مشکلات حل نشده

فهیمه پناه‌آذر - روزنامه‌نگار

قصه ساترا و شبکه نمایش خانگی وارد مراحل جدیدی در هفته اخیر شده است؛ قصه پیچیده‌ای که با نامه‌نگاری‌ها و تصمیمات تندتری مواجه شده؛ تا جایی که ساترا برای تعلیق برخی از پلتفرم‌ها اقداماتی را انجام داده و در مقابل مجلس هم به این موضوع ورود کرده و به رئیس رسانه ملی هشدار داده است.

نامه 12بندی به رئیس صدا و سیما
چند روز پیش بود که در نامه‌ای گزارش‌گونه از سعید مقیسه، رئیس ساترا به رئیس رسانه ملی بندهایی از مصوبه شورای فضای مجازی صدا و سیما برای برخورد و تعلیق برخی از پلتفرم‌ها منتشر شد. نامه‌ای در 12بند که اقدامات ساترا را برای مقابله و اخطار به پلتفرم‌ها آورده بود. با این نامه تقابل ساترا و شبکه نمایش خانگی وارد مرحله تازه‌ای شد. در این نامه اقدامات ساترا ازجمله عدم‌ارائه خدمات، عدم‌همکاری با پلتفرم‌ها و در نهایت مهلت یک‌هفته‌ای برای پلتفرم‌ها که از قانون ساترا تبعیت کنند، آورده شد. با این نامه‌نگاری‌ها زمزمه تعلیق برخی از پلتفرم‌ها به گوش رسید؛ تعلیقی که به‌نظر بسیاری از تهیه‌کنندگان و فعالان در حوزه شبکه نمایش خانگی نوعی اشتباه مدیریتی از سوی رسانه ملی به‌حساب می‌آید؛ اینکه ساترا به‌عنوان یک سازمان نظارتی باید در این حوزه بی‌طرف باشد و در نهایت این حوزه نیاز به رگولاتوری دارد و نباید دچار تضاد منافع باشد.

واکنش نماینده مجلس به ساترا
بعد از نامه‌نگاری مدیر ساترا به رئیس صدا و سیما، مجتبی توانگر، رئیس کمیته دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس طی نامه رسمی بابت تعطیلی شبکه‌های نمایش خانگی به رئیس سازمان صدا و سیما هشدار داد. توانگر در نامه‌ای عنوان کرد: «همانطور که در نامه اینجانب به محضر جناب آقای دکتر رئیسی، ریاست محترم جمهور و رئیس شورای‌عالی فضای مجازی نیز بیان شده اگر پیش‌تر مسئولین امر -از جمله دولت محترم و شورای‌عالی فضای مجازی- در عمل به وظایف خود، تکالیف قانونی ساترا و چارچوب فعالیت آن را معین می‌ساختند، امروز شاهد آن نبودیم که رئیس این مجموعه به‌خود جرأت داده و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های آن را عامل پیگیری اعمال غیرقانونی و بی‌مبنای خود قلمداد کرده و جهت ایراد نطق پیش از دستور و ایراد تذکر برای آن تعیین‌تکلیف کند.»  در بخش دیگری از نامه آمده است: «مطابق بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته در مراجع مختلف ازجمله مرکز ملی فضای مجازی اساسا اینکه صنعت نمایش سینمای خانگی مشمول تعریف صوت و تصویر فراگیر باشد یا خیر، محل بحث است و در آن صورت تنظیم‌گری این حوزه بر عهده آن سازمان محترم نیست. » او در بخش دیگری از نامه خود آورده است:« افزایش فشار بر شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که در حوزه تولید و نشر محتوای سینمای خانگی مشغولند جز ریختن آب به آسیاب دشمن نیست؛ چراکه مخاطب این پلتفرم‌ها درصورت محرومیت از این محتوا یقینا به‌سوی صدا و سیما چرخش نخواهند نمود و در میانه جنگ فرهنگی نظام با رقبا و دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی، این کار معنی‌ای جز خلع سلاح کردن نظام از ابزارهایش ندارد؛ هر چند ضروری‌ است تمام سرویس‌های پخش آنلاین فیلم(VODها)توجه دقیق‌تری به فرهنگ و آداب مردم عزیزمان داشته باشند.» توانگر  در ادامه نوشته است:
« که در آشفتگی ناشی از عملکرد بی‌قانون ساترا در این حوزه و با لحاظ ابهامات فوق‌الذکر، مجلس شورای اسلامی که عطف به فرموده حضرت امام(ره) و تأکیدات مقام معظم رهبری در رأس همه امور کشور است، موظف به انجام اقدامات لازم جهت تدوین، تنظیم و تصویب قوانین مورد نیاز در زمینه صوت و تصویر فراگیر است که با همکاری همه ارکان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر این حوزه در نظام این مهم به انجام خواهد رسید.»

