زهکشی 52 هزار هکتار اراضی در استان

زهرا خورشید کلایی| گرگان ـ خبرنگار :

وسعت اراضی شمال استان با اقلیم نیمه‌خشک این منطقه و اراضی‌ای که به دلیل ماندابی و شور بودن خاک، امکان کشاورزی در آنها کم است سال‌ها مورد توجه بود تا شاید بتوان با زهکشی بر وسعت اراضی آن افزود و برای معیشت ساکنانش چاره‌ای اندیشید. در نخستین سفر اعضای دولت نهم به استان در سال 84 مطالعات و انجام زهکشی 280 هزار هکتار از اراضی این منطقه به تصویب رسید. با گذشت یک دهه از شروع مطالعات این طرح در سال 96 اجرای این طرح توسط شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی گلستان آغاز شد که در سطح 22 هزار هکتار در حال اجراست. 


تسریع زهکشی

«سیدمناف هاشمی» استاندار نیز با تأکید بر اجرای این طرح می‌گوید: زهکشی 52 هزار هکتار اراضی در دستور کار سال 1397 استان قرار گرفته است و امیدواریم با همکاری وزارت جهاد کشاورزی روند زهکشی اراضی در استان تسریع شود. اما هزینه‌های بالای این طرح (18 میلیون تومان به ازای ساخت کانال در هر هکتار) امکان اجرایی شدن آن را با منابع محدود دولتی کم کرده است. طرحی که اگر اجرایی شود، در کنار افزایش تولید محصول، موجب زیر کشت رفتن بخش زیادی از اراضی بدون استفاده از مناطق شمالی خواهد شد. 


افزایش تولید محصولات کشاورزی 

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی گلستان درباره زهکشی اراضی اولویت‌دار استان می‌گوید: اولویت نخست وزارت نیرو در زهکشی اراضی مهار آب و اولویت جهاد کشاورزی در زهکشی افزایش تولید است و با زهکشی ۲۸۰ هزار هکتار، ۶۰۰ هزار تن به تولید محصولات کشاورزی استان افزوده می‌شود. 
«تقی کمال‌غریبی» می‌افزاید: باید با تشویق سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و زهکشی، اراضی شوره‌‌زار شمال استان را به چرخه تولید اضافه کنیم. 

وی درباره صرف بودجه برای زهکشی در نواحی مرزی استان بیان می‌کند: زهکشی یکی از موضوعات اقتصاد مقاومتی است. ۲۲ هزار هکتار از ۲۸۰ هزار هکتار اراضی در نظر گرفته شده که مصوب سفر ریاست‌جمهوری به استان بود، با مبلغ ۴۷ میلیارد تومان زهکشی شده است که ۱۲ هزار هکتار آن 100 درصد اجرایی شده و ۱۰ هزار هکتار دیگر نیز ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. 
همچنین زهکشی موجب افزایش میزان تولید می‌شود و اثرات فیلتراسیون مناطق زهکشی‌شده شوری خاک را به کانال‌ها انتقال می‌دهد که در نتیجه آن محصول آسیب نمی‌بیند. 


افتتاح بخشی از طرح در گمیشان

کمال‌غریبی می‌افزاید: در دهه فجر سال گذشته 12 هزار هکتار از این اراضی در شهرستان گمیشان با اعتبار 20 میلیارد تومان زهکشی و با حضور استاندار گلستان و معاون وزیر جهاد کشاورزی افتتاح شد. 
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای گلستان درباره این طرح می‌گوید: مطالعات اولیه در 450 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان انجام شده بود، اما در نهایت 280 هزار هکتار از این اراضی برای اجرای طرح اولویت‌دار در نظر گرفته شد. «داود گیلک» بیان می‌کند: پس از مطالعات مستمر 44 هزار هکتار از این اراضی برای اجرای طرح انتخاب شد و در سفر دولت یازدهم به استان اجرای زهکشی در 22 هزار هکتار از اراضی شمالی مورد تصویب قرار گرفت که در 10 هزار هکتار فعالیت‌ها آغاز شده است. 

