پرداختن به موضوع کار کودک؛ نیازمند همراهی چند بخشی

علیرضا ساعی-کارشناس حوزه آسیب‌های اجتماعی

کودکان مهم‌ترین سرمایه‌های آینده یک کشور هستند و به همین دلیل رشد آنها در سلامت و امنیت نیز باید مهم‌ترین دغدغه همه افراد جامعه، از شهروندان تا مدیران و تصمیم‌گیران باشد. اگرچه عمر چندانی از پرداختن به موضوع کودک و کودکی به شکل تخصصی نمی‌گذرد، اما در همین مدت نیز به‌نظر می‌رسد همه ما به اهمیت این دوران واقف شده باشیم. حال اگر بخشی از کودکان این شهر به واسطه مسائل و موانع اجتماعی از جمله فقر و نابرابری در شرایط مساعدی قرار ندارند، بدیهی‌است که قلب همه ما از دیدن آنها سخت فشرده شود و به فکر یافتن راه‌حلی برای برگرداندن نشاط و سرزندگی به این گروه باشیم؛ اما آیا پرداختن به آسیب‌های اجتماعی ازجمله کار کودک به‌تنهایی و فقط توسط یک مجموعه در کشور امکان‌پذیر است؟
اگرچه مجموعه مدیریت شهری باید بکوشد تا با به رسمیت شناختن حق کودکان بر شهر، تهران را شهری زیست‌پذیر برای تمام کودکان تهرانی کند اما مشکلات کار کودکان ابعاد مختلفی دارد. پرداختن به حوزه معاش و رفع نیازهای اولیه کودکان، مقابله با به‌کار گیرندگان کودکان در مشاغل مختلف تا فراهم کردن شرایطی مناسب برای تحصیل و رشد کودکان همه و همه نیازمند همراهی دستگاه‌های مختلف در این حوزه است چراکه اگر مدیریت شهری در این مسیر تنها قدم بردارد، به گمان راه به جایی نخواهد برد. موضوعات کودکان، موضوعاتی چند‌وجهی با ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستند اما نکته مهم آن است که هدف غایی هرگونه فعالیت باید رشد صحیح، آموزش مناسب و پرورش متعالی همه کودکان باشد.
تأکید بر این نکته نیز ضروری‌ است که برای اجرای هر پروژه شهری لازم است تا پیوست ارزیابی تأثیرات اجتماعی نیز تهیه شود و مورد توجه قرار گیرد. در این پیوست اثرات هر طرح و پروژه شهری بر گروه‌های مختلف اجتماعی بررسی می‌شود.
در این میان حضور و فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد، گروه‌های جهادی و داوطلبانه برای رصد موضوعات مرتبط با کودکان و اقدامات اجرایی تأثیرگذار از نقاط قوت و ظرفیت‌های ارزشمند شهر تهران است که اگر مورد توجه و حمایت قرار گیرند بخش زیادی از بار مسئولیت سنگین حوزه کودکان را سبک خواهند کرد. هم‌اکنون نیز سازمان‌های مردم‌نهاد متعددی در شهر تهران حضور دارند که به شکل کاملا تخصصی به‌ویژه در حوزه آسیب‌های اجتماعی مانند کودکان کار یا در حوزه آموزش و توانمندسازی کودکان پا به عرصه و میدان عمل گذاشته‌اند.
همه ما باید تلاش کنیم تا از تصمیمات بدون مطالعه و کارشناسی در حوزه کودکان بپرهیزیم و سنگ بنای سیاستگذاری صحیح، حرفه‌ای و بلندمدت را به‌گونه صحیح قرار دهیم تا در آینده ناچار به مواجهه با پیامدهای ناخواسته سیاستگذاری‌های نادرست نشویم.