ایرانی‌ها بر بام دنیا

فاطمه عباسی - روزنامه‌نگار

امروز 29می روز جهانی «اورست» است. روزی که ادموند هیلاری، کوهنورد نیوزیلندی توانست نام خودش را به‌عنوان نخستین فاتح اورست به ثبت برساند و به همین مناسبت این روز را با نام روز اورست می‌شناسند.
در ماه مه سال۱۹۵۳ دو گروه بریتانیایی ماموریت صعود به اورست را به‌عهده گرفتند. یکی از این دو گروه شامل ادموند هیلاری و یک شرپا به نام تنزینگ نورگی بود. شرپا گروهی از افراد بومی نپال هستند که در ازای دریافت پول به کوهنوردان در صعود به اورست کمک می‌کنند. البته آنها در سال‌های گذشته معتقد بودند نباید به اورست صعود کرد، چون این قله مقدس است. آنها بعد از صعود به ارتفاع ۷۹۰۰متری در South Col آخرین کمپ را برپا کردند. گروه دومی که از بریتانیا عازم شده بود از مسیر دیگری شانسش را امتحان کرد و حتی تا فاصله ۱۰۰متری قله هم رسید ولی موفق نشد اقدام نهایی را انجام دهد. سپس نوبت به هیلاری رسید. ۲۸مه آنها به ارتفاع ۸۵۰۰متری رسیدند و صبح برای قدم آخر اقدام کردند. می‌گویند هوا آن‌قدر سرد بوده که پوتین‌های هیلاری که بیرون چادر مانده بود یخ‌زده بودند و فقط 2ساعت طول کشید تا او بتواند کفش‌هایش را گرم کند. بعد از یک صعود موفق، هیلاری و شرپا به فاصله ۱۲متری قله رسیدند؛ نزدیک‌ترین فاصله‌ای که تا آن روز به ثبت رسیده بود. در ادامه یک مسیر یخی صخره‌ای و خطرناک بین آنها و قله به چشم می‌خورد. هیچ راه برگشتی وجود نداشت. طلسم اورست باید شکسته می‌شد. ادموند با تکیه بر نبوغ کوهنوردی‌اش توانست از آن مسیر بالا برود. مسیری که بعد‌ها به نام قدمگاه هیلاری نامگذاری شد. او سپس همکارش را بالا کشید و درنهایت این 2 در ساعت 11:30دقیقه صبح 29مه۱۹۵۳ روی بام دنیا ایستادند.
از آن سال و زمانی که ادموند هیلاری برای نخستین بار به قله اورست صعودکرد، هزاران ماجراجو برای فتح این قله راه دشوار منتهی به آن را پیموده‌اند. در واقع، هرساله تعداد افراد زیادی این زیبای طبیعی هیمالیا را زیر پا می‌گذارند تا به قله‌ای افسانه‌ای برسند. در میان این افراد ایرانی‌های زیادی هم دیده می‌شوند که توانسته‌اند روی بام دنیا بایستند و نام خود را به‌عنوان فاتح  اورست به ثبت برسانند. در 15اکتبر سال1990 میلادی، هومن آپرین، که البته ساکن آمریکا بود، نخستین ایرانی بود که اورست را فتح کرد. او کسی بود که توانست مسیری جدید از کوه «آمادبلام» در نپال به سمت اورست را کشف کند.
45سال بعد از آنکه قله اورست برای نخستین بار فتح شد، یک گروه ایرانی هم توانستند همان جایی قدم بگذارند که ادموند هیلاری و تنزینگ نورگای گذاشته بودند.
زنده یاد محمد اوراز که سال 82هنگام صعود به قله گاشربروم1 در پاکستان به‌دلیل سقوط بهمن جان خود را از دست داد، همراه جلال چشم قصابانی، حمیدرضا اولنج و محمدحسن نجاریان نخستین کوهنوردانی بودند که از ایران به قصد فتح اورست راهی بام دنیا شدند. آنها سی‌ام اردیبهشت1377 توانستند پرچم سه‌رنگ ایران را بر فراز اورست به اهتزاز درآورند. جالب است بدانید محمد اوراز تنها کسی است که توانست تا ارتفاع 8کیلومتری را بدون کپسول اکسیژن طی کند و لقب «عقاب کوه‌های بالای 8000متری» را بگیرد. 2سال پس از موفقیت گروهی اوراز و همراهانش در صعود به اورست، سعید طوسی، کوهنورد ایرانی که برای ادامه تحصیل عازم آمریکا شده بود، دوم خرداد1379 به‌صورت انفرادی اورست را فتح کرد. 5 سال بعد از آن برای نخستین بار پای بانوان کوهنورد ایرانی هم به اورست رسید؛ افتخاری بزرگ و البته کم‌نظیر. نهم خرداد1384 تیم ملی کوهنوردی کشورمان با 9کوهنورد قله 8848متری اورست را فتح کرد. آنچه در این صعود اهمیت داشت حضور دو بانوی ایرانی در جمع کوهنوردان بود؛ فرخنده صادق و لاله کشاورز.
تا امروز افراد زیادی برای رفتن به این قله رؤیایی تلاش کرده‌اند و خیلی از آنها هم موفق به صعود و فتح شده‌اند و جهان را برای دقایقی از بلندترین قله جهان تماشا کرده‌اند.