از چاله به چاه انفعال اجتماعی

سامان رضایی - روزنامه‌نگار

آن طور که از متون کهن بر می‌آید قدیم‌تر‌ها دزدی کار دشواری بوده است. تا جایی که برای دزدیدن مناره توصیه می‌کردند، ابتدا چاهی برای پنهان کردنش حفر کنند. حالا چاه به وفور همه جا از پیش حفر شده و فقط کافی است بی‌خانمانی برچسب معتاد متجاهر هم به پیشانی داشته باشد و درپوش فلزی آن را بردارد، آن وقت است که پیاده و سواره از همه جا بی‌خبر از این چاه ویل راهی دیار باقی که نه! راهی درمانگاه و بیمارستان شود. پرسش اینجاست که ریشه سهل بودن و پرشمار بودن این آفتابه‌دزدی‌ها و دله‌دزدی‌ها به‌خصوص از مبلمان شهری و تجهیزات ترافیکی چیست؟ فقط در سال 1400حدود 55میلیارد تومان تجهیزات ترافیکی و شهری شامل گاردریل، پایه تابلو‌ها و درپوش‌های فاضلاب به سرقت رفت. جدا از تمام دلایلی که همه ما به قول بچه‌ها آنها را فوت آبیم و نیازی به تکرار آنها نیست یک دلیل هم آن پشت و پسله‌ها به‌خود ما بازمی‌گردد. دلیل اجتماعی که می‌توان آن را به انفعال اجتماعی مرتبط دانست. شاید فقط 2 دهه پیش‌تر اگر شاهد سرقتی بودیم به سرعت با پلیس تماس می‌گرفتیم تا مجسمه‌ای یا حتی چراغی از تیر برق پارک سر کوچه کم نشود. این روز‌ها اما به‌نظر می‌رسد اگر عضوی از شهر فقط بیمار است و دچار غش و ضعف شده رهگذر‌ها انگار مرده‌تماشایی شکل گرفته گاهی بی‌هیچ واکنشی فقط آن را تماشا می‌کنند. موردی که نمی‌توان به کلیت جامعه آن را تعمیم داد و مورد فقط نقدی است به افزایش احتمالی این انفعال. نقیض‌اش همان آجر چین و تکه چوبی است که شهروندی مسئول حتی پیش از تماس با پلیس یا سامانه 137در اطراف چاه فاضلاب درپوش به سرقت رفته می‌گذارد. به‌طور کلی جامعه‌شناس‌ها و کنشگر‌ان اجتماعی یکی از مهم‌ترین عوامل پویایی جامعه و کاهش انفعال اجتماعی را در کاهش فاصله طبقاتی می‌دانند. اما وظیفه تک‌تک ماست تا رسیدن به وضعیت مطلوب در همین وضعیت فعلی هم از چاله به چاه انفعال اجتماعی نیفتیم و برای نمونه به محض مشاهده سرقت‌هایی از این دست با پلیس و به فراخور موضوع با سامانه 137شهرداری تماس بگیریم.