شکست با طعم پیروزی برای راستهای افراطی فرانسه
اتفاق بزرگ دور دوم انتخابات ریاستجمهوری فرانسه، در نگاه اول پیروزی دوباره امانوئل مکرون در برابر مارین لوپن است اما در نگاهی کلانتر، شیب صعودی آرای راستهای افراطی در سالهای اخیر، زنگ خطر را برای جامعه فرانسه به صدا در آورده است.
بهصورت سنتی، تمامی احزاب سیاسی در فرانسه، وقتی نامزد راستهای افراطی به دور دوم راه پیدا میکند، اختلافها را کنار میگذارند و از نامزد مقابل او حمایت میکنند تا راستهای افراطی از قدرت دور بمانند. این اتحاد، در چند دهه اخیر کارایی داشته اما بهنظر میرسد روزهای دور نگاه داشتن راستهای افراطی از قدرت، به شماره افتاده است.
کاهش شدید اختلاف آرای لوپن و مکرون نسبت به انتخابات 5 سال گذشته، نشانهای از اقبال رو به رشد مردم فرانسه به حزب راست افراطی خانم لوپن است. ژولین هووارد، کارشناس ارشد گروه مشاوره سرمایهگذاری GAM به سیانبیسی گفته است که آرای بالای لوپن نشانهای از تغییرات بزرگ، نه فقط در فرانسه که در کل اروپاست؛ «فاصله کم آرا و این واقعیت که لوپن بیش از 40درصد آرا را بهخود اختصاص داده، بهنظر من نشانهای نگرانکننده از وضعیت سیاست در فرانسه و از آن فراتر، وضعیت نابرابری و استانداردهای زندگی در تمام اروپاست.»
مکرون میانهگرا، روز یکشنبه در دور دوم انتخابات 58.54درصد آرا را بهخود اختصاص داد؛ درحالیکه لوپن، موفق شد 41.46درصد آرای مردم را کسب کند. 5سال پیش، وقتی که همین دو نامزد به دور دوم رفتند، سیل آرای مردم به مکرون، چنان شکست سنگینی به لوپن و حزبش تحمیل کرد که بسیاری گمان میبردند راستهای افراطی فعلا کمر راست نخواهند کرد؛ در آن سال مکرون 66.1درصد و لوپن 33.9درصد آرا را بهخود اختصاص دادند. یک دوره قبل از آن که لوپن برای نخستین بار در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کرده بود، تنها 17.90آرا را در دور اول بهخود اختصاص داد و از راهیابی به دور دوم بازماند. با این حال شروع قدرتنمایی راستهای افراطی، به انتخابات سال 2002برمیگردد، جایی که ژان ماری لوپن، پدر مارین و رهبر وقت حزب جبهه ملی (در دوران مارین لوپن، به اجماع ملی تغییر نام داد)، موفق شد در کمال شگفتی به دور دوم انتخابات ریاستجمهوری راه پیدا کند. او البته تنها 17.8درصد آرا را کسب کرد اما صرف حضورش در دوره دوم، زنگ خطری بود که حالا دیگر نمیتوان طنینش را در فرانسه نشنید.
لوپن یکشنبه بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات، در جمع هوادارانش شکست را قبول کرد اما امیدوارانه گفت: «ما به هر حال برنده شدهایم. ایدههایی که ما نماینده آنها هستیم در حال رسیدن به اوج هستند.»
این آمار بالا، دردسری بزرگ برای مکرون در دوره ریاستجمهوری او خواهد بود. مجتبی رحمان، مدیر اجرایی گروه مشاورهای اوراسیا گفته است: «آرای لوپن که از سوی اکثریت طبقه کارگری و در مناطق روستایی و غیرشهری بهدست آمده، شکاف عمیق در جامعه فرانسه را نشان میدهد، مسئلهای که دور دوم ریاستجمهوری مکرون را همچون دور اول با مشکلات زیادی مواجه خواهد کرد.»
افزایش حمایت از لوپن تا حدی بهخاطر تغییر لحن او در سالهای اخیر بوده است. تحلیلگران سیاسی معتقدند که او بسیار میانهروتر از گذشته شده و برخلاف انتخابات دور گذشته، از تمرکز بر مسئله مهاجران و مخالفت با اتحاد اروپا دوری کرده است. به جای آن، لوپن تصمیم گرفته است درباره تورم افسار گسیخته و ضعیفتر شدن قدرت خرید شهروندان فرانسه صحبت کند.
جسیکان هیند، اقتصاددان در گروه کپیتال اکونومیکس گفته است: «ما نباید افزایش آرای او را نادیده بگیریم. این افزایش آرا نشان میدهد که تلاشهای او برای جا انداختن حزب و سیاستهایش کارگر افتاده است.»
در مقابل شهرهای بزرگ که پایگاه رأی مکرون بودهاند، لوپن موفقیتی خیرهکننده در مناطق غیرشهری و روستایی داشته است. به گزارش اکونومیست، مکرون به صورت خیرهکنندهای در شهرهایی مثل لیون، پاریس و تولوز برنده شد و عملکردی قانعکننده در شمال غرب داشت. او حتی در شهرهایی که هوادار چپهای افراطی بودند هم عملکرد خوبی داشت. بهترین عملکرد لوپن، در جنوب شرق بود، پایگاه راستهای افراطی، جایی که نگرانیها درباره مهاجران بسیار شدید است و جمعیت چشمگیر بازنشستگان به راستها رأی میدهند. لوپن همچنین در مناطق صنعتی که فعالیتهای صنعتیشان رو به افول است، با اقبال زیادی مواجه شد.
او امیدوار است با اتکا به همین حمایتهای چشمگیر، در انتخابات پارلمانی در انتهای بهار هم به موفقیت برسد. این انتخابات در فرانسه چنان مهم شده که از آن با عنوان «دور سوم انتخابات ریاستجمهوری» نام برده میشود. ترکیب پارلمانی تا حد زیادی تعیین خواهد کرد که آیا مکرون میتواند برنامهها و وعدههایش را آنطور که دلش میخواهد پیش ببرد یا نه. علاوه بر لوپن، ژان لوک ملانشن، نامزد چپهای افراطی هم که در دور اول انتخابات اخیر سوم شد، روی انتخابات پارلمانی حساب زیادی باز کرده و برنامههای خاصی برای تشکیل یک اپوزیسیون پرقدرت در مقابل دولت مستقر دارد.