گزارش
یک‌ماه پرخاطره
راهکارهایی برای خاطره‌انگیز کردن روزه‌داری برای روزه‌اولی‌ها
الهام مصدقی‌راد- روزنامه‌نگار
انگار فرشته‌‌ای کوچک کنارمان نشسته، با هم گوش می‌سپاریم به ربنا، با هم «الهم لک صمنا» را زمزمه می‌کنیم. لطافت و آرامش فرشته کوچک حالمان را دگرگون می‌کند. طاقتش اندک است اما اعتقادش بی‌نهایت. از برکت حضورش افطار و سحرمان حالی دگر دارد؛ روشن و روحانی است. گاهی غبطه حال خوبش را می‌خوریم، گاهی برای طاقت و صبرش دعا می‌کنیم. یک روز به او یاد می‌دهیم، روز دیگر از او می‌آموزیم. مهمان کوچک خدا در این مهمانی بزرگ، برایمان قدر و قیمت دارد، دستش را می‌گیریم، کنارش می‌مانیم، دلمان برای طاقتش می‌تپد، به صاحب‌خانه و میزبان می‌سپاریمش. یک‌ماه با فرشته خاص خدا، با فرشته کوچک خانه‌مان، روزه می‌گیریم و روزه باز می‌کنیم؛ خودت هوای او را داشته باش و یاری‌مان کن که یاوران خوبی در کنارش باشیم.
عطر و روشنایی حضور یک روزه‌اولی، دست‌کم یک مرتبه در خانه بسیاری از ما تجربه شده است؛ دختر یا پسر مکلف‌شده‌ای که همراه ما در ضیافت الهی حاضر می‌شود و تجربه نخستین روزها و نخستین سال روزه‌داری برای همیشه در خاطرش می‌ماند. بسیاری از والدین تلاش می‌کنند نخستین سال روزه‌داری فرزندشان دلچسب و خاطره‌انگیز باشد، برای حضورش در نخستین سفره سحری و افطار و برای نخستین روزه واجب‌شده‌اش تدارک می‌بینند و در طول ماه مبارک نیز روزهای شیرین و پرخاطره‌ای برایش رقم می‌زنند تا نخستین حضور در ضیافت عظیم خداوند را شیرین و باشکوه برگزار کنند.
با روزه‌داری‌شان مخالفت نکنیم
گاهی اوقات والدین نگران فشار ناشی از روزه‌داری بر فرزندان کوچک‌شان هستند و برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب جسمی، اجازه گرفتن روزه را به آنها نمی‌دهند. به جز آن دسته از کودکان که به دلایل خاص پزشکی و البته با درنظرگرفتن احکام شرعی امکان و اجازه روزه‌داری ندارند، نباید با روزه گرفتن فرزندان مکلف مخالفت کرد؛ چراکه هم شرع، این اجازه را به والدین نمی‌دهد و هم اجازه بهره‌بردن فرزندمان از این ماه پربرکت را از او گرفته‌ایم. او خودش آنقدر بزرگ شده که بتواند حال جسمانی‌اش را ارزیابی کند. در مورد کودکان کوچک‌تر و آنها که هنوز روزه واجب‌شان نشده نیز توصیه می‌شود شرایط حضورشان سر سفره سحر و افطار را مهیا و آهسته‌آهسته تشویق‌شان کرده و با علاقه‌شان برای روزه‌داری تا جایی که امکان دارد همراهی کنید.
جشن کوچک روزه‌داری برگزار کنیم
نصب کاغذهای رنگی و بادکنک بر دیوار و نوشتن جملاتی با مضمون تبریک به روزه‌اولی، گرفتن عکس یادگاری از نخستین حضور در سفره سحری، افطار و... ازجمله ایده‌های یک جشن کوچک خانوادگی است. همچنین می‌توان همانند سفره هفت‌سین، یک سفره یا میز رمضان برای کودک یا نوجوان تازه مکلف شده مهیا کرد. در گوشه‌ای از خانه فضای کوچکی را درنظر بگیرید و جانماز و سجاده، قرآن و کتاب ادعیه، کتابچه‌های احکام ساده برای کودکان و نوجوانان به همراه یک دست‌نوشته زیبا با مضمون دعوت از آنها برای روزه‌داری و تبریک ورود به ماه مبارک رمضان. می‌توان در کنار اینها یک هدیه کوچک نیز برای روزه‌اولی خانه هم تدارک دید و تمام اینها را در طول ماه رمضان در معرض دید قرار داد.
