دیپلماسی ناموفق گرد و غبار

بادهای منتهی به امروز (چهارشنبه) در غرب ایران دوباره تلی از خاک را بر سر ساکنان استان‌های نیمه غربی کشور خواهد ریخت. این خاک‌ها فقط با تقویت دیپلماسی آب فروکش خواهند کرد. موضوعی که مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو و وزارت امور خارجه سال‌هاست در مرزهای شرقی و غربی کشور پیگیر آن هستند و هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست با تأکید بر اینکه مهار گرد و غبار در کشور نیازمند تقویت دیپلماسی است، به ایرنا می‌گوید: در این زمینه الزامات بین‌المللی وجود دارد که اگر نهادهای جهانی بر اجرای آن اجماع نداشته باشند شاید همواره شاهد بروز این توفان‌ها و ورود گرد و غبار به کشور باشیم.
پدیده گردوغبار چندان موضوع جدیدی نیست ولی این بار که به استان‌های شمالی کشور هم رسید توجهات بیشتری به‌خود جلب کرد. منشأ گرد و غبار چند روز اخیر کشور، کانون‌هایی در منطقه و اراضی بین شرق سوریه، غرب عراق و همچنین اردن و عربستان است، از آنجایی که بین ایران و عراق اختلاف دمایی وجود دارد و عراق گرم‌تر از ایران است، باد ایجاد می‌شود که عمودی است و موجب خیزش گرد و غبار می‌شود و ذرات معلق کمتر از 2میکرون و ۱۰میکرون را از سطح زمین جدا و به سمت کشور ما منتقل می‌کند. داریوش گل‌علیزاده توضیح می‌دهد: این کانون‌های گرد و غباری سال‌هاست که وجود دارند و با توجه به خشکسالی و کم‌آبی‌ای که در چند سال اخیر اتفاق افتاده، هم تشدید شده‌اند و هم تعدادشان افزایش یافته است. درواقع اراضی کشاورزی رها شده در آن کشورها منبع گرد و غبار هستند که یکی از دلایلش هم احداث سد ایلیسو در ترکیه است که روی ورودی دجله و فرات زده شده است.
سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید کرد: اگر اقدام جدی در قالب دیپلماسی انجام نشود و نهادهای بین‌المللی الزاماتی را که در این زمینه وجود دارد، رعایت نکنند و در مقابل اگر همیشه این بادها را داشته باشیم قطعا در این فصول همواره شاهد توفان‌های گرد و غبار خواهیم بود. قبلا سند ملی منطقه‌ای گرد و غبار تهیه شده که در قالب آن یک‌سری برنامه‌ریزی‌ها و هماهنگی‌ها انجام شده بود که قرار بود با کمک فنی ایران اقداماتی در عراق انجام دهیم که متأسفانه این اقدامات انجام نشده و نیاز است جدی‌تر به این موضوع فکر شود تا بتوانیم آسیب‌ها و خسارات بهداشتی و اقتصادی ناشی از وقوع توفان‌ها را به حداقل برسانیم.
وی گفت: هم‌اکنون نمی‌شود با این پدیده مقابله کرد چون زمانی که توفان ایجاد می‌شود شرایط در کوتاه‌مدت خیلی در اختیار کشور ما نیست، اما می‌شود آسیب‌ها را به حداقل رساند. یکی اینکه سازمان هواشناسی بموقع هشدارها را صادر کند تا اگر تمهیداتی لازم است، انجام شود و مردم کمتر آسیب ببینند و مراعات بهداشتی را به حداقل برسانند؛ همچنین برنامه‌هایی که باید در کشورهای کانون گرد و غبار انجام شود از طریق احیا به‌ صورت کشت زراعی، بوته‌کاری و در نهایت تثبیت خاک توسط مالچ‌های بیولوژیک انجام شود. این تجربه در 2 کشور کره و ژاپن اتفاق افتاده؛ به‌طوری که این دو کشور از بیابان‌های مغولستان و چین آسیب می‌دیدند که تحت عاملیت این دو کشور با کمک‌های فنی نهادهای بین‌المللی کانون‌ها و چشمه‌های گردوغبار را مهار کردند و مقدار انتشار را به حداقل رساندند، البته ما علاوه بر اینکه مشکلات فرامرزی داریم کانون‌های داخلی هم داریم که مستعد گردوغبار هستند؛ به‌طوری‌که بخشی از استان‌های ما متأثر از گرد و غبار داخلی بودند که باید هرچه سریع‌تر مدیریت شوند.

کمیسیون مشترک با کشورهای منشأ ریزگرد
با گسترش پدیده گردوغبار در بیشتر مناطق کشور، نایب‌رئیس دوم کمیسیون اجتماعی مجلس از ارائه پیشنهاد کمیسیون مشترکی با حضور کشورهای کانونی ریزگردها برای حل این مشکل خبر می‌دهد و می‌گوید: ما از بابت اینکه پدیده ریزگردها به استان‌های مرکزی و حتی استان‌های شمالی مانند تهران و گیلان گسترش پیدا کرده خوشحال نیستیم، ولی این هشدار را داده بودیم که اگر نتوانیم از راه‌های دیپلماسی و روابط بین‌المللی با کشورهایی که منشأ کانون‌های ریزگردها در آنها قرار دارد مثل عربستان و عراق مشکل را حل کنیم، قطعا این پدیده در ماه‌های آینده هم تشدید می‌شود و هم اینکه تکرار آن بیشتر خواهد شد. به‌گزارش ایسنا، سیدکریم حسینی می‌گوید: بر این اساس حدود یک ماه گذشته تذکری دادم که آقای رئیس‌جمهور و مسئولان مربوطه امروز این موضوع را به وزارت خارجه و وزارت کشور منعکس کردند. پیشنهاد ما این بود که یک کمیسیون مشترک با حضور نمایندگان این کشورها ایجاد شود و حتی می‌توان گفت که با حضور سازمان بهداشت جهانی به این دلیل که این موضوع بهداشت و سلامت بخش اعظمی از مردم کشورهای درگیر را هدف قرار داده است.