گزارش
پاکسازی کلونی‌های اعتیاد در پایتخت
بسیاری از محدوده‌های جنوبی تهران که تا چندی پیش پاتوق معتادان متجاهر بودند، اکنون دیگر رنگی از گذشته ندارند و با خالی شدن از مصرف‌کنندگان مواد‌مخدر، کاملا امن شده‌اند
زینب زینال‌زاده- روزنامه‌نگار
به اذعان مردم کلونی‌های اعتیاد چندماهی است که عاری از معتادان متجاهر شده است و پس از سال‌ها کسبه و اهالی محله‌های شوش، هرندی و راه‌آهن احساس آرامش و امنیت می‌کنند. ماجرای جمع‌آوری معتادان متجاهر از پایتخت و نمایان شدن چهره متفاوت تهران چیست؟ علیرضا زاکانی وقتی سکان پایتخت را به‌دست گرفت و در صحن پارلمان شهری حاضر شد تا گزارش از وضعیت شهر تهران و کمبودها و کاستی‌ها و البته برنامه‌هایش ارائه دهد، گفت که حدود 21هزار معتاد متجاهر در پایتخت وجود دارد و قول داد کاری کند تا دیگر معتاد متجاهری در تهران نباشد. در راستای همین وعده، نخستین قرارگاه یعنی قرارگاه اجتماعی با محوریت ساماندهی معتادان متجاهر و کاهش آسیب‌های اجتماعی راه‌اندازی شد. گرچه شهرداری تهران در موضوع جمع‌آوری معتادان متجاهر وظیفه‌ای ندارد اما براساس مسئولیت اجتماعی در این مسیر قدم گذاشته است و قصد دارد از چهره پایتخت عاری از معتاد رونمایی کند. تغییراتی که امروز با گذشت حدود 6ماه در کلونی‌های اعتیاد تهران(میدان شوش، هرندی، میدان راه‌آهن، خیابان اوراقچی‌ها و...) ملموس است و کسبه و اهالی از این اتفاق خرسند و راضی هستند. به‌گفته مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران تعداد زیادی از بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها، معتادان متجاهر هستند و ازاین‌رو شهرداری تهران با یک کار اصولی فرایند جمع‌آوری و ترک افراد معتاد بی‌خانمان(معتاد متجاهر) را شروع کرده است. آنطور که احمد احمدی‌صدر عنوان کرده با راه‌اندازی قرارگاه اجتماعی، شهرداری تهران یکی از متولیان اصلی بحث درمان و صیانت از معتادان متجاهر شهر تهران شده است و مجوزهای لازم برای راه‌اندازی و مدیریت مراکز ترک اعتیاد ماده۱۶(پذیرش با حکم قضایی) را از دستگاه‌های متولی(سازمان بهزیستی و دانشگاه علوم پزشکی) دریافت کرده است؛ بنابراین امروز شهرداری تهران اختیارات قانونی تام در موضوع معتادان متجاهر و فرایند ترک اعتیاد آنها دارد.
نگاهی به کلونی‌های اعتیاد
خیابان اوراقچی‌ها از میدان شوش شروع می‌شود و به لب خط می‌رسد. تصاویر زیادی از این خیابان(کوچه) در شبکه‌های مجازی منتشر شده است. خیابانی در قرق معتادان. زن و مرد و کوچک و بزرگ، روز و شب در گوشه‌گوشه این خیابان بیتوته می‌کردند و با تاریک شدن هوا به تعدادشان نیز افزوده می‌شد.
خیابان شهرداری در میدان راه‌آهن. نقطه‌ای دنج و آرام و البته وسیع. شب‌ها پاتوق معتادان بود و روزها هم تا حوالی ظهر حضورشان روی امنیت محله سنگینی می‌کرد. هرندی، محله‌ای معروف که حتی معتادان سایر استان‌ها هم‌نشانی‌اش را دارند. اینجا دیگر یک خیابان و کوچه در تصرف معتادان نبود و هر جا که نگاه می‌کردید معتادان پایپ یا سرنگ به‌دست می‌دیدید. حتی در پارک‌ها هم ابایی از رهگذران نداشتند و مشغول استعمال بودند. میدان شوش، پیاده‌رو برای عابران نبود و معتادان آنجا را تصاحب کرده بودند.
حال خوب شهر
این روزها فیلم‌هایی از کلونی معتادان متجاهر پایتخت در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که نشان می‌دهد پاتوق‌ها پاکسازی شده‌اند و شهر حال خوبی دارد و مردم و کسبه هم راضی هستند. آنچه کسبه از حال و روز گذشته خیابان اوراقچی‌ها می‌گویند این است که معتادان آرامش و امنیت را سلب کرده بودند و همه‌جا پر از سرنگ، خاکستر آتش و... و حتی در برخی از جاها مدفوع معتادان بود اما به اذعان همین مردمان امروز اثری از معتادان نیست و گویا خوشی و آرامش به ساکنان روی کرده است. گرچه به‌گفته برخی از کسبه هنوز معتادان به‌طور کامل جمع‌آوری نشده‌اند و تعداد بسیار کمی همچنان هستند اما همین وضعیت سبب رضایت شهروندان شده است. وضعیت در خیابان شهرداری، میدان شوش و محله هرندی هم به‌همین منوال است. اهالی می‌گویند: «هرازگاهی طرح جمع‌آوری معتادان اجرا می‌شد اما بعد از مدتی دوباره بازمی‌گشتند. چندماهی است که دیگر خبری از معتادان نیست و گویا این‌بار برای همیشه جمع‌آوری‌شده‌اند و مردم از آزار و اذیت‌هایشان خلاص شده‌اند. برای اولین‌بار است که می‌توانیم با اطمینان در محله قدم بزنیم و امور روزمره را انجام دهیم.» محمد احمدی از ساکنان قدیمی محله هرندی هم ضمن ابراز خرسندی از وضعیت کنونی این محله به همشهری می‌گوید: «سال‌ها ساکنان هرندی از حضور معتادان رنج می‌بردند و چندماهی است که حس خوبی دارند و به آینده محله امیدوار شده‌اند. البته هنوز هم در گوشه و کنار محله معتادان دیده می‌شوند اما تعدادشان بسیار کم است و تا‌کنون هیچ‌وقت هرندی اینطور آرام نبوده است.» دیگر اثری از تجمعات گسترده معتادان(شب و روز) نیست و کسبه به کسب‌وکارشان می‌پردازند و اهالی هم زندگی آرامی را تجربه می‌کنند. بوستان‌ها هم برای حضور خانواده‌ها امن شده است. حقی که سال‌ها به‌واسطه حضور معتادان متجاهر از مردم سلب شده بود، به آنها بازگردانده شده است و شهرداری این را وظیفه خود می‌داند تا از حقوق شهروندان دفاع و در راستای تحقق آن تلاش کند.
مکث
آمار معتادان متجاهر جمع‌آوری‌شده در 5منطقه پایتخت
پس از تشکیل قرارگاه اجتماعی، کلونی‌های اعتیاد در 5منطقه(4، 12، 15، 16 و 19) شناسایی و اقدامات جمع‌آوری معتادان متجاهر شروع شد که براساس آخرین گزارش ارائه شده در بیستمین جلسه این قرارگاه آمار به شرح زیر است:
تعداد کل معتادان متجاهر جمع‌آوری شده: 6570نفر
منطقه4: 1350نفر، منطقه12: 1600نفر، منطقه15: 1900نفر، منطقه16: 1420نفر و منطقه 19: 300نفر
