استارت‌آپ
نوآوری استارت‌آپی برای حکمرانی
قوه مقننه با برگزاری «رویداد ملی نوآیند» پذیرای ایده‌های خلاقانه برای حل چالش‌های آینده در حکمرانی است
عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار
معمولا استارت‌آپ‌ها را در حالت مرسوم به‌گونه‌ای می‌شناسیم که از یک ایده شروع می‌شود و مبتنی بر حوزه فناوری است. آنها در نهایت یک محصول یا خدمت را ارائه می‌دهند که نیاز بخشی از جامعه را برآورده می‌کند. حالا مرکز پژوهش‌های مجلس در قالب «رویداد ملی نوآیند» فراخوانی داده تا افراد صاحب ایده‌ای که دغدغه‌‌های حکمرانی دارند، بتوانند مسائل مرتبط با حکمرانی را شناسایی کنند و در دستور کار مجلس قرار دهند. درحالی‌که نتیجه رویدادهای مرسوم، یک محصول و خدمت ملموس است، محصول رویداد حاضر، ناملموس و از جنس ایده و فکر است. درواقع، این رویداد قصد دارد با ورود به مسائل جدید و اصطلاحا نوپدید، با محوریت دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی، به مسائل نوپدید حکمرانی نظیر بلاکچین، متاورس، رمزارزها و مسائل دیگر ورود کند.
علاج قبل از وقوع
«اتفاقی که اکنون در فضای حکمرانی شاهد هستیم این است که مسائل هنگامی در دستور دولت و مجلس قرار می‌گیرد که دیگر تمامی رسانه‌ها و مردم متوجه آن شده‌اند.»
مهدی عبدالحمید، مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفت‌وگو با همشهری با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «وقتی مسئله‌ای در جامعه ریشه دواند، طبیعتا حاکمیت نمی‌تواند کار چندانی برای حل آن انجام دهد.»
عبدالحمید با اشاره به اینکه عمده مسائلی که اکنون در دستور حکمرانی قرار می‌گیرد، به همین شکل است، علت آن را نبود نگاه آینده‌پژوهانه و پیش‌دستانه می‌داند.
این درحالی است که به‌گفته او «ما درهای مرکز پژوهش‌های مجلس را باز و اعلام کرده‌ایم افرادی که ذهن کلیشه‌ای، قالبی و چارچوب‌مند ندارند و درواقع، خلاق هستند می‌توانند به مرکز پژوهش‌ها که قوه عاقله مجلس است، کمک کنند.»
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی از گروه آینده‌پژوهی در این دفتر نام می‌برد که یکی از کارویژه‌های آن، پیشروسازی مجلس و یافتن پیش‌دستانه مسائل نوپدید حکمرانی باشد.
عبدالحمید برگزاری «رویداد ملی نوآیند» را در همین راستا می‌داند تا افراد خلاق و صاحب ایده، مسائل آینده را تشریح و تبیین کنند.
او با اشاره به اینکه در رویدادهای مرسوم فناورانه، مسئله طرح می‌شود و از تیم‌ها و افراد خلاق خواسته می‌شود که برای رفع چالش‌ها، ایده‌های نو ارائه دهند یا یک استارت‌آپ را راه‌اندازی کنند، ادامه می‌دهد: «اما در رویداد ملی نوآیند ما یک لایه عقب‌تر رفته‌ایم و اعلام کردیم که مسائل و چالش‌ها را هم خود این افراد و تیم‌های خلاق مطرح کنند. به همین‌خاطر یکی از نقاط تمایز این رویداد با رویدادهای دیگر این است که ما به «بهترین چالش» جایزه می‌دهیم.»
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی با تشریح این موضوع می‌گوید: «ممکن است، افراد خلاق مسئله‌ای را طرح کنند و زمانی ممکن است که مسئله را صورت‌بندی (problem structuring) کنند.»
عبدالحمید تأکید می‌کند که ما یک مسئله صورت‌بندی‌شده می‌خواهیم که بر این اساس، پیامدها، پیشران‌ها و موارد دیگر مرتبط با مسئله را بیان کنند و صرفا یک مسئله به‌صورت خام مطرح نکنند.
او به متاورس اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «متاورس می‌تواند فرصت‌ها و تهدیدات بسیاری برای آینده حکمرانی ایجاد کند که اگر از الان، این مسئله، ساختاردهی و وارد دستور کار مجلس شود، ما آمادگی روبه‌رو‌شدن با آن را خواهیم داشت، چراکه قانون آن را به شکلی پیش‌دستانه تدوین کرده است.»
کارکردهای یک رویداد ملی
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی 2کارکرد عمده را برای رویداد ملی نوآیند برمی‌شمرد که نخستین کارکرد باز‌شدن درهای مرکز پژوهش‌ها به روی نخبگان و مشارکت آنها در قالب‌های نوآورانه است.
