جنگ اوکراین؛ جنگ آمریکا
آمریکا با تغییر رویکرد خود در بحران اوکراین، به یک پای جنگ نیابتی در شرق اروپا تبدیل شده است
70روز قبل، زمانی که نخستین نیروهای روس از خطوط مرزی اوکراین عبور میکردند و وارد خاک این کشور میشدند، تصور میشد که آمریکا برای خود نقشی محدود در این جنگ در نظر گرفته است. بهخصوص آنکه مسکو بیش از 150هزار نیروی رزمی خود را پشت مرزهای اوکراین مستقر کرده بود. با گذشت زمان اما آمریکاییها به یک نیروی تهاجمی و یک پای جنگ تبدیل شدهاند.
2روز پس از حمله روسیه به اوکراین، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در اظهاراتی محتاطانه هدف آمریکا از ارائه کمک محدود چندصد میلیون دلاری به کییف را صرفا پشتیبانی از مردم اوکراین اعلام کرد. تحریمهای کاخ سفید از اینرو در ابتدا چند بانک، چهرههای سیاسی و اقتصادی و شرکتهای دولتی روسیه را شامل میشد. اکنون با گذشت بیش از 2ماه، جنگ اوکراین برای آمریکا به یک جنگ نیابتی تمامعیار با تبعاتی جهانی تبدیل شده و مقامات آمریکایی، نقش آمریکا در این جنگ را با عباراتی بلندپروازانه توصیف میکنند که از تبدیل موضع آمریکا به یک موضع تهاجمی علیه روسیه حکایت دارد.
در همین راستا، دولت آمریکا علاوه بر هزینهکرد یک بودجه اولیه 14میلیارد دلاری، از کنگره درخواست یک بودجه 33میلیارد دلاری کرده که قرار است برای پشتیبانی نظامی، اقتصادی و بشردوستانه از اوکراین هزینه شود. این مبلغ برابر نیمی از بودجه دفاعی روسیه و بیش از نیمی از بودجه سالانه وزارت خارجه آمریکاست.
تغییر رویکرد آمریکا در جنگ اوکراین
نقش آمریکا در جنگ اوکراین روندی تکاملی را طی کرده و از یک رویکرد واکنشی و انفعالی به یک رویکرد فعال تبدیل شده است. به عبارت دیگر، آمریکا عملا رهبری غرب در تقابل با روسیه را در میدان جنگ اوکراین بهدست گرفته است. در مقابل، رویکرد ولادیمیر پوتین هم در روزهای اخیر جسورانهتر شده است. او به تازگی هر کشوری را که قصد مداخله یا تهدید روسیه را داشته باشد به واکنش سریع هستهای تهدید کرده است.
تغییر در رویکرد آمریکا، با انجام سفر از پیش اعلام نشده عالیترین مقامهای سیاسی این کشور به کییف طی روزهای اخیر علنی شده است. آنتونی بلینکن و لوید آستین، وزرای خارجه و دفاع آمریکا، 2هفته پیش برای ملاقات با ولودیمیر زلینسکی با قطار عازم کییف شدند تا بر حمایت آمریکا از اوکراین تأکید کنند. این سفر نمایانگر افزایش اهداف جاهطلبانه آمریکا در اوکراین است. سیاست جدید آمریکا را میتوان در سخنان وزیر دفاع این کشور دید. آستین در کییف گفت: «ما میخواهیم روسیه را تا حدی ضعیف ببینیم که دیگر نتواند اقداماتی را که در حمله به اوکراین انجام داده، دوباره تکرار کند.»
علاوه بر این، وزیر دفاع آمریکا روز سهشنبه گذشته، مقامهای دفاعی بیش از 40کشور را در پایگاه رامشتاین در جنوب غرب آلمان گردهم آورد تا هماهنگیهای لازم برای تدوین برنامه حمایت از اوکراین را انجام دهد. به گزارش نیویورکر در این نشست آستین از تشکیل ائتلافی جدید علیه روسیه خبر داد. این کشورها قرار است در نشستهای منظم ماهانه، برنامههای خود را برای حمایت از اوکراین و شکست روسیه هماهنگ کنند.
در راستای سیاست تازه آمریکا، ارسال تجهیزات نظامی از این کشور ازجمله موشکهای ضدتانک و توپهای جنگی، سرعت گرفته است. آمریکا اعلام کرده بالگردهای ساخت روسیه را نیز که پیش از این برای ارسال به افغانستان خریداری کرده بود، در اختیار اوکراین قرار خواهد داد. کمک اطلاعاتی به اوکراین برای هدف قرار دادن ژنرالهای روس و غرق کردن ناو جنگی مسکووا، نشانهای دیگر از تغییر رویکرد واشنگتن در جنگ اوکراین است.
عوامل مؤثر بر تغییر رویکرد آمریکا
آمریکا به چند دلیل به لایههایی عمیقتر از درگیری روسیه و اوکراین نفوذ کرده است. یکی از دلایل، عملکرد ضعیف ارتش روسیه در اوکراین است که باعث جسورتر شدن آمریکا شده است. دلیل دیگر برای افزایش مداخله آمریکا در جنگ اوکراین نگرانی گسترده غرب بهویژه در میان کشورهای هم مرز با روسیه نسبت به گسترش جنگ به شرق اروپا در آینده است. اظهارات یک فرمانده ارشد ارتش روسیه در اواخر ماه گذشته میلادی درباره ضرورت حمایت مسکو از منطقه جدایی طلب روسزبان مولداوی، موجب نگرانی این کشور شده است. همچنین تهدیدهای روسیه درباره احتمال استفاده از تسلیحات هستهای به دستاویزی برای مقامات آمریکایی تبدیل شده تا بر استفاده از فرصتهای استراتژیک و پرداختن به خطرات ناشی از نفوذ روسیه و در نتیجه ضرورت مهار این کشور تأکید داشته باشد. فارغ از اینها، همراهی افکار عمومی در آمریکا با مداخله آمریکا در بحران اوکراین، دولت آمریکا را جسورتر کرده است. براساس نظرسنجی که توسط مرکز نظرسنجی دانشگاه «کوینیپیاک» انجام شده، باوجود فرسودگی ناشی از 2دهه جنگ آمریکا در عراق و افغانستان، دو سوم آمریکاییها معتقدند آمریکا برای متوقفساختن کشتار غیرنظامیان در جنگ اوکراین مسئولیت اخلاقی دارد. همچنین سه چهارم پاسخدهندگان در این نظرسنجی نسبت به وخیمتر شدن وضعیت جنگ ابراز نگرانی کردهاند. با این همه این خشم عمومی زمانی که بحث درگیری مستقیم در جنگ پیش میآید، فروکش میکند. تنها 19درصد از آمریکاییها در این نظرسنجی باور دارند آمریکا باید در جنگ اوکراین بیشتر مداخله کند. پوشش رسانهای گستردهای را که جنگ اوکراین در رسانههای بزرگ غربی دارد، میتوان دلیل اصلی همراهی جامعه آمریکا با دولت این کشور دانست.