دماوند؛ باغ سبز زندگانی!

عباس محمدی ؛ مدیر گروه دیده‌بان کوهستان

جشن تیرگان (سیزدهم تیر) با کوه و آب پیوند دارد و نشانه‌ای است از پاسداشت این دو نعمت طبیعی در فرهنگ ایرانی. از سال 1383شماری از کوهنوردان پیشنهاد نامگذاری یک روز به نام روز ملی دماوند را مطرح کردند و از سال 1384با پیگیری و پیشنهاد انجمن کوهنوردان ایران، روز تیرگان به‌عنوان روز ملی دماوند معرفی شد. ضرورت ثبت دماوند در فهرست آثار ملی از میانه‌های دهه 70 از سوی کوهنوردان مطرح شده بود و در سال 1381برابر با 2002میلادی که از سوی سازمان ملل «سال جهانی کوه‌ها» نامیده شده بود، این کوه به همراه علم‌کوه، تفتان و ساوالان در فهرست آثار طبیعی ملی سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفت. پس از برگزاری جشن‌های روز ملی دماوند و کارهای رسانه‌ای و مراجعه‌ها به سازمان میراث فرهنگی، دماوند نخستین اثر ملی شد که از سوی این سازمان به ثبت رسید. همایش اعلام این ثبت و رونمایی لوح آن، طی مراسمی رسمی به تاریخ سیزدهم تیر 1387در پلور و با حضور رئیس سازمان برگزار شد. از سال 1387با تأسیس انجمن دوستداران دماوندکوه، جشن‌های تیرگان / روز ملی دماوند با حضور شمار بسیار بیشتری از طبیعت‌دوستان و مقام‌های رسمی برگزار شد. از این رهگذر، مسائل دماوند در سطح جامعه بیش از پیش مطرح و پیگیری‌ها برای متوقف کردن عامل‌های تخریب دماوند جدی‌تر شد.
کارهایی همچون آموزش چهره‌به‌چهره در زمینه حفاظت از محیط کوهستان در چند نقطه از پای کوه دماوند در همه 18 سال گذشته، برگزاری صدها نشست با کوهنوردان و مدیران دولتی سطوح گوناگون، مراجعه‌های مکرر به مسئولان قضایی برای پیگیری مشکلاتی که معدن‌کاری و ساخت‌وسازها ایجاد کرده‌اند، برگزاری چند همایش علمی و نشست فرهنگی با موضوع دماوند، تألیف و انتشار چند کتاب و چندین مقاله درباره دماوند، مشارکت در تلاش‌ها برای متوقف کردن جریان «وقف» بخشی از کوه دماوند، بستن چند تایی از راه‌های غیرقانونی که در اطراف دماوند ساخته شده و تدوین طرح‌هایی برای ضابطه‌مند کردن صعود به قله دماوند، از دیگر کارهایی بوده که حول‌وحوش موضوع اعلام روز ملی دماوند، صورت گرفته است.
برگزاری مراسم روز ملی دماوند و رویدادهای مرتبط با آن، نشان‌دهنده این است که سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در معرفی، ثبت و حفاظت آثار طبیعی فرهنگی کشور داشته باشند. این روز بر همه تلاشگران این عرصه و بر مردم ایران مبارک باد!