پزشکی
مسمومیت با مصرف بی‌رویه ویتامین D
استفاده نابجا و خودسرانه از مولتی‌ویتامین‌ها می‌تواند عوارض جدی برای فرد داشته باشد و حتی باعث نارسایی کبد و کلیه شود
زهرا خلجی-روزنامه‌نگار
استفاده بی‌اندازه و غیرمجاز از مکمل‌هایی مانند ویتامینD نه‌تنها فایده‌ای ندارد، بلکه می‌تواند منجر به عوارض جدی نیز شود. براساس مقاله‌ای که روز سه‌شنبه در مجله BMJ Case Reports منتشر شد، مصرف بیش از حد ویتامینD توسط یک مرد بریتانیایی که او را راهی بیمارستان کرد، زنگ هشداری برای افرادی است که بدون دلیل و خودسرانه از انواع مکمل‌های ویتامین استفاده می‌کنند.
ویتامین‌های سمی
این مرد بریتانیایی پس از ملاقات با یک متخصص تغذیه خصوصی، شروع به مصرف بیش از 20مکمل بدون نسخه در روز، ازجمله ویتامینD 50هزار، 3بار در روز کرد. به‌گزارش سی‌ان‌ان، این میزان صدها برابر بیشتر از دوز استاندارد توصیه شده است. در عرض یک ماه پس از مصرف بی‌رویه، علائم او از حالت تهوع، درد شکم، اسهال و حملات مکرر استفراغ به گرفتگی پاها و صدای زنگ در گوش رسید. دکتر آلامین الکوندی، یکی از نویسندگان گزارش و متخصص غدد در بیمارستان ویلیام هاروی و پزشک معالج مرد بریتانیایی گفت: این مرد که نمی‌خواهد نامش فاش شود، در یک برنامه رادیویی درباره مکمل‌ها شنیده و پس از آن با متخصص تغذیه در برنامه تماس گرفته است. گرفتن مجوز فعالیت برای متخصصان تغذیه در بریتانیا اجباری نیست. بنابراین هر کسی می‌تواند به‌عنوان یک متخصص تغذیه فعالیت کند. برخلاف ویتامین‌های محلول در آب که بدن به‌راحتی می‌تواند آنها را دفع کند، ویتامینD و پسرعموهای آن A، E و K تا زمانی که به آنها نیاز باشد در کبد و سلولهای چربی بدن ذخیره می‌شوند؛ به همین دلیل مصرف بیش از دوز توصیه شده به‌صورت روزانه می‌تواند سطوح سمی را افزایش دهد.
الکوندی گفت، مرد مورد مطالعه، به‌صورت روزانه 150000 UI (واحد بین‌المللی) ویتامینD مصرف می‌کرد که 375برابر مقدار توصیه شده بود. سرویس بهداشت ملی بریتانیا معمولا ویتامینD 400 را برای کودکان بالای یک‌سال و بزرگسالان به‌صورت روزانه توصیه می‌کند. این مرد با شروع علائم، مصرف مکمل‌ها را متوقف کرد، اما وضعیت او بهبود نیافت و 2ماه بعد در حالی به بیمارستان مراجعه کرد که 12.7کیلوگرم وزن از دست داده بود و کلیه‌هایش دچار مشکل شده بودند. آزمایش‌ها نشان داد که او به‌دلیل مصرف بیش از حد ویتامینD، دچار وضعیتی به نام هایپرویتامینوزD شده است.
ویتامین ضروری برای بدن
بدن به ویتامینD برای کمک به جذب کلسیم از روده نیاز دارد. درواقع بدن نمی‌تواند کلسیم را جذب کند؛ مگر اینکه ویتامینD موجود باشد. این ویتامین همچنین در سلامت سیستم ایمنی، فعالیت سلولهای مغز و نحوه عملکرد عضلات نقش دارد. طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت، در آمریکا، 15میکروگرم یا600IU ویتامینD در روز برای بزرگسالان تا 69سال توصیه می‌شود. برای بزرگسالان 70سال به بالا، دوز به 20میکروگرم یا 800IU در روز افزایش می‌یابد. مقدار توصیه شده برای نوزادان، کودکان و نوجوانان اخیرا توسط آکادمی اطفال آمریکا دوبرابر شده و به 10میکروگرم یا 400IU در روز رسیده است. مطالعه‌ای در سال2017 نشان داد در آمریکا 3درصد از افراد بیش از حد مجاز و بالای 4000واحد در روز که مناسب برای بزرگسالان است از این ویتامین مصرف می‌کنند و به این ترتیب در معرض خطر مسمومیت قرار می‌گیرند. حدود 18درصد نیز بیش از هزار واحد در روز مصرف کردند.
وجود ویتامینD بیش از حد در خون باعث هایپرکلسمیا می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که سطح کلسیم در خون بالاتر از حد طبیعی باشد. مرد مورد مطالعه BMJ مبتلا به هایپرکلسمیا تشخیص داده شد. این مشکل می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف کرده، باعث سنگ کلیه شده و در عملکرد قلب و مغز اختلال ایجاد کند.
نشانه‌های مصرف بیش از حد ویتامین
مرد بریتانیایی به‌مدت 8روز در بیمارستان بستری بود و با داروهایی برای کاهش سطح کلسیم در خون تحت درمان قرار گرفت. آزمایش‌های 2ماه بعد نشان داد که سطح کلسیم خون او تقریبا کاهش یافته است. الکوندی گفت درحالی‌که سطح ویتامینD این مرد نیز به‌طور قابل توجهی بهبود یافته بود، اما همچنان بالا بود: برنامه‌ای برای پایش دوره‌ای هر دو پارامتر در کلینیک برای ردیابی سطوح کاهش یافته به سطح نرمال ایجاد شد. در تماسی که با او داشتیم اعلام کرد که احساس بهتری دارد، اما هنوز به حالت عادی بازنگشته است. او بسیار مشتاق است که همه قصه‌اش را بدانند تا نسبت به این موضوع آگاه شوند.
نشانه‌های مصرف بیش از حد ویتامینD می‌تواند شامل خواب‌آلودگی، گیجی، بی‌حالی و افسردگی باشد و در موارد شدیدتر منجر به بی‌حالی و کما شود. قلب نیز می‌تواند تحت‌تأثیر قرار گیرد. با افزایش فشار خون قلب شروع به ضربان نامنظم می‌کند. در موارد شدید، کلیه‌ها ممکن است دچار نارسایی شوند و شنوایی و بینایی نیز تحت‌تأثیر این مصرف بی‌رویه قرار می‌گیرند.
در همینه زمینه :