت کالا فراهم می‌آید.
فرصت ترانزیتی نطلبیده
ایران با اتصال به سومین خط ریلی چین و قزاقستان می‌تواند نقش اثرگذاری در ترانزیت منطقه‌ای و تجارت چین داشته باشد
در همینه زمینه :
