بومی یا خارجی؟ ،مسئله این است

بحث سرمربی خارجی و داخلی نقل محافل فوتبالی این روزهای ایران است. برخی رسانه‌ها در لزوم استفاده از مربیان خارجی برای تیم‌های ملی حاضر در جام‌جهانی قطر آماری درآورده و تأکید کرده‌اند که چون 70درصد سرمربیان تیم‌های جام‌جهانی بومی هستند، پس ما هم باید از مربی بومی استفاده کنیم. بیاییم بررسی کنیم این 70 درصد چه افرادی هستند.  بیشتر کشورهایی که از سرمربی بومی استفاده می‌کنند کشورهای صاحب فوتبال هستند. سابقه نداشته یا کمتر سابقه داشته که کشورهایی مثل آرژانتین، برزیل، انگلیس، فرانسه، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، آلمان و کرواسی از مربی غیربومی برای تیم ملی استفاده کنند چراکه خودشان به همه کشورهای جهان مربی صادر می‌کنند.
    انگلیس در 2‌مقطع هدایت تیم ملی خود را به سون گوران اریکسون سوئدی و کاپلوی ایتالیایی سپرد اما معمولا مربی بومی داشته است. البته از آخرین باری که یک‌سرمربی انگلیسی در یک تیم ملی یا باشگاهی به قهرمانی تورنمنتی رسیده، 13سال می‌گذرد اما انگلیسی‌ها با وجود نتایج ضعیف گرت ساوث‌گیت در لیگ ملت‌های اروپا همچنان به این مربی اعتماد کرده‌اند و تا پایان جام‌جهانی قصد دارند با او ادامه دهند.
   لیونل اسکالونی مدتی است هدایت آرژانتین را در دست گرفته. سابقه نداشته یک سرمربی غیربومی روی نیمکت تیم ملی آرژانتین بنشیند.
   تیته در جام‌جهانی قبلی هم هدایت برزیل را در دست داشت. به‌تازگی شایعه شده که گواردیولا قصد دارد پس از پایان قراردادش با منچستر‌سیتی به تیم ملی برزیل برود اما او چند ماه پیش این شایعه را رد و اعلام کرد برزیلی‌ها خودشان بهترین مربیان را دارند.
   هانسی فلیک که در جام‌جهانی2014 دستیار یواخیم لو بود، پس از طی کردن دوره‌ای کوتاه اما کاملا موفق در بایرن‌مونیخ، سرانجام با حسن صالح حمیجیچ به مشکل خورد و از این باشگاه جدا شد تا جای یواخیم لو را روی نیمکت تیم ملی آلمان بگیرد. هیچ‌یک از 11سرمربی تاریخ تیم ملی آلمان غیرآلمانی نبوده‌اند.
   کرواسی یکی از کانون‌های تولید مربی فوتبال است و در همه جای دنیا نماینده دارد. طبیعی است که زلاتکو دالیچ، یک سرمربی بومی برای تیم ملی کرواسی باشد و در جام‌جهانی افتخار نشستن روی نیمکت تیم ملی کشورش را به‌دست آورد. او در دوره قبلی کرواسی را تا فینال پیش برد و به دیدیه دشان و فرانسه باخت.
   بارسلونا در سال‌های اخیر غیراز رونالد کومان، رایکارد و کرویف که هلندی بودند، از مربی بومی استفاده کرده اما رئال‌مادرید معمولا به مربی خارجی اقبال نشان می‌دهد. با این حال روی نیمکت تیم ملی اسپانیا وضعیت فرق دارد چراکه این کشور هم مربی به‌اندازه کافی دارد. لوییس انریکه احتمالا پس از جام‌جهانی و در تابستان آینده، هدایت یک تیم باشگاهی را در لیگ برتر در دست می‌گیرد اما فعلا سرمربی اسپانیاست. اسپانیا در تیم ملی بلژیک هم سرمربی دارد.
   دیدیه دشان با فرانسه قهرمان جهان و لیگ ملت‌های اروپا شده و یک‌بار هم این تیم را تا فینال یورو بالا برده. زین‌الدین زیدان منتظر است تا ماموریت این مربی در جام‌جهانی به پایان برسد و جای او را بگیرد. فرانسه هم همیشه از مربی بومی استفاده کرده و هم‌اکنون مربیان بزرگی دارد که یکی از آنها یعنی گالتیه به‌تازگی هدایت تیم پاری‌سن‌ژرمن را به‌عهده گرفته است. اما در لیگ فوتبال این کشور مربیان خارجی حضور چشمگیری داشته‌اند.
   هلند هم یکی دیگر از قطب‌های فوتبال به‌حساب می‌آید چراکه مربیانش تأثیر زیادی بر این رشته ورزشی گذاشته‌اند. سبک توتال فوتبال این کشور هنوز هم طرفداران زیادی دارد. چیزی که بارسایی‌ها به آن افتخار می‌کنند بخشی از آن مرهون یوهان کرویف کبیر است. فقط یک‌مربی هلندی می‌تواند سبک فوتبال شناور را در این تیم پیاده کند. البته در تیم ملی هلند دی‌بوئر نتوانست و برای همین اخراج شد و جایش را به لوییس فان‌خال داد. فان‌خال اخیرا متوجه شده سرطان دارد و برای همین پس از جام‌جهانی جای خود را به رونالد کومان خواهد داد. کومان پیش از رفتن به بارسلونا با فدراسیون فوتبال هلند قرارداد داشت و آن را فسخ کرد.
