رویش نوآوری در کارخانه 90ساله

محمود مولایی- روزنامه‌نگار

تبدیل کارخانه سیمان ری به مرکز فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان آغاز شد و فاز نخست این اقدام تا شهریورماه به اتمام می‌رسد. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده در فاز نخست 1100متر از کارخانه سیمان ری بازآفرینی خواهد شد که شامل فضای کار اشتراکی و آزمایشگاه کوچک ساخت دیجیتال می‌شود. به همین منظور، روز گذشته معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران که به همراه معاون علمی و فناوری نهاد ریاست‌جمهوری از کارخانه سیمان بازدید کرد، در حاشیه این برنامه گفت: «امیدواریم فاز نخست تبدیل کارخانه سیمان ری به مرکز فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در شهریورماه امسال تکمیل و به بهره‌برداری برسد. درواقع شهرداری تهران از نظر زیرساختی و موضوعات سخت‌افزاری باید بتواند فاز نخست تبدیل کارخانه سیمان به مرکز فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان را به‌زودی راه‌اندازی کند.» حمیدرضا صارمی ادامه داد: «براساس نگاه تحولی حاکم در مدیریت شهری زیرساخت‌های شهری باید تغییر کند. شرکت‌های دانش‌بنیان ظرفیت‌هایی هستند که در سال‌های گذشته با تلاش معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری رشد خوبی داشته‌اند.» معاون شهردار تهران اضافه کرد: «امیدواریم فعالیت دکتر ستاری در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به سرآغازی جهت فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در شهر تهران منجر شود. همچنین امیدواریم که با افتتاح این مرکز، تحولات بنیادی در حوزه شهر هوشمند و منطقه شهرری روی دهد.»
معاون علمی و فناوری نهاد ریاست‌جمهوری نیز در حاشیه این بازدید از تثبیت مالکیت شهرداری تهران بر کارخانه سیمان ری خبر داد. سورنا ستاری گفت: «از شهردار تهران که این فرصت را برای شهر ایجاد کردند تا از نخستین کارخانه سیمان تهران به‌عنوان مرکز نوآوری و خلق ایده‌های جدید استفاده شود، تشکر و قدردانی می‌کنم.» او ادامه داد: «فضاهای اینچنینی که متروکه بودند و سبب ایجاد مزاحمت در محدوده شهری شناخته می‌شدند، اکنون به مرکزی تبدیل می‌شوند که می‌تواند کیفیت زندگی در شهر را تغییر دهد و به محل استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان برای ایجاد نوآوری در شهر تبدیل شود.»
به‌گفته معاون علمی و فناوری نهاد ریاست‌جمهوری، فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان باعث حل مشکلات شهر می‌شود و شهر هوشمند جایی است که به‌عنوان شتاب‌دهنده کسب‌وکار فعالیت کند. ستاری یادآور شد: «تجربه این کار در کشور در شهرهای یزد، تبریز و... وجود دارد که کارخانه‌های بزرگ تبدیل به چنین مراکزی شده‌اند. در تهران وجود چنین مرکزی لازم بود تا بتوان از کارخانه سیمان که مانند جواهری در شهر بود و یک مرکز تاریخی است که نماد صنعتی شدن تهران را نشان می‌دهد به‌عنوان یک مرکز نوآوری در شهر استفاده کرد.»
او عنوان کرد: «باید سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را برای راه‌اندازی این مجموعه جلب کنیم و اتفاقات خوبی در آینده برای مردم جنوب تهران و شهرری می‌افتد و هم‌اکنون کارهای مطالعاتی تغییر کاربری کارخانه سیمان ری انجام و مالکیت شهرداری در این مجموعه تثبیت شده است.» ستاری اضافه کرد:‌ «با توجه به اینکه کارخانه سیمان ری یک مجموعه ثبت میراث فرهنگی است، مشکلات خاص خود را دارد، اما مطمئن هستم یک پروژه نمونه در شهر خواهد شد.»  در فاز نخست تبدیل کارخانه سیمان ری به مرکز فعالیت‌های دانش‌بنیان محیط‌های کار و خط فضای کار اشتراکی باید منعطف و متناسب با شرایط و تقاضا و آماده برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و بازآفرینی باشد؛ به همین دلیل ایمن‌سازی، تفکیک تجهیزات و ضایعات و ذخیره آن، جمع‌آوری اسناد، نورپردازی و ایجاد مقدمات راه‌اندازی موزه در دستور کار قرار می‌گیرد.
در این بازدید، کاوه حاجی علی‌اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، شهردار منطقه۲۰ و جمعی از مدیران شهری نیز حضور داشتند.

مکث
کارخانه سیمان ری؛ میراث صنعتی جنوب تهران
  سیمان ری نخستین کارخانه سیمان ایران است.
   20هکتار وسعت دارد.
  مهم‌ترین آثار میراث صنعتی محسوب می‌شود.
  ساخت بناها و سازه‌های این مجموعه از سال1311 آغاز و تا سال1360 طی 4مرحله مختلف توسعه یافت.
  واحد‌های کارخانه سیمان ری تا اواخر سال1362 فعال بودند.
   به‌دنبال گسترش شهر تهران و شرایط تولید قدیمی همراه با انتشار آلودگی، تولید واحد‌های کارخانه متوقف و درنهایت در سال 1363 این مجموعه تعطیل شد.
  در سال1397 با تلاش‌های انجام شده در زمره آثار ملی قرار گرفت و به‌عنوان یکی از میراث صنعتی تهران شناخته شد.
  شهرداری تهران در سال1398 مسئولیت مرمت و بازسازی این مجموعه را به سازمان نوسازی سپرد.
  سازمان تدوین ایده‌های برگزیده برای انطباق کاربری و بازآفرینی کارخانه را در قالب برگزاری مسابقه‌ای بین‌المللی دنبال کرد.
  برنامه‌ریزی مسابقه در سازمان نوسازی شهر تهران از زمستان1398 آغاز شد و در نهایت فراخوان آن در اردیبهشت ماه1399 به‌صورت عمومی و در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی انجام گرفت.
  در مرحله اول در حدود 250گروه یا شرکت، برای ورود به مسابقه ثبت‌نام کردند. پس از بررسی تمامی اسناد و مدارک افراد و گروه‌ها، در مجموع 92گروه واجد شرایط برای شرکت در مسابقه انتخاب شده و اسناد مسابقه در اختیارشان قرار گرفت.
  از بین 50اثر نهایی تعداد 37گروه به‌صورت تیم‌های حقیقی و 13گروه در قالب شرکت آثار خود را ارائه کردند و در شهریور سال گذشته از نفرات برگزیده تقدیر به عمل آمد.
  در سال۱۳۹۹ مصوبه شهردار تهران مبنی بر تبدیل کارخانه سیمان ری به موزه صنعت، از هیأت دولت اخذ شد تا بستر مناسبی برای تغییر کاربری این کارخانه صورت بگیرد.