عبدالحمید با اشاره به اینکه بسیاری از افراد دغدغه دولت و حاکمیت را دارند، اما فرصت استفاده از نظرات آنها فراهم نمی‌شود، ادامه می‌دهد: «در آینده ما می‌توانیم از نخبگان برگزیده این رویداد به‌عنوان همکار بهره ببریم و آنها را در مرکز استخدام کنیم.»
او کارکرد دوم این رویداد را پیشرو‌ساختن فضای حکمرانی می‌داند و می‌گوید: «درواقع، به‌زودی شاهد خواهیم بود که حکمرانی ما دیگر منفعل عمل نخواهد کرد و با مسائل به‌صورت فعال روبه‌رو می‌شود.»
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی تأکید می‌کند که درواقع، مسائل نوپدید آینده، پیش از آنکه تبدیل به معضل شوند، شناسایی می‌شوند و در دستور کار مجلس قرار خواهند گرفت تا طرح و قانون مربوطه تدوین و تصویب شود و به این ترتیب ظرفیت حکمرانی برای این مسائل ایجاد خواهد شد.
مقایسه با استارت‌آپ‌های مرسوم
عبدالحمید فضای این رویداد در مقایسه با استارت‌آپ‌های مرسوم را اصطلاحا «نرم»بودن آن می‌داند و می‌گوید کسانی که در این رویداد حاضر می‌شوند، کارآفرینان سیاستی هستند و محصولی که این افراد ارائه می‌کنند، ملموس نیست و از جنس فکر و ایده است.
او در مورد سرمایه‌گذاری‌های معمول هم می‌گوید: «از آنجا که در این رویداد، یک شرکت به شکل مرسوم تاسیس نمی‌شود، ما از افراد منتخب در این رویداد حمایت می‌کنیم تا یک مسئله را وارد دستور کار مجلس کند و برای آن پیش‌نویس قانون بنویسد و این افراد علاوه بر جایزه‌ای که به آنها داده می‌شود، یک اعتبار(grant) پژوهشی هم دریافت می‌کنند.»
به این ترتیب، افراد در قالب این گرنت پژوهشی کار را پیش می‌برند تا مسئله‌ای را که طرح کرده‌اند، به مرحله راهکار، طرح و قانون برسانند.
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی همچنین به social startupها(استارت‌آپ‌های اجتماعی) اشاره می‌کند و می‌گوید: «بعضی افراد ایده‌هایی دارند که این ایده‌ها می‌توانند به یک کسب‌وکار اجتماعی تبدیل شوند.»
او به‌عنوان مثال، از «جمع‌نویسی» نام می‌برد و توضیح می‌دهد: «می‌توان مانند ویکی‌پدیا، یک قانون را در یک سامانه بارگذاری کرد و افراد جامعه آن را اصلاح و جرح و تعدیل کنند.»
عبدالحمید ادامه می‌دهد: «به این ترتیب نیازی نیست که افراد حتما وارد مجلس شوند، بلکه می‌توانند با حمایت ما یک استارت‌آپ را راه‌اندازی کنند.»
مدیر دفتر مطالعات بنیادین حکمرانی یادآوری می‌کند که بنابراین اگر کسانی ایده‌ای داشته باشند که قابلیت social startup را داشته باشد، این افراد می‌توانند در مرکز نوآوری و خلاق قوه‌مقننه مستقر شوند و کار را پیش ببرند.
مکث
آشنایی با یک رقابت ملی
رویداد نوآیند به همت گروه آینده پژوهی معاونت حکمرانی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طراحی گردیده است. با توجه به آنکه مسائل نوپدید می توانند در بستر حوزه‌های مختلف علمی ایجاد شوند فلذا استفاده از دیدگاه و نظرات متخصصین و فعالان حوزه‌های گوناگون برای شناسایی و ارائه پیشنهادات مناسب به منظور استفاده از فرصت های نوپدید و یا تلاش برای تعدیل اثرات سوء این پدیده ها از اهمیت زیادی برخوردار است. رویداد نوآیند بستری است به منظور استفاده از ظرفیت تمامی دغدغه مندان نسبت به مسائل آینده کشور برای مشارکت در شناسایی و حل این مسائل.
مزایای دوره
جوایز برای 15 تیم برتر (110 میلیون تومان)
اعطای امتیاز نخبگی بنیاد ملی نخبگان
ارتباط با گروه‌های تخصصی مرکز پژوهش‌ها و نمایندگان
امکان ادامه همکاری‌ها با مرکز پژوهش‌ها
اعطای گواهی رسمی مرکز پژوهش های مجلس
امکان بازدید میدانی از صحن مجلس شورای اسلامی
