گزارش
ایلامی‌ها سهمی از سینما ندارند
ایلام تنها استان کشور است که مردم آن در کنار همه محرومیت‌ها، سالن مختص سینما، نگارخانه، پلاتو، مراکز آموزشی و هنری هم ندارند
سیده‌زهرا عباسی - خبرنگار
ایلام گرچه از نظر مساحت در رتبه بیست‌ودوم قرار دارد، اما در همه دهه‌های اخیر با جمعیتی بین 500تا 600هزار نفر همیشه کم‌جمعیت‌ترین استان کشور نامیده شده است. کارشناسان دلیل این جمعیت پایین استان را محرومیت، کمبود امکانات، بیکاری و در نتیجه مهاجرت ایلامی‌ها به استان‌های دیگر و خارج از کشور می‌دانند؛ مهاجرتی که دامن همه قشرها ازجمله هنرمندان را گرفته است.
باوجود همه استعدادهای ایلام در هنرهای هفت‌گانه به‌ویژه سینما و فیلم کوتاه اما این استان بنابر اعلام مسئولان از نظر زیرساخت و سرانه فرهنگی در فقر مطلق به سر می‌برد. این فقر به‌ویژه با تعطیلی سینما هنر آبدانان (20سال پیش) پیش و سینما قدس ایلام (8سال پیش)، بیشتر به چشم آمد و حتی 3مجتمع فرهنگی فعال فعلی اداره‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی یعنی سینما فرهنگ ایلام، سینما کلهر ایوان و سینما سراب آبدانان هم نتوانسته خلأ نداشتن سالن استاندارد و تخصصی سینمایی را برای هنرمندان و هنردوستان ایلامی پر کند.
فقر فرهنگی
آمارها گویای آن است که ایلام به‌طور کلی محرومیت‌های زیادی دارد و قرار گرفتن در محدوده قرمز شاخص فلاکت با نرخ 60.4، وجود 24هزار بیکار و رتبه28در اغلب شاخص‌های توسعه به‌خوبی گویای این محرومیت است؛ محرومیتی که به اعتقاد رئیس حوزه هنری ایلام خود را به حوزه فرهنگ و هنر و اوقات‌فراغت ایلامی‌ها هم رسانده و موجب بروز آسیب‌های اجتماعی زیادی شده است.
محمدعلی قاسمی با بیان اینکه ایلام محروم‌ترین استان در زمینه زیرساخت‌های فرهنگی و هنری محسوب می‌شود به همشهری می‌گوید: ایلام تنها استانی است که طبق استانداردهای جهانی سالن تخصصی سینما، نگارخانه، پلاتو، مراکز آموزشی و هنری ندارد. وقتی از توسعه متوازن صحبت می‌کنیم فرهنگ باید زیربنا باشد، اما با وجود این ضرورت و همچنین دغدغه مقام معظم رهبری که هنر را چون هوا توصیف کردند در فقر فرهنگی به سر می‌بریم.
او با اشاره به استعدادهای فراوان ایلام در همه هنرها از رسانه‌ها می‌خواهد به داد مردم و هنرمندان ایلام برسند.
برج هنر اعتبار ندارد
رئیس حوزه هنری ایلام در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پروژه برج هنر اشاره می‌کند که با هدف ایجاد یک مرکز فرهنگی و هنری با استانداردهای بین‌المللی در استان کلید خورد. قاسمی توضیح می‌دهد: از سال93به‌دنبال ایجاد این مرکز بودیم و سرانجام سال96زمینی برای ایجاد سازه اختصاص یافت تا برج هنر ایلام به‌عنوان تنها مرکز فرهنگی و هنری هنرهای هفت‌گانه کشور در سطح استانداردهای بین‌المللی ساخته شود. این مقام مسئول با بیان اینکه این پروژه در سال‌های 96و 97می‌توانست با 50میلیارد تومان اعتبار و از محل اعتبارات استانی تکمیل شود، تصریح می‌کند: متأسفانه با کوتاهی‌های صورت گرفته و تعللی که در اختصاص اعتبار به پروژه شکل گرفت، هم‌اکنون 120میلیارد تومان برای تکمیل سازه برج هنر نیاز است. طی 2سفر دولت قبل و همچنین سفر اخیر رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم در جلسه‌های شورای اداری استان بر اهمیت این پروژه تأکید و از مسئولان دولت درخواست شد آن را در قالب مصوبه‌های سفر بگنجانند، اما هر بار طرح از ابلاغ اعتبار کنار گذاشته شد. به‌گفته قاسمی، فاز اول پروژه یعنی آماده‌سازی اسکلت سازه به پایان رسیده و برای فاز دوم 120میلیارد تومان اعتبار نیاز است که سال گذشته با وجود درخواست 50میلیارد تومان از این مبلغ و تلاش‌های نماینده استان در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی فقط 30میلیارد تومان آن اختصاص یافت. او تأکید می‌کند درصورت تخصیص اعتبار، برج هنر ایلام سال 1402به بهره‌برداری خواهد رسید.