سحری و افطاری جذاب تدارک ببینیم
اولین اقدام برای جذاب کردن خوردن سحری، نوع بیدار کردن فرزندمان در زمان سحر است. باید آنها را با مهربانی و آرامش و روی خوش بیدار کرد که البته لازمه‌اش نیز زود خوابیدن است تا در زمان سحر شاداب و سرحال بیدار شده و بتوانند وعده غذایی کامل میل کنند. همچنین بهتر است غذای مورد‌علاقه آنها که مناسب زمان سحر است را مهیا کرد تا با میل و علاقه بیشتری وعده سحری را بخورند. استفاده از برخی مغزها همانند بادام نیز در وعده سحری موجب تقویت قوای جسمی کودکان شده و در طول روز کمتر گرسنه می‌شوند و البته بهتر است با غذاهای مناسب روزه‌داری بیشتر آشنا شد تا کودکان روزه راحت‌تری را تجربه کنند. در زمان افطار نیز لازم است این تدابیر اندیشیده شود. همچنین بهتر است برای مهیا کردن افطار از همراهی کودکان بهره‌مند شویم. تا جایی که امکان دارد سفره افطار را کمی متفاوت‌تر از سفره ناهار و شام در دیگر روزهای سال، آماده و در حد امکان از خوراکی‌های سالم و مورد‌علاقه فرزندمان استفاده کنیم. پذیرایی هنگام افطار را با کم‌سن‌ترین روزه‌دار خانه آغاز کرده و او را مورد‌تشویق قرار دهیم. یکی دیگر از راهکارهای دلنشین‌تر کردن و خاطره‌ساختن برای روزه‌اولی‌ها، افطاری دادن و افطاری‌رفتن و آشنا کردن کودکان و روزه‌اولی‌ها با ثواب بسیار افطاری دادن است.
روز را برای روزه‌داران کوچک، کوتاه کنیم
درست است که روزه‌داری کار آسانی نیست و صبر و طاقت می‌خواهد و خودش هم صبر و طاقت را بالا می‌برد اما می‌توان با راهکارهایی مدت زمان سحر تا افطار را برای کودکان کوتاه کرد. یکی از این راهکارها به‌ویژه در زمانی که ماه مبارک با فصل تابستان هم‌زمان می‌شود، بیدار نگه‌داشتن روزه‌داران تازه مکلف شده تا نماز صبح است با این کار آنها در طول روز خواب طولانی خواهند داشت و ساعات کمی را تا افطار بیدار هستند. در دیگر روزهای سال نیز می‌توان آنها را به خواب بیشتر و استراحت تشویق کرد یا با تدارک دیدن بازی‌های فکری، کم‌تحرک و بانشاط و در مجموع ایجاد سرگرمی برای روزه‌گیران کوچک، ساعت‌ها را برایشان کوتاه کرد. همچنین می‌توان خاطرات زیبای روزه‌داری خودمان در همان سال‌های اولیه را برای کودکان تعریف کرد. یادتان باشد بیشتر از زیبایی‌های روزه‌داری تعریف کنید تا سختی‌هایش.
اخلاق روزه‌داری یادشان بدهیم
به جز آموزش احکام روزه‌داری به فرزندان و تشویق برای همراهی بیشتر آنها برای حضور در مراسم قرآن‌خوانی و تدبر در قرآن، تلاش کنیم با اخلاقی پسندیده، روزه‌داری خوش‌اخلاق بوده و به‌عنوان والدین الگوی مناسبی برای خلق نیکو و پسندیده به‌ویژه در ماه مبارک رمضان باشیم. نسبت به وظایف و مسئولیت‌های همیشگی روزه‌داران کوچک، انعطاف داشته باشیم و سختگیری نکنیم، شاید به‌دلیل ضعف ناشی از روزه نتوانند برنامه‌ها و وظایفشان را مانند گذشته انجام دهند. حسن‌خلق و رفتار آرام و پسندیده همراه با روزه‌داری، این ماه را برای روزه‌گیران جدید خانه‌مان دلنشین‌تر خواهد کرد.
عید فطر و هدیه یک‌ماه روزه‌داری
عید فطر که یکی از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان است و فرصت مناسبی برای شادمانی، بهتر است برای روزه‌اولی‌ها و روزه‌داران کوچک ویژه‌تر برگزار شود. یکی از بهترین کارها دادن هدیه به آنها به پاس تلاش‌شان برای یک‌ماه یا حتی چند روز، روزه‌داری است. خاطره هدیه پایان ماه مبارک رمضان هیچ وقت از ذهن فرزندانمان پاک نمی‌شود. بهتر است برای کودکان کوچک‌تر یا آنها که هنوز به سن تکلیف و روزه‌داری نرسیده‌اند نیز هدیه مناسبی درنظر گرفت؛ روزه‌های کله گنجشکی و روزه‌های کامل پیش از سن تکلیف، ارزش‌شان کم نیست.
در همینه زمینه :
