نگاه
زیرسیگاری گل‌قرمز در مبلمان شهری
مهدیا‌گل محمدی - روزنامه‌نگار
اگر امروز روی میز کار خود یا دیگری برخلاف هر روز به جای ته‌سیگار‌های نارنجی و له‌شده در زیرسیگاری، یک گل‌قرمز زیبا دیدید اصلا هول نشوید، کسی عاشق صاحب آن زیرسیگاری نشده است. امروز سی‌و‌یکم ماه مه میلادی برابر با نهم خرداد «روز جهانی بدون دخانیات» است و بنابراین کسی که از نماد این روز (گل‌قرمز داخل زیرسیگاری) باخبر بوده خواسته بدون اینکه در ورطه نصیحت بیفتد از صاحب زیرسیگاری بخواهد دست‌کم امروز به این مرگ سفید بوسه نزند. هر سال در چنین روزی غیرسیگاری‌ها به دو گروه کلی ایده‌آلیست‌ها (کمالگرا)و رئالیست‌ها (واقع‌گرا) تقسیم می‌شوند. کمالگرها می‌خواهند هر چه سیگار است خاموش کنند و واقعگراها قصد دارند از مضرات مصرف سیگار و شمار آنها بکاهند. برای نمونه شهرداری پاریس که به وضوح در جرگه گروه دوم یا همان واقعگراها قرار دارد وظیفه فرهنگسازی برای کاهش مضرات مصرف سیگار را این بار به مسئولان بهداشتی کشور سپرده و خود یک‌راست سراغ مبلمان شهری رفته است تا فضای شهر را برای سیگاری‌ها و غیرسیگاری‌ها به مکانی ایمن‌تر و خوش‌رایحه‌تر بدل کند. در پاریس این مهم از ایستگاه‌های اتوبوس شروع شده و کنار هر ایستگاه اتوبوس (به‌عنوان یکی از مکان‌های مورد علاقه سیگاری‌ها) محوطه‌ای طراحی و ساخته شده که به آنها اجازه می‌دهد با ایستادن در آن دود سیگار خود را به وسیله هواکش‌ها به بالا هدایت کنند. به این وسیله مسافر‌های غیرسیگاری دیگر لازم نیست چشم و ابرو نازک کنند و دست خود را جلوی دهان و بینی‌شان بگیرند. شهرداری پاریس به این بسنده نکرده و با توجه به انبوه ته‌سیگار‌هایی که سال‌ها طول می‌کشد تا در طبیعت تجزیه شوند از آنها به‌طور مستقیم برای ساخت مبلمان شهری استفاده می‌کند. برای نمونه، مسئولان شهری شهر روی‌ملمیزون Rueil-Malmaison در فرانسه با جمع‌آوری میلیون‌ها ته‌سیگاری که شهروندان در سطل‌زباله‌ها‌مخصوص انداخته بودند با همکاری یک شرکت محلی نیمکت‌های زیبایی ساختند که اکنون به‌عنوان زیرسیگاری‌های گل‌قرمز (نماد روز بدون دخانیات) این شهر شناخته می‌شوند. نمادی زیبا، خالی از کمالگرایی افراطی و واقع‌گرایانه از روز بدون دخانیات.
دردسری به‌نام سیگار / فاطمه عباسی
خیلی از کسانی که سیگار یا قلیان می‌کشند، به غلط گمان می‌کنند که دخانیات تنها به‌خودشان آسیب می‌زند و کاری با بقیه ندارد. اما دود ناشی از سیگار یا قلیان و زباله‌ای که تولید می‌شود (مثل ته سیگار، زغال قلیان و...) می‌تواند هم به بقیه افراد و هم به محیط‌زیست آسیب‌های جبران ناپذیری وارد کند. در روزگاری که دسترسی به سیگار و دخانیات، به شکل‌های مختلف هر روز بیشتر می‌شود و از طرفی تبلیغات، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نقش پررنگی را نسبت به گذشته در زندگی مردم بازی می‌کنند، شاید نتوان تأثیراتی را که این شکل از تبلیغات بر ذهن و نحوه عمل افراد باقی می‌گذارند، از بین برد یا خنثی کرد اما می‌توان در راستای بهبود وضعیت جامعه، اقداماتی را انجام داد. یکی از این اقدامات، نامگذاری روز ۳۱می برابر با ۱۰خرداد، به‌عنوان «روز جهانی بدون دخانیات» است. این روز، توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و با هدف آگاه‌سازی مردم جهان نسبت به خطراتی نامگذاری شده که استعمال یا همراهی با استعمال‌کنندگان دخانیات، آنها را تهدید می‌کند.
در کشور ایران هم همگام با دیگر کشورهای جهان روز جهانی بدون دخانیات برگزار می‌شود، اما برپا کردن سمینار و نشست و جلسات مختلف برای بیان مضرات سیگار، تا حالا که چندان موفقیتی نداشته و تعداد افرادی که تحت‌تأثیر این مدل سمینارها قرار می‌گیرند، انگشت‌شمار هستند. به‌نظر می‌رسد باید کارهای اساسی‌تری در شهر انجام شود تا اگر کسی خواست در خیابان یا محیط‌های عمومی سیگار بکشد، حداقل مزاحمتی برای دیگران نداشته باشد و زباله هم تولید نکند. نمونه‌اش می‌شود اتاقک‌هایی که برای افراد سیگاری در برخی مکان‌ها مثل ایستگاه‌های اتوبوس یا محیط‌های بسته مثل سالن‌های انتظار در فرودگاه و سینما.
اگر بدانید که 30 تا 40درصد زباله‌های اطراف سواحل و جوی و گذر خیابان‌ها ته سیگار است و دود ناشی از دخانیات، هزاران تن گازهای گلخانه‌ای سرطان‌زا و شیمیایی تولید می‌کند و اگر بدانید که سالانه بیش از 7میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات از بین می‌روند و ۱۲درصد کل مرگ‌ومیر افراد بالای ۳۰سال در اثر مصرف دخانیات است، شاید کمی در سیگار کشیدن یا رفتن سراغ قلیان تجدید نظر کنید. اما اگر همچنان اصرار دارید که سیگار بکشید و معتقدید شما جزو آن دسته از افرادی هستید که بیمار نمی‌شوید!، لااقل امروز را به مناسبت روز بدون دخانیات، سالم نفس بکشید و بگذارید اطرافیانتان هم کمی از دود سیگار شما به دور باشند.