استعدادهایی که از ایلام می‌روند
آماری از مهاجرت ایلامی‌ها در دست نیست، اما مسئولان این استان بارها از کوچ مردم سخن گفته‌اند. ایلام استعدادهای زیادی دارد که به‌گفته رئیس انجمن سینمای جوانان ایلام در نبود زیرساخت جایی برای ارائه هنر و تولیدشان ندارند و فعالیت‌شان در استان بی‌ثمر و معناست. محمد حاجیان با اشاره به 2چهره مطرح این روزهای بازیگری یعنی نوید محمدزاده و علی شادمان که ایلامی هستند به همشهری می‌گوید: علاوه بر بازیگران مطرح فیلمسازان خوبی در ایلام فعالیت می‌کنند که رتبه‌های برتر را در جشنواره‌های ملی و جهانی کسب کرد‌ه‌اند. او با اشاره به 3سالن فعال اداره‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی در شهرهای ایلام، آبدانان و ایوان اما آنها را سالن‌هایی چند منظوره توصیف می‌کند که موقتا در نبود سالن استاندارد برای اکران فیلم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به امید بهره‌برداری
هرچند فعلا فیلم‌های مهم و همچنین تولیدات هنرمندان استان در 3سالن غیراستاندارد اکران می‌شود، اما همه امید ایلامی‌ها به برج هنر و پردیس سینمایی امید است که از سوی شهرداری کلنگ‌زنی شده است.
به‌گفته سرپرست شهرداری ایلام، پردیس سینمایی امید از تابستان 1398در 2فاز کلنگ‌زنی شد. حمدالله نصرتپور با بیان اینکه فاز اول پروژه شامل اسکلت بتنی و دیوارچینی با مبلغ 4میلیارد و 374میلیون تومان به پیمانکار واگذار شده است به همشهری می‌گوید: شهرداری تاکنون یک میلیارد و 150میلیون تومان برای پروژه پرداخت کرده است.
به‌گفته وی، پردیس سینمایی امید با زیربنای 1150مترمربع با 4سالن (ظرفیت از 80تا 300نفر) در حال ساخت است و فاز اول آن 65درصد پیشرفت فیزیکی دارد. سرپرست شهرداری ایلام با اشاره به نگاه مثبت شهرداری و شورای شهر به پروژه تأکید می‌کند: شهرداری به سختی در حال تامین اعتبار این طرح است که تأثیر مثبتی بر ارتقای سرانه فرهنگی و همچنین اوقات فراغت مردم خواهد داشت. شهرداری همچنین زمین ساخت سینما را از محل کاربری‌های عمومی تامین کرده که آن در یکی از خیابان‌های اصلی شهر با تراکم جمعیت مناسب است، اما با همه ویژگی‌های مثبت طرح اگر اعتبار موردنیاز تامین نشود، زمان بهره‌برداری پروژه مشخص نیست.
او همچنین از ساخت یک مجتمع تجاری در محل سینمای قدس ایلام که از 8سال پیش تعطیل شده بود، هم خبر می‌دهد. به‌گفته نصرتپور، مالک راضی شده است در یک طبقه از این مجتمع، سالن سینمایی بسازد و بهره‌برداری از آن سرانه‌های استان را تا حد خوبی افزایش خواهد داد. به این منظور، تفاهمنامه سه‌جانبه‌ای میان اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام، شهرداری و مالک و سرمایه‌گذار طرح منعقد شده است.
تالار شهر در انتظار مصوبه‌های سفر
علاوه بر برج هنر حوزه هنری، پردیس سینمایی امید شهرداری و سینما قدس بخش خصوصی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام هم برنامه‌هایی را برای افزایش سرانه‌ها در دستور کار دارد که اجرای آنها هم مانند پروژه‌های ذکر شده معطل تامین اعتبار است. ساخت تالار شهر و مرمت سالن‌های موجود ازجمله سینما سراب و هنر آبدانان، کلهر ایوان و فرهنگ ایلام از جمله این برنامه‌هاست.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام در این‌باره به همشهری توضیح می‌دهد: تالارهای شهر یک مکان استراتژیک با سالن استاندارد موسیقی، سینما، تئاتر و... هستند که می‌توانند مامن هنرمندان و همچنین محلی برای ارائه آثار هنری باشند. بسیاری از مراکز استان‌ها طی 15سال گذشته در 4دولت قبل به این تالارها مجهز شدند، اما متأسفانه ایلام از این قافله عقب مانده است.
علی هوشمند با بیان اینکه کارهای مطالعاتی تالار شهر انجام شده و استانداری زمینی 7هزار متری به این پروژه اختصاص داده است، می‌افزاید: 200میلیارد تومان اعتبار برای تالار شهر پیش‌بینی شده که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیر تامین آن در قالب مصوبه‌های سفر رئیس‌جمهوری است.
او همچنین تأکید می‌کند؛ پروژه‌های فرهنگی و هنری ایلام نیازمند اعتبار هستند و انتظار متولیان ازجمله اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری و شهرداری تامین اعتبار مورد نیاز طرح‌ها در دولتی است که شعار حمایت از استان‌های محروم و کمتر برخوردار را سرلوحه کار خود قرار داده است.
فقدان نشاط اجتماعی و مراکز تفریحی، رفاهی، ورزشی و گردشگری همیشه به‌عنوان یکی از عوامل افسردگی، اضطراب، ناکامی و مشکلات روحی در ایلام مطرح شده است؛ حالا امید هنرمندان و هنردوستان استان به 3پروژه در حال ساخت برج هنر، پردیس سینمایی امید و سینمای قدیمی ایلام در قالب مجتمع تجاری، اداری و فرهنگی است تا شاید حداقل سرانه یکی از هنرها افزایش یابد و آنها بتوانند به‌معنای واقعی در اوقات‌فراغت خود به سینما بروند.