نمایش آثار مفاخر روی دیوارهای شهر

زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار

تهران به جز هویت پایتخت بودن، هویت دیگری ندارد، اما ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که می‌توان از آنها برای ایجاد هویت فرهنگی و ترویج سبک زندگی توأم با همبستگی و تعلقات محلی استفاده کرد. سازمان زیباسازی شهر تهران این گفته شهردار پایتخت را سرلوحه اقداماتش قرار داده است و تلاش می‌کند با اجرای نقاشی‌های دیواری و خطاشی (تلفیق نقاشی و خطاطی) از یک‌سو هویت محله‌ها و معابر را تقویت کند و از سوی دیگر حس تعلق شهروندان به محله‌ها را افزایش دهد. طرح خطاشی برای نخستین‌بار در پایتخت و در محله نظامی‌گنجوی منطقه 6اجرایی شده است. این اقدام در دستور کار دیگر مناطق تهران هم قرار گرفته تا در آینده‌ای نزدیک، دیوارهای هر محله با توجه به اصالت و نامش، به شکل منحصر به فرد، منقش به آثار مفاخر شود.
به گزارش همشهری، ایجاد زیبایی بصری ازجمله مأموریت‌های سازمان زیباسازی شهر تهران است. باتوجه‌ به اینکه گفته می‌شود پایتخت، شهر بی‌رنگی است، سازمان زیباسازی روح بخشیدن به شهر را با اجرای نقاشی‌های دیواری اعم از تصویری و خط و استفاده از رنگ‌های چشم‌نواز در المان‌ها و مبلمان‌های شهری در اولویت اقداماتش قرار داده است. به‌گفته مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران اکنون بیش از هر زمانی ضرورت دارد فضای شهر و محله‌ها شاد شوند تا شهروندان لحظات خوشی را در کنار یکدیگر سپری کنند. رنگ و نقاشی ازجمله ابزارهای زیباسازی شهری به شمار می‌روند که با بهره‌مندی درست از آنها و اجرای طرح‌های خلاقانه می‌توان هویت بخشیدن و افزایش حس تعلق را توأمان محقق کرد. رضا صیادی با تأیید این مطلب می‌گوید: «شهر نیاز به شهروندان مسئولیت‌پذیر دارد و اگر بتوان با اقداماتی هرچند کوچک مانند نقاشی دیواری و... حس مسئولیت‌پذیری در مردم ایجاد کرد، قطعاً با شهری پویا، شاد و سرزنده مواجه خواهیم بود.»

هفت‌پیکر نظامی روی دیوار اکو
ایران مهد فرهنگ، هنر، شعر و ادب است. حافظ، سعدی، نظامی، پروین اعتصامی، نیما یوشیج و... شعرای نام‌آشنایی برای شهروندان هستند. مدیریت شهری در ادوار گذشته برای پاسداشت نام این مفاخر، معابری را به نامشان مزین کرده، اما در رویکرد جدید، سازمان زیباسازی تنها به پلاک‌کوبی اکتفا نکرده و اجرای طرح خطاشی و نقاشی آثار مفاخری چون نظامی‌گنجوی در محله‌ها و معابر را انجام می‌دهد. با این حساب، خیابان‌های سعدی، فردوسی، مولوی، خیام، رودکی و سایر خیابان‌ها و محله‌هایی که نام شعرا و ادیبان را یدک می‌کشند، تغییر چهره می‌دهند. به‌گفته صیادی، بخش زیادی از معابر منطقه 6به نام مفاخر نامگذاری شده و به همین دلیل طرح خطاشی آثار شعرا به‌صورت پایلوت در محله نظامی‌گنجوی منطقه 6اجرایی شده است. مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران در تشریح طرح اجرا شده روی جداره‌های دانشگاه اکو می‌گوید: «براساس اثر هفت‌پیکر یا هفت گنبد، 7جداره در مجاورت کوچه هفت‌پیکر و روی دیوار دانشگاه اکو جانمایی شد و همانطور که شاعر در اثر خود (هفت‌پیکر یا هفت گنبد) هر گنبد را به یک رنگ توصیف کرده است، اشعار این شاعر هم با همان رنگ‌ها روی جداره‌ها در قالب خط و نقاشی اجرا شده‌اند؛ به‌طور مثال گنبد اول به توصیف شاعر به رنگ سیاه، گنبد دوم فیروزه‌ای و گنبد سوم سرخ و... بوده و ما هم همین ترتیب را در 7جداره رعایت کرده‌ایم.» مدیرعامل سازمان زیباسازی به 2نکته مهم در این طرح اشاره و عنوان می‌کند: «نکته اول این است که خطاشی برای اکثر شهروندان خوانا نیست و برای قابل‌درک بودن این آثار روی جداره مجاور اثر به خط نستعلیق و چلیپا نوشته شده است. نکته دوم هم انتخاب دیوار دانشگاه اکو است که این کار به‌دلیل قرابت فرهنگی با کشورهای عضو اکو (سازمان همکاری اقتصادی) ازجمله کشورهای تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان و... صورت‌گرفته است.»

 فضاسازی فرهنگی در محله‌ها
اجرای طرح خطاشی و دیواره‌نگاری آثار مفاخر همچنان ادامه دارد و به‌گفته صیادی در نواحی 6گانه قلب پایتخت (منطقه 6) یک معبر و محله‌ای که به نام مفاخر و ادیبان و شعراست مشخص شده تا دیوارنگاره‌های زیبایی به‌دست هنرمندان خلق شود. علاوه بر معابر، پل حافظ هم از این طرح بی‌بهره نمانده و خطاشی اشعار این شاعر شیرین‌سخن روی پایه‌های پل در حال انجام است. او تأکید می‌کند: «کار در قلب پایتخت کلید خورده است، اما به این منطقه خلاصه نمی‌شود و تا پایان سال محله‌های سایر مناطق هم میزبان هنرمندان برای اجرای دیواره‌نگاره خواهند بود.»


مکث
رونمایی از آثار فاخر در عید غدیر خم

 اکران 7اثر نقاشی فاخر از استادان بزرگی چون حسن روح‌الامینی بر جداره محور بزرگراه امام علی(ع) هم اقدام دیگری است که مدیرعامل سازمان زیباسازی در توضیح بیشتر می‌گوید: «7اثر از استادانی چون علی بحرینی، مصطفی گودرزی، حسن جعفری‌نیا و... با مضامین
غدیر خم، اهل‌بیت(ع) و امیرالمؤمنین(ع) انتخاب شده و هنرمندان مشغول نقاشی روی 7جداره بزرگراه امام(ع) هستند که همزمان با عید سعید غدیر خم رونمایی می‌شوند.»‌