گزارش
پلتفرم‌ها در بازار کسب‌وکار نمی‌توانند با تلوبیون رقابت کنند
رقابت نابرابر
فهیمه پناه‌آذر - روزنامه‌نگار
تلوبیون واژه‌ای است که اواخر دهه 80شکل گرفت؛ یک واژه ناآشنا که حالا هم نمی‌توان گفت آنقدر در میان مردم شناخته‌شده است، اما به یمن تکرارش در برنامه‌های مختلف تلویزیونی و زیرنویس‌ها و تبلیغات مکرر، گوش مخاطب با آن آشنایی دارد. بزرگ‌ترین مزیت تلوبیون این است که تماشاگر تلویزیون به طور رایگان می‌تواند به آرشیو برنامه‌ها و سریال‌های شبکه‌های تلویزیونی دسترسی داشته باشد. گفته می‌شود تلوبیون بزرگ‌ترین پلتفرم ویدئویی است؛ پلتفرمی که به شکل مستقیم زیرنظر رسانه ملی اداره می‌شود و به نسبت دیگر پلتفرم‌ها از حمایت بیشتری برخوردار است؛ به‌طوری که ساترا هم که زیرنظر صداوسیماست دیگر مدیریتی روی این پلتفرم ندارد؛ برخلاف دیگر پلتفرم‌ها که همه باید از پروسه مدیریتی ساترا برای تولید و نمایش آثار در پلتفرم‌هایشان استفاده کنند.
چرا تلوبیون متولد شد؟
وقتی در دهه80 دسترسی صدا و سیما از طریق ماهواره قطع شد، برخی از فارسی‌زبانان که مشتری برنامه‌های تلویزیونی بودند نتوانستند به تماشای برنامه‌ها و سریال‌های خود بنشینند. معاونت فضای مجازی درصدد راه‌اندازی پلتفرمی بود تا بتواند این دسترسی را به مخاطبانش بدهد؛ مخاطبانی که آن زمان نسبت به حالا شاید آنقدر ریزش نداشت! سال89 بود که کلید تولید تلوبیون زده شد. تلوبیون با مالکیت رسمی رسانه ملی کارش را شروع کرد. این پلتفرم قرار بود که برای تماشاگران خارج از کشور باشد، اما حالا مخاطبان داخلی هم پیدا کرده و به‌زعم بسیاری به‌خاطر نبودن سریال‌های باکیفیت امروز، ترجیح می‌دهند با رجوع به تلوبیون سریال‌های طنز دهه 80 را تماشا کنند.
موردی به نام تلوبیون پلاس
رقابت میان تلوبیون و دیگر پلتفرم‌ها زمانی جدی‌تر می‌شود که تلوبیون پلاس شکل می‌گیرد. به‌نظر این بخش محتوایی مجزا از برنامه‌های تلویزیون دارد. این تصور شکل جدی گرفته که تلوبیون که آرشیو رسانه ملی بوده حالا در نمایش برنامه‌ها با دیگر پلتفرم‌ها رقابت دارد، اما مدیر این مجموعه معتقد است که مالکیت تلوبیون با رسانه ملی است؛ بنابراین رقابتی وجود ندارد.
آمار بازدیدکنندگان تلوبیون
در حالت عادی هم آمار تماشاگران تلویزیون محل شک و تردید خیلی‌ها بود؛ آماری که گاها گفته می‌شود حساب و کتاب مشخصی ندارد. حالا آمار بازدیدکنندگان تلوبیون هم به این شک و تردیدها اضافه شده است.
گفته می‌شود هر فردی که وارد پلتفرم تلوبیون شود و مصرف اینترنتی داشته باشد، یک بیننده حساب می‌شود؛ حال سریال یا برنامه‌ای دیده باشد یا نه. اما برگ برنده تلوبیون در این مدت پخش برنامه‌های زنده ورزشی و سریال‌هایی است که بارگذاری شده و حق بارگذاری این سریال‌ها و فیلم‌ها را هیچ پلتفرمی ندارد. البته در این میان برنامه‌های کودک و انیمیشن‌ها را هم نمی‌توان نادیده گرفت. پلتفرمی که برخلاف دیگر پلتفرم‌های رایگان اقدام به پخش برنامه‌های کودک و انیمیشن کرده است.
یک نمونه عینی
براساس آمار به‌دست‌آمده از نمایش برنامه‌های سیما در پلتفرم تلوبیون اعلام شده که فصل چهارم «از سرنوشت» با آمار بازدید نزدیک به ۱۱ میلیونی در صدر 4سریال تلویزیون در ماه رمضان۱۴۰۱ قرار گرفت. این مجموعه به‌صورت میانگین در هر قسمت ۳۸۷هزار بازدید داشت و از این نظر، فاصله‌ای قابل توجه با دیگر سریال‌های این ماه پیدا کرد. «نجلا۲» با آمار میانگین ۲۵۰هزار بازدید به ازای هر قسمت، دوم شد.
یک تناقض جذاب
«از سرنوشت۴» در حالی به این آمار بالا دست یافت که در نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما، با کمتر از ۲۱درصد بیننده، سومین سریال پربیننده ماه رمضان۱۴۰۱ لقب گرفت. این در حالی است که «نجلا۲» و «خوشنام» به‌ترتیب ۶درصد و ۵درصد بیش از این مجموعه، مخاطب جذب کردند. اما نکته قابل تامل این است که چرا میزان بیننده این مجموعه از تلویزیون آنقدر با فضای اینترنتی متفاوت است. اگرچه مسئولان تلوبیون پیش از این اعلام کرده‌اند که با هر آدرس آی‌پی تنها می‌توان یک شماره به بازدید هر قسمت اضافه کرد و تازه‌سازی(رفرش) صفحه، باعث بالا رفتن شمار بازدیدهای یک مجموعه نمی‌شود، اما همچنین میزان بازدید فوق‌العاده فصل چهارم سریال «از سرنوشت» در پلتفرم تلوبیون، عجیب است.
پلتفرم رایگان، پلتفرم پولی
با نگاهی به فعالیت تلوبیون و دیگر پلتفرم‌ها که جنبه درآمدزایی دارند، رقابت این پلتفرم‌ها نمی‌تواند رقابت برابری باشد. تلوبیون بیشترین حمایت‌ها و تسهیلات را دارد و این در حالی است که دیگر پلتفرم‌ها برای حفظ مخاطب و فروش محصولات خود از موانع زیادی باید بگذرند که بزرگ‌ترین آنها ساتراست. بزرگ‌ترین مزیت تلوبیون پخش رایگان است؛ هر چند برخی از پلتفرم‌ها با تولیدات اختصاصی که دارند درصدد حفظ مخاطبان خود هستند.هر چند ساترا هم در این میان تسهیلاتی را براساس نظام رتبه‌بندی در اختیار پلتفرم‌ها قرار می‌دهد، اما باز هم برنده این میدان می‌تواند تلوبیون باشد. با آمدن سعید مقیسه از رسانه ملی به ساترا عملا ساترا هم یکی از معاونت‌های سازمان است که هم‌راستا با رسانه ملی و تلوبیون حرکت می‌کند.
