یادداشت
2پیام کوتاه تسلیت و تبریک؛ 2درس حکمرانی
محسن مهدیان؛ مدیرمسئول
در چند روز گذشته، رهبرانقلاب 2پیام کوتاه صادر کردند؛ یکی پیام تسلیت به یک روحانی و سیاستمدار پیر و دیگری پیام تبریک و دلگرمی به یک دختر ورزشکار جوان. ظاهر این دو پیام شخصی است اما در باطن، هر دو «درس حکمرانی»اند؛ یکی درباره اخلاق سیاسی و مراقبت از آبرو و دیگری درباره همت، تلاش، ایمان و اعتمادبهنفس. نگاه رهبری در هر دو پیام، نگاه یک معلم به سیاست است؛ نسخه‌ای آموزشی برای امروز ما: اینکه حکمرانی بدون اخلاق فرو‌می‌ریزد و پیشرفت بدون اراده و صعود ممکن نیست.
پیام رهبرانقلاب به دختر قهرمان؛ نسخه سیاسی-تمدنی
پیام رهبر معظم انقلاب به فرشته حسن‌زاده فقط یک دلگرمی پدرانه به یک قهرمان نیست؛ یک نسخه کامل زیست‌جهان انسانی و سیاسی است. آن جمله کوتاه «از طلا برتر، همت و تلاش و ایمان و اعتمادبهنفس شماست دخترم» اگر درست فهم شود، به‌قدری عمیق است که می‌تواند مبنای تربیت فردی و حتی حکمرانی جمعی قرار گیرد.
طلا یعنی قله؛ یعنی پیروزی نهایی، اما رهبری می‌خواهد بگوید مهم‌تر از فتح قله «مسیر صعود» است؛ یعنی آن چیزی که انسان را می‌سازد، نه فقط نتیجه را.
همت، امر درونی است؛ همان عزم جزم، نیت، تصمیم قاطع؛ نقطه‌ای که انسان در آنجا با خودش عهد می‌بندد.
تلاش، امر بیرونی است؛ آنجا که هرچه در توان داریم روی میز می‌گذاریم و کوتاه نمی‌آییم.
ایمان، امر قلبی است؛ نگاه فرد به هستی، اتصال او به‌معنا و مقصد.
اعتمادبهنفس، نگاه فرد به خود است؛ اینکه بداند «می‌تواند»، «می‌ارزد» و «می‌رسد».
این چهارگانه در نگاه توحیدی وقتی کنار هم قرار می‌گیرد محل آزمون اراده است و از خود قله مهم‌تر می‌شود. قله، نتیجه است اما همت، تلاش، ایمان و اعتمادبهنفس، شخصیت می‌سازد؛ آینده می‌سازد؛ تمدن می‌سازد.
من این پیام کوتاه رهبر انقلاب به یک ورزشکار را نسخه‌ای سیاسی هم می‌دانم؛ برای همه و برای مسئولان کشور.
پیام این است:
اگر همت درون باشد، تلاش بیرون باشد، ایمان در دل باشد و اعتمادبهنفس در جان، کشور به قله می‌رسد؛ حتی اگر موقتا مدالمان طلا نباشد.
درباره پیام تسلیت رهبرانقلاب به آقای صدیقی
پیام تسلیت رهبرانقلاب به بزرگان نظام و سیاستمداران قدیمی و کهنه‌کار انقلاب امر جدیدی نیست اما نمی‌توان از کنار پیام تسلیت اخیر به آقای صدیقی به‌سادگی گذشت. این پیام، با سرعت انتشار کم‌نظیر و تعابیری سرشار از رحمت و تسکین، در فضایی صادر شد که واکنش‌های شبکه‌های اجتماعی رنگ‌وبوی دیگری داشت. همین تفاوت، معنای اخلاقی پیام را برجسته می‌کند.