چرا مشکل حل نمی‌شود؟
فیلیمو هم به‌عنوان یکی از پلتفرم‌ها، درباره اظهارات اخیر رئیس ساترا چند سؤال را مطرح کرد که در بخشی از این سؤالات آمده است: «ایجاد هر ساختاری در سطح ملی و فرادستگاهی مانند ساترا، نیازمند قانون تاسیس یا قانون تشکیلات با وظایف و اختیارت روشن است. لطفا در این خصوص شفاف‌سازی شود که کدام مرجع قانونگذاری یا تدوین مقررات در کشور به این مهم اهتمام ورزیده و سند موردنظر برای اطلاع عموم رونمایی شود.» 
همچنین این سؤال را مطرح کرده؛« آیا منطقی است که ساختاری منقبض، کند و ایستا، خود قوانین و اقلیم حکمرانی‌اش را تعریف کند، خود اجرا کند و خود هنگام مناقشه و اختلاف، مرجع رسیدگی به تخلفات باشد؟ بخش خصوصی چگونه می‌تواند با چنین تنظیم‌گر ذینفعی رابطه منطقی و حرفه‌ای داشته باشد؟» مدیران این پلتفرم همچنین عنوان کرده‌اند: «از تنظیم‌گری منصفانه و نظارت دغدغه‌مندانه بر مبنای ضوابطی شفاف و روشن استقبال می‌کنیم ولیکن انسداد ایجادشده را محصول عملکرد بی‌ضابطه ساترا و عدم‌تمایل این مجموعه به قانونمند شدن توسط مراجع ذیصلاح می‌دانیم.» 

باز هم فرصت یک هفته‌ای
بعد از کش‌وقوس‌های فراوان این‌بار معاون پایش و نظارت ساترا در واکنش به همه اظهارنظرها عنوان کرده که اکثر رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند.  محمد حسام‌پور درباره پلتفرم فیلیمو توضیح می‌دهد: «متأسفانه رسانه فیلیمو با انجام اقدامات قانون‌گریزانه، عدم‌تمکین به مقررات، تولید و انتشار را سرلوحه کار خود قرار داده و فرایندهای قانونی را در انتشار محتوا نقض کرده است‌. این رسانه، با وجود تذکرهای مکرر ساترا مبنی بر رعایت قانون، توجهی به این امر نکرده و همانطور که رئیس ساترا در مصاحبه‌ای اعلام کرد، مهلتی به این رسانه برای رعایت قانون و مقررات داده شده که امیدواریم این رسانه مسیر احترام به قانون را اجرا کند؛ در غیراین‌صورت درخصوص فیلیمو اقدام لازم قانونی انجام خواهد شد.»  با همه کنش‌ها و واکنش‌ها هنوز مشکلات ساترا و پلتفرم‌ها به‌خصوص در تولید و پخش سریال‌های نمایش خانگی وجود دارد؛ چرا که ساترا همچنان معتقد است که پلتفرم‌ها از دستورات سر باز می‌زنند و مدیران شبکه نمایش خانگی هم از تصمیم‌های سلیقه‌ای مدیران ساترا و ممیزی غیرمنصفانه انتقاد می‌کنند. البته سعید مقیسه هم عنوان می‌کند که برای توسعه صوت و تصویر فراگیر کارهای زیادی شده و از پلتفرم‌ها به‌خوبی حمایت می‌شود.