موسیقی بومی ناشناخته مانده است

 آرش صفری؛ پژوهشگر

دومین جشنواره ملی موسیقی و آیین‌های موسیقایی نواحی ایران در حالی ۲۵ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه در شهر شیراز برگزار می‌شود که بخش خصوصی در قالب مؤسسه فرهنگی هنری آوای هنر ایل قشقایی با توجه به ظرفیت‌ها و داشته‌های موسیقایی و فرهنگی شهر شیراز و دیگر استان‌ها اقدام به راه‌اندازی چنین جشنواره موسیقایی کرده است در واقع حضور بخش خصوصی را می‌توان در برگزاری یک رویداد آغاز خوبی برای ورود و حمایت این بخش از گنجینه ملی موسیقی ایران دانست.
آرش صفری، مدیر اجرایی این جشنواره بر این باور است که شیراز به‌خاطر شرایطی که ازگذشته داشته و معروف به پایتخت فرهنگ و تمدن ایران است ظرفیت‌های زیادی دارد برای اینکه هر ساله میزبان برگزاری جشنواره‌هایی از این دست باشد. وی دراین باره می‌گوید: از آنجا که بستر لازم با توجه به تنوع قومیتی که در خود شهر شیراز و استان فارس فراهم است و شیراز هم که یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران است فکر می‌کنم اگر این اتفاق بیفتد ظرفیت این را دارد که مخاطب جذب کند و شیراز را تبدیل به مرکزی برای برگزاری جشنواره‌های این‌چنینی کند.
طی سالیان اخیر با ورود انواع موسیقی‌ها که برخی از آنها نامناسب هستند و عدم‌معرفی موسیقی نواحی و نیز عدم‌حمایت دولت از ترویج این ژانر از موسیقی، مردم سرزمین‌مان شناخت کمی از موسیقی بومی ایران دارند که شاید بتوان با برگزاری جشنواره‌های متعدد تا حدی این معضل را کاهش داد. آرش صفری که سابقه برگزاری جشنواره‌های متعددی را در مؤسسه فرهنگی هنری آوای هنر دارد در این‌باره می‌گوید: متأسفانه موسیقی اقوام ما کمی ناشناخته است و مخاطب خیلی موسیقی بومی را نمی‌شناسند و متأسفانه طی سالیان گذشته به این ژانر از موسیقی آنطور که باید پرداخته نشده و هنوز نیاز به این است که در این زمینه کار شود در واقع باید  ابتدا این نوع موسیقی، فرهنگ‌ها و آیین‌ها را بشناسانیم و سپس با ورود بخش‌های خصوصی اقدام به برگزاری جشنواره‌ها کنیم.
وی ادامه می‌دهد: در شرایط امروزی مردم تعداد کمی از موسیقی‌های قوم‌ها را می‌شناسند و با اکثریت آنها آشنایی ندارند و همین مسئله کار را سخت می‌کند. درحالی‌که اگر برگزاری چنین جشنواره‌هایی تداوم داشته باشد هم به شناساندن این موسیقی‌ها و هم به حفظ این گنجینه ارزشمند که نسل به نسل با مشقت‌های فراوان به‌دست ما رسیده است، کمک می‌کند و هم اینکه هنرمندانی که در این زمینه کار می‌کنند را دلگرم و ترغیب می‌کند که هنرشان را ادامه دهند و به نسل‌های بعدی برسانند در واقع باید در این زمینه فرهنگسازی صورت گیرد که تا به حال نشده است.
صفری با اشاره به عدم‌حمایت سایر ارگان‌ها در برگزاری این جشنواره می‌گوید: ما این روند و حرکت را شروع کرده‌ایم و امیدواریم که از ما حمایت شود ولی متأسفانه جز اداره کل فرهنگ و ارشاد استان ارگان‌های دیگر به هیچ عنوان حاضر نشدند کنار ما باشند و ما را کمک و همراهی کنند.