اما درسی که از این پیام می‌فهمم:
سال ۸۸ بود. جمعیت زیادی در حسینیه امام خمینی جمع شده بودند تا سخنان رهبرانقلاب را درباره حوادث آن روزها بشنوند. در بخشی از سخنرانی، جماعتی از حاضران شروع کردند به شعاردادن علیه سران فتنه. در همان لحظه رهبرانقلاب تذکر دادند. بعدتر نیز برهم‌زدن جلسه سخنرانی مرحوم هاشمی یا برهم‌زدن سخنرانی علی لاریجانی در قم و سیدحسن خمینی در سالگرد ارتحال امام، مورد تذکر جدی رهبرانقلاب قرار گرفت. فرمودند: «اینکه عده‌ای برخی را ضدولایت و ضدبصیرت بنامند و شعار بدهند، اقدامی غلط است و بنده کاملا مخالف این کارها هستم... کسانی که راه می‌افتند و شعار می‌دهند اگر واقعا حزب‌اللهی و مؤمن هستند، بدانند این کارها به ضرر کشور و خلاف شرع است.»
این ماجرا را همین‌جا نگه دارید تا جلوتر برویم.
رهبرانقلاب بارها درباره ریختن آبروی دیگران تذکر داده‌اند. جالب اینکه 2مرتبه این تذکر را خطاب به دستگاه قضایی بیان کردند؛ یعنی حتی دستگاه قضایی نیز حق ندارد در جریان رسیدگی، آبروی متهم را رسانه‌ای کند. حتی فراتر از آن فرمودند که بعد از روشن‌شدن خطا نیز ضرورتی ندارد حکم منتشر شود، مگر مصلحت بالاتری وجود داشته باشد؛ چراکه خانواده محکوم نباید هزینه خطای او را بپردازند. این، همان سبک عدالت‌خواهی و مطالبه‌گری همراه با مراقبت از آبروی افراد است.
موارد دیگری هم از نگاه اخلاقی رهبرانقلاب حتی در جزئیات امور سیاسی وجود دارد که آنها نیز شیرین و آموزنده است.
وقتی برای آیت‌الله هاشمی نماز میت خوانده شد، ایشان به مجری فرمودند «بگو همه بخوانند» و این تذکر از بلندگو پخش شد. بسیاری آن رفتار را علاوه بر ملاحظات فقهی، نشانه‌ای از مرام و معرفت نسبت به رفیق دیرین دانستند.
وقتی آقای پزشکیان در سخنرانی خود در حسینیه امام خمینی دچار سهو لسان شد و عده‌ای همین موضوع را دست گرفتند، رهبرانقلاب پس از سخنان رئیس‌جمهور برخلاف فضای رایج، از فصاحت و بیان ایشان تقدیر کردند.
آیت‌الله منتظری که از دنیا رفت، پیام تسلیت رهبرانقلاب بسیاری را شگفت‌زده کرد؛ هم اصل پیام و هم تعابیر بلندی که درباره ایشان داشتند. مرحوم را با عنوان «آیت‌الله» خطاب کردند و فرمودند مجاهدات زیادی در کنار نهضت امام داشتند.
در ماجرای افشاگری احمدی‌نژاد در مجلس، آن روزی که به «یکشنبه سیاه» معروف شد، رهبرانقلاب صریحا فرمودند اقدام رئیس‌جمهور وقت هم خلاف شرع، هم خلاف قانون، هم خلاف اخلاق و هم تضییع حقوق اساسی مردم است.
حرف تمام است.
من از این خطوط درس می‌فهمم؛ حتی از یک پیام تسلیت ساده؛ درس اخلاق، درس مرام و معرفت، درس بزرگ‌منشی و جوانمردی. عدالت‌خواهی، به تعبیر شهید مطهری، هدف میانی برای رشد و تعالی انسانی است. مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی اگر همراه با معنویت و عقلانیت نشود، خودش ظلم اکبر است.
من از پیام تسلیت رهبرانقلاب، تذکر می‌فهمم برای این روزهای ما در شبکه‌های اجتماعی. خدا رحمت کند مرحوم آیت‌الله فاطمی‌نیا را؛ بالای منبر روایت می‌خواندند و می‌فرمودند ظلم به دیگران از گناهانی است که در همین دنیا تقاص دارد و بسیار سخت بخشیده می‌شود.
خلاصه، باید خیلی مراقبت کنیم.
