همه برای ایران

علیرضا محمودی - روزنامه‌نگار

در میان انواع چرخه‌های فیلمسازی‌ که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دهه60 پدید آمد، چرخه فیلم‌های جنگی از نمونه‌های بارز، تولید ژنریک بر اساس مقتضیات بومی و ویژگی‌های فرهنگی است. فیلم جنگی ایرانی، بر اساس اتفاق پیش‌آمده برای کشور که تحمیل جنگ از سوی عراق و براساس یک نیاز واقعی بود ساخته شدند. بخش دولتی از فیلم‌های مورد‌نظر خود حمایت می‌کرد اما بخش‌خصوصی نیز بیکار ننشست و تولیدات قابل‌توجهی را عرضه کرد. چه تولیدات بخش دولتی که در آن نهادها مانند استودیو عمل می‌کردند و چه فیلم‌های تولید شده در بخش‌خصوصی، توانستند جنگ را وارد سازوکار تجاری سینما کرده و سینماهای پشت جبهه در زمان جنگ و صلح را با آثاری درباره فعال نگه دارند. این نوع سینما براساس نیاز و نه براساس بخشنامه  یا حمایت دولتی به‌وجود آمد. گونه‌ای از سینمای ایران که حاصل ترکیب سینمای جنگ در صنایع فیلمسازی‌ دیگر کشورها، با رویکرد‌های فرهنگی جنگ در جبهه خودی بود. قدرت سینمای ایران را می‌توان در مقایسه با تولیدات سینمای کشور عراق در آن دوره درک کرد. چرخه فیلم‌های جنگی شمایل‌ها، الگوها و قراردادهای روایی، شخصیتی و گفتاری خود را بنا کردند و مردم آنها را به عنوان بخشی از فرهنگ با خود به زندگی روزمره خود منتقل کردند. ستاره‌ها، کارگردانان و عوامل سینمای جنگی توانستند براساس نیازهای چرخه خود را توانا کنند. سینمای ایران در این چرخه خود را بازسازی و درون‌زایی کرد.
در این فهرست سعی می‌کنیم سینمای جنگی ایران را بر اساس الگوهای روایی تقسیم‌بندی کنیم تا چهره ژنریک این چرخه بزرگ که تنها تولید بومی سینمای ما که می‌توان آن را با نمونه‌های خارجی مقایسه کرد، بیشتردیده شود.