جشنواره موسیقی نواحی شیراز دومین دوره خود را تجربه می‌کند که البته در قیاس با دوره اول که 3سال پیش برگزار شده تفاوت‌های چشمگیری دارد. صفری در این‌باره می‌گوید: در دوره اول ۱۴ گروه حضور داشتند و ما در این جشنواره شاهد حضور ۱۸ گروه از نقاط مختلف هستیم. همچنین بخش پژوهشی به این دوره اضافه شده و قرار است کارگاه‌های جانبی با حضور استادان بزرگ و دانشگاه برگزار شود.در طول برگزاری جشنواره نیز تمامی اجراها به‌صورت صوتی و تصویری ضبط می‌شود و درپایان جشنواره به‌صورت مجموعه صوتی وتصویری در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. همچنین درنظر داریم کتاب جشنواره را با دربرگیری مقالات پژوهشی آماده و منتشر کنیم.
گروه‌های موسیقی نواحی در بهترین زمان فصلی مهمان شیراز هستند.فصلی پر از توریست‌های داخلی و خارجی که می‌توان با برنامه‌ریزی منسجم و حضور ارگان‌های مرتبط علاوه بر شناساندن موسیقی قومی ایران در جذب گردشگر نیز موفق‌تر عمل کرد. مدیر اجرایی دومین جشنواره موسیقی نواحی شیراز در این خصوص معتقد است که برگزاری جشنواره‌هایی از این دست می‌تواند در جذب گردشگر بسیار مؤثر باشند ولی زیرساخت‌های لازم؛ فراهم نیست و عدم‌شناختی که مردم از موسیقی نواحی دارند در شرایط کنونی جوابگو نیست ولی اگر ادامه‌دار باشد به‌نظر می‌رسد این قابلیت وجود دارد که شیراز به مرکز برگزاری چینین جشنواره‌هایی تبدیل شود. وی ادامه می‌دهد: اردیبهشت یکی از بهترین زمان‌ها برای سفر به شیراز است به‌خاطر جاذبه‌ها و آب و هوای شیراز و اگر این کمک و حمایت باشد که بتوانیم در قالب جشنواره‌ها موسیقی نواحی را معرفی کنیم و به مخاطبان بشناسانیم قطعا در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند درجذب گردشگر داخلی و خارجی تأثیر بگذارد چرا که موسیقی ما خیلی قابلیت دارد ولی متأسفانه هیچ وقت به آن پرداخته نشده وسعی نشده این ژانر را به مخاطب بشناسانند.
یکی از مشکلات و معضلات جشنواره‌های هنری خصوصا موسیقی عدم‌تداوم آن است که متأسفانه به دلایل گوناگون ازجمله تغییر مدیریت فرهنگی برگزاری هر رویداد موسیقایی دستخوش سلیقه‌های فردی می‌شود اما شاید ورود بخش خصوصی به برگزاری جشنواره‌های موسیقی را بتوان اتفاق خوشایندی جهت تداوم آنها دانست اما اینکه چه فاکتورهای نیازمند این تداوم است نیز بسیار حائز اهمیت است. مدیر اجرایی دومین جشنواره ملی موسیقی و آیین‌های موسیقایی نواحی دراین باره می‌گوید:کمیت و کیفیت برگزاری جشنواره، درنظر گرفتن‌ شأن و منزلت هنرمندان شرکت‌کننده و نیز تنوع در برنامه‌های اجرایی برای مخاطبان ازجمله مواردی است که ما برای جشنواره و خصوصا برای تداوم آن درنظر گرفته‌ایم. خوشبختانه ظرفیت برگزاری جشنواره‌های متعدد هم در شیراز و هم در استان‌های دیگر وجود دارد و فکر می‌کنم بشود با یک برنامه‌ریزی مناسبت آنها را تداوم داد. صفری همچنین معتقد است که تعدد جشنواره‌ها به معرفی و شناسناندن هر چه بیشتر موسیقی نواحی کمک می‌کند و باعث بقا این ژانر از موسیقی می‌شود.