سطوح مختلف ایمنی حمل و نقل

مسعود درستی؛مدیرعامل شرکت متروی تهران

امروز هفتم اردیبهشت‌ماه، روز ملی «ایمنی حمل‌ونقل» است. ثبت چنین مناسبتی در تقویم رسمی روزشمار سالانه، نشانگر اهمیت مقوله ایمنی و رعایت آن در مسائل حمل‌ونقل است؛ چه حمل‌ونقل درون‌شهری و چه حمل‌ونقل برون‌شهری.
عوامل متعدد و مهمی را در مبحث ایمن‌سازی‌ هرچه بیشتر تردد ماشینی مردم می‌توان برشمرد که برخی ساختاری و فیزیکی هستند و بعضی فرهنگی. از نقطه‌نظر تمهیدات اجرایی، بی‌تردید امنیت ساختاری وسایل نقلیه که استانداردهای خاص خود را شامل می‌شود به همراه بهره‌مندی از معابر استاندارد، 2اصل اساسی به‌شمار می‌آیند. اما یک بعد دیگر قضیه این است که بالاترین سطح ایمنی حمل‌ونقل را در شکل عمومی بودن آن جست‌وجو کنیم؛ یعنی به موضوع حمل‌ونقل عمومی و ارتقای کیفیت و کمیت آن نگاه جدی‌تری داشته باشیم کما اینکه طبق آمار و ارقام معتبر پژوهشکده‌های جهانی، میزان خسارات مالی و جانی سوانح هوایی به‌مراتب کمتر از تصادفات جاده‌ای و درون‌شهری است. در واقع می‌توان گفت هرجا صحبت از سفرهای جمعی و حمل‌ونقل عمومی به میان می‌آید، قطعا مباحث ایمنی با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود.
در حوزه حمل‌ونقل درون‌شهری، قطعا شبکه راه‌آهن ریلی زیرزمینی یا همان مترو، بهترین نوع حمل‌ونقل عمومی به‌شمار می‌آید که شاخصه‌های سه‌گانه آن با عناوین «ایمن، پاک و ارزان» تبیین شده است.
در همین شهر تهران اگر شبکه خطوط هفت‌گانه مترو احداث‌ نشده بود، نه‌تنها به صف ترافیک خودروهای شخصی در معابر حمل‌ونقلی کیلومترها افزوده می‌شد بلکه آمار تصادفات و سوانح، میزان آلودگی هوا، مصرف سوخت و افزایش زمان سفر شهروندان نیز روند تصاعدی به‌خود می‌گرفت و چه‌بسا با مختل شدن برخی برنامه‌ریزی‌های زمانی برای رسیدن به مقصد، روزانه کارهای زیادی روی زمین می‌ماند.
بنابراین وقتی از لزوم توسعه مترو و فراگیری آن در کل سطح کلانشهرها صحبت می‌کنیم، در حقیقت همان مبحث ایمنی حمل‌ونقل را در شکل جامع و همه‌شمول آن مدنظر داریم. حتی در مقطع کنونی که قیمت کالا و خدمات در صنایع عمرانی به شکلی عجیب تورم یافته است، باز هم با یک حساب منطقی و بررسی علمی می‌توان دریافت که در بلندمدت، هزینه کردن در حمل‌ونقل عمومی و خصوصا راه‌آهن ریلی زیرزمینی، فواید پرشماری در قبال مخارج صورت گرفته دارد و سودآور است.
امروز شما با بهره‌مندی از ایستگاه‌های متعدد و مسیر بدون ترافیک تونل‌های مترو می‌توانید برنامه‌ریزی زمانی دقیق‌تری برای رسیدگی به امور جاری زندگی خود داشته باشید؛ از گزند تصادفات غیرمترقبه در امان هستید و آرامش‌خاطر بیشتری در عبور و مرور روزانه دارید. به تعبیری دیگر، ایمنی را نه در لفظ که بعینه و در سطوح مختلف آن تجربه می‌کنید؛ ضریب خطای راننده، مشکلات ساختاری معبر و مسیر، گرما و سرما، تحمل آلودگی هوا، نوسانات پردامنه و سلیقه‌ای بهای استفاده از خودروهای سواری و... قطعا در مقوله بهره‌مندی از شبکه مترو بسیار کمرنگ‌تر از سایر مدهای حمل‌ونقلی به چشم می‌آید و این واقعیتی است که تمام دنیا به آن پی برده و در ورطه عمل به آن اقدام کرده است.
در شهر تهران نیز فارغ از ماجرا‌های دوران شیوع بیماری کرونا، استقبال مردم از مترو طی 2دهه اخیر رو‌به‌رشد بوده و اگر بتوان دامنه پراکندگی ایستگاه‌ها را با احداث خطوط جدید و تکمیل خطوط هفت‌گانه موجود در مناطق مختلف گسترش داد، بی‌شک ظرف یکی، 2دهه آینده، وجه غالب تردد‌های روزانه درون‌شهری از طریق شبکه مترو صورت خواهد پذیرفت.