طرح جدید برای مبادلات کاغذی نفت و گاز

انتشار گواهی سپرده حامل‌های انرژی شرکت ملی نفت در بورس انرژی ایران در دستور کار قرار گرفت. کارگروهی نیز به همین منظور تشکیل شده است؛ همزمان با این طرح معاون وزیر نفت از عرضه گاز نیز در بورس کالا خبر داد و تأکید کرد: مشترکان می‌توانند گاز مازاد مصرفی خود را در بورس بفروشند.
به‌گزارش همشهری، جای اوراق بهادار مبتنی بر انرژی ازجمله نفت در بازار سرمایه ایران خالی است. به زعم بسیاری از کارشناسان، اوراق مالی مبتنی بر کالا‌های پایه‌ای مانند نفت که ایران در آن مزیت برتر دارد می‌تواند کمک زیادی به فروش و افزایش درآمد‌های ارزی کند. اساسا مهم‌ترین فلسفه تاسیس بورس نفت نیز در ایران همین موضوع بوده است اما در طول سال‌های گذشته با وجود تاسیس بورس انرژی این موضوع فراموش شد. حالا آن‌طور‌که مدیرعامل بورس انرژی خبر داده طرحی را شرکت ملی در دستور کار قرار داده است که براساس آن فروش نفت از طریق اوراق مالی مانند گواهی سپرده توسعه پیدا می‌کند که این اوراق به زعم کارشناسان می‌تواند به افزایش صادرات و توسعه معاملات نفت کمک زیادی کند. برخی اطلاعات غیررسمی حاکی از آن است که مبادلات این اوراق حتی قرار است با ارزی به غیراز دلار انجام شود و می‌تواند جریان فروش نفت ایران را از طریق به کارگیری مبادلات ارزی و مالی تسهیل کند.
به موازات این رویداد دیروز معاون وزیر نفت از عرضه گاز نیز در بورس کالا خبر داد و تأکید کرد: مشترکان می‌توانندگاز مازاد مصرفی خود را در بورس انرژی بفروشند.این طرح نیز بیش از چند سال است به‌دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها معطل مانده بود.

عرضه گواهی سپرده نفت
آن طور که دیروز مدیرعامل بورس انرژی اعلام کرد:شرکت ملی نفت طرح جدیدی برای مبادلات حامل‌های انرژی ارائه کرده است که مبتنی بر فروش گواهی سپرده کالایی است.
علی نقوی با بیان اینکه انتشار گواهی سپرده کالایی حامل‌های انرژی با هدف توسعه بازار است و طرح فعلی با طرح دولت قبل برای فروش اوراق سلف نفتی به کلی تفاوت دارد گفت: شرکت ملی نفت دردوره جدید رویکردی مبتنی بر افزایش شفافیت و توسعه بازار از طریق سازوکارهای بورس انرژی را در دستور کار خود قرار داده و بر همین اساس کارگروهی برای انتشار گواهی سپرده حامل‌های انرژی تشکیل شده است.
او افزود: همچنین جلسات کارشناسی متعددی برای بررسی ابعاد مختلف این ابزار جدید با ذی‌نفعان مختلف تشکیل شده و ادامه دارد. جزئیات طرح فعلی وزارت نفت هنوز نهایی نشده است و به محض تأیید و تصویب اطلاع‌رسانی خواهد شد.
نقوی تأکید کرد: آنچه درباره تشابه این طرح با طرح گشایش نفتی مطرح می‌شود به هیچ وجه درست نیست و طرح فعلی برای انتشار گواهی سپرده حامل‌های انرژی اساسا با مدل اوراق سلف نفتی تفاوت دارد.
مدیرعامل بورس انرژی گفت: طبق دستورالعمل‌های بازار سرمایه، گواهی سپرده کالایی صرفا به تحویل فیزیکی منجر خواهد شد و تسویه نقدی ندارد.همچنین در این طرح با توجه به فروش قطعی دارایی پایه، تعهداتی برای دولت در آینده ایجاد نمی‌شود و ابزار جبران کسری بودجه نیز به‌حساب نمی‌آید.
به‌گفته او گواهی سپرده حامل‌های انرژی یک شیوه جدید برای فروش نفت و فرآورده‌های نفتی است، در عین حال طبقه جدیدی از دارایی‌های مالی را برای سرمایه‌گذاری به‌وجود می‌آورد.
نقوی‌ با بیان اینکه معاملات ابزارهای پرریسکی مانند گواهی سپرده حامل‌های انرژی توسط سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و فعالان همان حوزه که با ریسک‌های کالا آشنا هستند انجام می‌شود توضیح داد: بازیگران حرفه‌ای این عرصه می‌توانند با پیش‌بینی نسبت به تحولات آینده بازار نفت و فرآورده‌های نفتی به خرید و فروش گواهی اقدام کنند و توصیه می‌شود افرادی که آشنایی کافی با معاملات آن ندارند، به‌صورت غیرمستقیم از طریق صندوق‌های کالایی در این ابزار جدید سرمایه‌گذاری کنند.

عرضه گاز در بورس انرژی
همگام با برنامه‌ریزی برای انتشار گواهی سپرده فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران نیز از عرضه گاز در بورس کالا خبر داد و گفت: مشترکان می‌توانند گاز مازاد مصرفی خود را در بورس بفروشند. مجید چگنی با اشاره به اینکه با اجرای پروژه کنتورهای هوشمند، مدیریت مصرف اتفاق خواهد افتاد، گفت: اگر مشترکی گاز کمتری مصرف کند، می‌تواند گاز مازاد را در بورس بفروشد.
او با بیان اینکه قیمت گاز در ایران بسیار ارزان است، افزود: قیمت گاز در اروپا مترمکعبی بالای ۲دلار است و حتی در زمان‌هایی به بالای ۴دلار نیز رسیده، درحالی‌که قیمت گاز در ایران در بخش خانگی ۷۰تومان است.
او افزود: هدف از اجرای پروژه کنتورهای هوشمند این است که مدیریت مصرف انجام شود و از خدمات ارائه‌شده درست استفاده کنند.
معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه زیرساخت‌های بورس انرژی برای عرضه گاز فراهم است، ادامه داد: در این پروژه هر مقداری که مشترکان بتوانند مصرف گاز را ذخیره کنند، می‌توانند در بورس انرژی به قیمت آزاد بفروشند.او تأکید کرد: سال گذشته براساس قانون بودجه، تکلیفی داشتیم که بخشی از گاز را در بورس انرژی عرضه کنیم اما چون زیرساخت‌ها آماده نبود و پایان سال این زیرساخت آماده شد، امکان عرضه گاز به‌وجود نیامد.
شرکت ملی گاز ایران براساس لایحه بودجه امسال، برای اصلاح الگوی مصرف، موظف است در راستای هوشمندسازی توزیع گاز و نصب کنتورهای هوشمند با اولویت مشترکان پرمصرف اقدام کند.در حوزه سخت‌افزاری، ساخت کنتورهای هوشمند در اولویت قرار دارد و هم‌اکنون در اروپا نیز بحث‌های هوشمندسازی پیگیری می‌شود.این پروژه کلان باید طی ۴سال عملیاتی شود و براساس برآورد اولیه، ۴میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.