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای گلستان می‌افزاید: با توجه به مشکلات ناشی از آبگرفتگی اراضی و بروز معضلات و مسائل اقتصادی و اجتماعی، این طرح جزو اولویت‌های اجرایی استان قرار گرفت. برای اجرای طرح زهکشی اراضی 280 هزار هکتاری با هدف بهبود و احیای اراضی دارای مشکل زهکشی و ماندابی در شمال و منطقه مرزی استان، مطالعات پیش‌شناخت در 450 هزار هکتار در سال 1385 انجام شد. مطالعات مرحله اول طرح در سطح 280 هزار هکتار از سال 87 و نیز به طور همزمان مطالعات مرحله اول و دوم در سطح 42 هزار هکتار از اراضی اولویت‌دار آغاز و در نهایت با توجه به جلسات متعدد شورای راهبردی استان در سال 95 با حضور معاون وقت ریاست‌جمهوری 50 هزار هکتار از اراضی اولویت‌دار برای اجرا برنامه‌ریزی شد. 

گیلک می‌گوید: اراضی 52 هزار هکتاری یادشده در محدوده شهرستان‌های گرگان، آق‌قلا، گمیشان و ترکمن بوده است. حدود اربعه این اراضی از شمال به گمیشان از شرق به جاده گرگان ـ آق‌قلا و از جنوب به رودخانه قره‌سو و از غرب به شهرستان ترکمن محدود است. در سال‌های گذشته اجرای طرح زهکشی‌های اصلی و تأسیسات وابسته در سطح 10 هزار هکتار از اراضی اولویت‌دار منطقه شروع شده است، ولی به دلیل کمبود شدید منابع مالی قرارداد با حدود 4 هزار هکتار خاتمه یافت. 


آغاز اجرای طرح در سال 96

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای گلستان اظهار می‌کند: در سال 96 با پیگیری‌های انجام‌شده و جذب اعتبارات تبصره 36 قانون بودجه سال 96 مجددا عملیات اجرایی در 22 هزار هکتار از تعهدات سفر هیأت دولت به استان با به‌کارگیری 2 پیمانکار شروع شد.  وی بهبود وضعیت محیط‌زیست، شرایط اجتماعی و اقتصادی و توسعه پایدار در منطقه، جلوگیری از خسارت‌های اقتصادی و انسانی ناشی از سیلاب و بارندگی، افزایش محصولات کشاورزی و بهبود معیشت کشاورزان، جلوگیری از هجوم ریزگردها و بهبود وضعیت اصلاح خاک را از جمله اهداف این طرح عنوان می‌کند. 

گیلک می‌افزاید: در زمینه اقتصاد مقاومتی هم انجام زهکشی در 50 هزار هکتار دیگر نیز در دستور کار قرار گرفت و قرار شد شبکه‌های یک و 2 از سوی جهاد کشاورزی و شبکه‌های 3 و 4 از سوی آب منطقه‌ای اجرا شود. برای این کار هم از سرمایه‌گذاران بومی و غیربومی دعوت کرده‌ایم و مذاکراتی هم انجام شده است. 
وی بیان می‌کند: اجرای این طرح نه فقط جلوی شوری خاک را خواهد گرفت، بلکه تأمین منابع آبی مطمئنی برای منطقه آزاد تجاری نیز خواهد بود. در کنار آن کشت انواع گیاهان و پرورش آبزیان نیز از دیگر اهداف اجرای این طرح است. 

به نظر می‌رسد با انجام فعالیت‌های فوق فقط گام اول در اجرای این طرح با همکاری مشترک شرکت آب منطقه‌ای گلستان و سازمان جهاد کشاورزی برداشته شده است و هنوز تا اجرای تحقق طرح 280 هزار هکتاری مصوب سفر ریاست‌جمهوری گام‌های زیادی باقی است. منطقه شمال استان هم وسعت اراضی دارد و هم نرخ اشتغال پایین، شاید بتوان گفت فقط با اجرای همین یک طرح به صورت کامل می‌توان راه توسعه این منطقه را هموارتر کرد.