آموزش
کابوس امتحان‌در خواب دانش آموزان
هر چه خانواده نقش حمایتی و هدایتی خود را بهتر ایفا کند به همان میزان از شدت استرس کم می شود
فاطمه جعفرنژاد| ارومیه- خبرنگار:
کم کم با نزدیک شدن به ایام امتحانات در آذربایجان غربی، دلهره دانش‌آموزان و دانشجویان هم شروع می‌شود. آنها در هر سن و سالی که باشند باز هم چون نگرانی‌های مختلف مربوط به درس خواندن در ذهن‌شان شکل می‌گیرد دچار اضطراب و ترس از امتحان می‌شوند. امتحانات موجب بروز واکنش‌هایی چون پریشانی، آشفتگی، نگرانی و ترس در برخی از دانش‌آموزان می‌شود و بر اساس گزارش‌های رسیده کار برخی از این دانش‌آموزان نیز به بیمارستان می‌کشد. بنا به گفته کارشناسان استان، داشتن کمی اضطراب و دلهره در ایام امتـحانات امری طبیعی و معقـول است چرا که مـوجب حرکت و انگیـزه برای یادگیری و موفقیت می‌شود. اما اگر این نگرانی به حدی برسد که تاثیر منفی بر روند آموزش روزانه آنان گذاشته و مانعی برای پیشرفت آنها شود، غیر‌طبیعی و نامعقول است. علت تشویش بیش از اندازه گروهی از دانش‌آموزان، استفاده نادرست آنها از نیروی فکری و ذهنی شان است. آنها می‌توانند با کمی تلاش، برنامه ریزی و به کارگیری روش‌های گوناگون کاهش اضطراب موفقیت خود را در امتحان‌ها تضمین کنند.
اضطراب امتحان
مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار همشهری با اشاره به استرس در ایام امتحانات بین دانش‌آموزان، اظهار می‌کند: استرس یکی از جنبه‌های طبیعی و اجتناب ناپذیر زندگی انسان معاصر به ویژه افراد در حال تحصیل در سنین مختلف است، به طور کلی استرس به معنای فشار و تنش است هر عاملی که موجب تنش روح و جسم و از دست رفتن تعادل فرد شود، عامل استرس نامیده می‌شود. امروزه استرس نه در میان بزرگسالان بلکه در میان کودکان، نوجوانان و جوانان نیز شایع است که در این میان استرس امتحانی در این گروه‌های سنی بسیار چشمگیر است.
«ابراهیم محمدی» با اشاره به برخی از علل و عوامل فردی استرس امتحان می‌گوید: عوامل متعددی از جمله ویژگی‌های بیولوژیکی، سن و جنس می‌تواند با استرس امتحان ارتباط داشته باشد. به علاوه استرس امتحان ارتباط نزدیکی با نداشتن اعتماد به نفس، ناتوانی برای حل مسئله و احساس خود کارآمدی دارد به نحوی که ارزیابی منفی دانش‌آموز از خودش می‌تواند هسته مرکزی استرس امتحان باشد. پژوهش‌ها نشان داده اند که استرس امتحانی تا حدود زیادی با افکار منفی و ارزیابی‌های بدبینانه از امتحان رابطه دارد و ممکن است موجب تغییر در نتیجه‌های امتحان دانش‌آموزان شود و رفتار منفی آنها را تغییر دهد.
عوامل خانوادگی استرس
وی با تاکید بر این که برخی عوامل خانوادگی نیز در بروز اضطراب دانش‌آموزان نقش دارد، تصریح می‌کند: انتظارات بیش از حد و حساسیت والدین به نتایج امتحان فرزندانشان، می‌تواند از دیگر علل افزایش شیوع استرس امتحان در دانش‌آموزان باشد، سطح انتظارات و توقعات والدین چنانچه با توانایی و امکانات دانش‌آموزان متناسب نباشد و انتظاراتی نابجا و غیرمنطقی از آنان داشته باشند، باعث افزایش استرس امتحان می‌شود.
نقش حمایتی خانواده
مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان غربی در ادامه عنوان می‌کند: شرایط روحی و روانی از دیدگاه امنیت روانی حاکم بر خانواده نیز از عوامل بسیار مهم در این زمینه است، به طوری که هر چه قدر خانواده نقش حمایتی و هدایتی خود را بهتر ایفا کند به همان میزان از شدت استرس کاسته خواهد شد.محمدی اذعان می‌کند: یکی دیگر از عوامل مؤثر، فضا و محیطی است که دانش‌آموزان در آن تحصیل می‌کنند.
فضای عاطفی و اجتماعی مدرسه، برخورد کارکنان مدرسه و روش‌های تدریس معلمان می‌توانند هم به عنوان عوامل ایجاد کننده استرس و هم به عنوان عوامل تعدیل کننده استرس باشند. وی می‌گوید: نتایج پژوهش‌های محققان نشان می‌دهد که هر چقدر محیط برگزاری امتحان نامناسب باشد، میانگین نمرات استرس امتحان دانش‌آموزان بیشتر می‌شود، چنانچه دانش‌آموزی با اطمینان خاطر و راحتی فکر در جلسه امتحان حضور یابد، شانس موفقیت او در امتحان بیشتر است تا آن که با ترس و بی اعتمادی نسبت به محیط کلاس و استاد در جلسه امتحان شرکت کند. شرایط نامناسب مدارس، روش‌های خشک تدریس، وضعیت نامناسب کلاس ومواردی از این قبیل از جمله مسائلی هستند که می‌توانند بر عملکرد تحصیلی و استرس امتحان تأثیر منفی بگذارند.
عوامل فرهنگی اجتماعی
مدیرکل آموزش و پرروش آذربایجان غربی با اشاره به عوامل فرهنگی و اجتماعی استرس بین دانش‌آموزان تاکید می‌کند: ارزش، باورها و عقاید حاکم بر فرهنگ جامعه در زمینه موفقیت یا شکست در آزمون‌ها می‌تواند نقش بسیار کلیدی در ایجاد استرس داشته باشد.
محمدی می‌گوید: برنامه ریزی مناسب خانواده و دانش‌آموزان در قبل، حین و بعد از امتحان، استراحت و خواب کافی، تغذیه مناسب، استفاده از روش‌های صحیح مطالعه، همراهی و حمایت‌های عاطفی و روانی خانواده، آرامش و مثبت اندیشی و استفاده از خدمات مشاوره ای مشاوران مدارس از جمله راهکارهای کاهش استرس در بین دانش آموزان است.
استرس، عامل کاهش یادگیری
استاد دانشگاه ارومیه در گفت و گو با خبرنگار همشهری با اشاره به اینکه اضطراب یکی از مهم ترین عوامل کاهش یادگیری دانش‌آموزان خصوصا در مقاطع راهنمایی و متوسطه است ، اظهار می‌کند: اضطراب امتحان یادگیری دانش‌آموزان را مختل کرده و سبب بروز اختلالات رفتاری همچون تیک های عصبی و پرخاشگری در آنها می شود.
«سعید شعبانلو» عنوان می کند: بیش از 93 درصد از دانش‌آموزان به دلیل تاکید فراوان خانواده و معلمان مدارس در روزهای امتحان دچار استرس و اضطراب هستند که این عامل درصد افت تحصیلی دانش‌آموزان را افزایش داده و سبب عدم ارایه کامل آموخته های دانش‌آموزان می شود.
وی می افزاید: حالت تهوع، سردرد، بی حوصلگی و کاهش اشتها از عواملی است که با بروز استرس در روزهای امتحان بین دانش‌آموزان بسیار شایع است.
در همینه زمینه :