   در سال‌های اخیر مربیان پرتغالی سراسر اروپا و قاره‌های دیگر را در نوردیده‌اند. مربیان بزرگی مثل مورینیو، سانتوش، ژاردیم، نونو اسپریتو که 2‌تای آخری اخیرا به خلیج‌فارس آمده‌اند و همچنین کی‌روش، مانوئل ژوزه، کونسیسائو و ژرژ ژسوس به وجهه مربیگری این کشور اعتبار بخشیده‌اند. پرتغال با سانتوش به قهرمانی اروپا و لیگ ملت‌های اروپا رسیده. او منتقدانی دارد اما توانسته بیش از 100‌بازی روی نیمکت تیم ملی پرتغال دوام بیاورد. اگر سانتوش برکنار شود، باز هم جانشین او یک‌مربی پرتغالی خواهد بود.
   در میان تیم‌های بالانشین در رنکینگ فیفا، تنها بلژیک است که سرمربی خارجی دارد. روبرتو مارتینس، سرمربی سابق اورتون هدایت این تیم را سال‌هاست در دست گرفته و موفق شده شیاطین سرخ را به نیمه‌نهایی جام‌جهانی2018 ببرد. کمک مربی این تیم هم خارجی است؛ تیری آنری فرانسوی.
   در میان کشورهای دیگر اروپایی، سوئیس (مرات یاکین)، دانمارک (هیولمند)، صربستان (دراگان استانکوویچ)، لهستان (میچنیهویچ)  و ولز (راب پیج) در جام‌جهانی مربی بومی خواهند داشت.
   سرمربیان آمریکا و استرالیا هم بومی هستند؛ گرگ برهالتر و گراهام آرنولد.
   تیم ملی کاستاریکا که آخرین تیم صعودکننده به جام‌جهانی بود، یک سرمربی کلمبیایی به نام فرناندو سوارس دارد.
   اروه رنان که در جام‌جهانی گذشته تیم ملی مراکش را مربیگری می‌کرد و در عین شایستگی نتوانست صعود کند، زمانی گزینه مربیگری در تیم ملی ایران بود اما تاج با ویلموتس قرارداد بست و بقیه ماجراها پیش آمد. این مربی بزرگ هم‌اکنون سرمربی تیم ملی عربستان است و توانسته این تیم را از خاکستر بلند کند. او یکی دیگر از مربیان غیربومی جام‌جهانی پیش‌رو است.
   تیم ملی مکزیک هم مربی خارجی دارد؛ خراردو مارتینو ملقب به تاتا که زمانی سرمربی بارسلونا بود و مسی را تمرین می‌داد.
   هایمه موریاسو، سرمربی ژاپنی تیم ملی ژاپن است اما کره‌جنوبی مربی خارجی دارد؛ یک سرمربی پرتغالی معروف به نام پائولو بنتو.
   تیم میزبان یعنی قطر هم چندین سال است با یک مربی گمنام اسپانیایی به نام فلیس سانچس کار می‌کند. همین مربی بود که این تیم را برای اولین‌بار به قهرمانی جام ملت‌های آسیا رساند. او سومین سرمربی اسپانیایی حاضر در جام‌جهانی‌آینده خواهد بود.
   گوستاوو آلفردو هم تعداد سرمربیان آرژانتینی حاضر در قطر را به عدد 3 می‌رساند. او سرمربی تیم ملی اکوادور است.
   جلال کدیری (قدیری) در تیم ملی تونس، رابرت سانگ در تیم ملی کامرون و اتو آدو در تیم ملی غنا و آلیو سیسه در تیم ملی سنگال تعداد مربیان بومی کشورهای آفریقایی را به عدد4 رسانده‌اند. تنها مراکش مربی خارجی دارد.
   جان هردمن در کانادا دیگر سرمربی غیربومی حاضر در قطر است. او انگلیسی است و پیش از این تنها هدایت تیم‌های ملی زنان نیوزیلند و کانادا را بر عهده داشته و کانادا نخستین تجربه سرمربیگری او در یک تیم متعلق به مردان است.
   بوسنی هم که زمانی مربیان بزرگی مثل بلاژویچ داشت، در جام‌جهانی نماینده دارد اما نه به‌عنوان تیم بلکه به‌عنوان سرمربی. وحید هلیلوجیچ هدایت تیم ملی مراکش را در دست دارد. او سرمربی ژاپن، ساحل عاج، الجزایر و چندین تیم باشگاهی اروپایی بوده است.
   دیه‌گو آلونسو هم که جانشین تاوارس شده، مربی بومی دیگری است که هدایت اروگوئه را به‌عهده دارد. اروگوئه هم معمولا مربی خارجی استخدام نمی‌کند.

میانگین
از 32سرمربی حاضر در قطر، 9مربی خارجی هستند و 22مربی بومی که البته شرح داده شد مربی بومی که انگلیسی، برزیلی، کروات،  فرانسوی، آلمانی و... باشد، یک امر طبیعی است چون همه این کشورها صاحب فوتبال و سبک مربیگری هستند. یک ‌کشور هم هنوز تکلیف سرمربی‌اش مشخص نیست و آن ایران است.