صنعتی، سنتی و مجازی

سامان رضایی - روزنامه‌نگار

«اعتیاد» یکی از اخلاق‌ها و عادت‌های رذیله‌ای است که اگر مشکلات بشر امروز را معادل قوز بدانیم در قوز بالا قوز بودن اعتیاد هیچ شک و شبهه‌هایی نمی‌توان وارد کرد. لذتی موقت که پس از وابسته شدن به آن رنجی صد چندان را به معتاد تحمیل می‌کند. اما درحالی‌که انسان‌های خود‌پاک‌انگار، انگشت اتهام را به‌سمت معتادان متجاهر و غیرمتجاهر دراز می‌کنند،گاهی متوجه نیستند که اعتیاد فقط دود و دم و صنعتی و سنتی ندارد بلکه ممکن است فرد عصا قورت داده یاد‌شده خودش به نوع مجازی آن شامل شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی اینترنت معتاد باشد.  چه در تعریف اعتیاد به‌صورت کلی به عادت یا رفتاری اشاره می‌شود که درصورت تکرار نشدن آن فرد با عوارض جسمی و روانی آزاردهنده‌ای مواجه ‌شود. این روز‌ها از مجموع تقریبی 2میلیاردو93میلیون کاربری که فقط در فیسبوک عضو هستند یا جمعیت میلیاردی که در اینستاگرام چرخ می‌زنند بسیاری‌شان اگر گوشی‌شان را از دسترس‌شان دور کنید درست واکنش‌های یک معتاد به مواد‌مخدر را از خود نشان می‌دهند. 
چندی پیش تحلیل‌های کارشناسان دانشگاه ترینیداد و توباگو داده‌های 486 دانشجوی کالج (۱۷۳کاربر تیک‌تاک و ۳۱۳کاربر فیسبوک) را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که تیک‌تاک، فیسبوک و اینستاگرام هم ممکن است رفتار وسواسی و وابستگی به این برنامک ایجاد کند. به‌گزارش دیلی‌میل، طی این مطالعه از کاربر‌های این پلتفرم‌‌ها خواستند پرسشنامه‌ای را پر کنند که 6سنجه را ارزیابی می‌کرد؛ سنجه‌هایی چون اینکه آیا آنها در مورد تیک‌تاک یا فیسبوک یا اینستاگرام افکار وسواسی دارند و آیا احساس می‌کنند که تمایلشان برای استفاده از این پلتفرم‌ها در حال بیشترشدن است؟ به‌طور خلاصه نتایج نشان می‌داد بیشتر افراد (68.2درصد) در معرض خطر اعتیاد به پلتفرم‌ها نیستند، 25.4درصد در معرض خطر اندک بودند و 6.4درصد در خطر کامل قرار داشتند. این اعتیاد در ابعادی در حال گسترش است که پای چند مؤسسه ترک اعتیاد هم به ماجرای اعتیاد به فضای مجازی باز شد. برای نمونه گروه درمان اعتیاد بریتانیا «یوکی‌ای‌تی» (UKAT) که مؤسسه‌ای خصوصی برای درمان اعتیاد است، اعلام کرد که طبق مشاهدات آن، «میزان وابستگی جامعه به اینترنت افزایش یافته است». نانو البوکرک، مشاور ارشد درمان یوکی‌ای‌تی، می‌گوید: «ما این موضوع را می‌دانیم زیرا مردم را برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی و اعتیاد به اینترنت درمان می‌کنیم و مستقیم شاهد افزایش شمار افرادی بوده‌ایم که از سال۲۰۲۰ میلادی درمان کرده‌ایم.» البوکرک همچنین می‌گوید: «اگر احساس بی‌قراری می‌کنید یا تمایل دارید بیش از حد سراغ پروفایل‌هایتان بروید، ممکن است نشانه این باشد که دارید وقت خیلی زیادی را آنلاین صرف می‌کنید و بی‌برو برگرد یک معتاد به فضای مجازی هستید یا در حال بدل شدن به آن هستید.» بنابراین به یاد داشته باشیم که میان مخدر‌های صنعتی، سنتی و مجازی گاهی فرق چندانی نیست و همه‌شان می‌توانند خانمان‌ برانداز باشند.