سفر رفتید، مدرسه هم بروید

مریم سرخوش ، روزنامه‌نگار

اعتراضات مجازی و حضوری خانواده‌ها در مخالفت با بازگشایی مدارس همچنان ادامه دارد؛ اعتراض‌هایی که تنها به حضور دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی محدود نمی‌شد و ماجرای یک ماه اضافه شدن به سال تحصیلی را هم در بر می‌گرفت، هرچند که به‌گفته صادق ستاری‌فرد، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، پیشنهاد اضافه شدن یک ماه به سال تحصیلی رد شده اما همچنان خبرهای آن در فضای مجازی و میان خانواده‌ها رد و بدل می‌شود و نگرانی‌هایی ایجاد کرده است. به‌گفته این مسئول در آموزش و پرورش، با وجود تمام مخالفت‌ها سال تحصیلی 1401– 1400 قطعا به‌صورت حضوری به پایان خواهد رسید مگر اینکه براساس وضعیت بیماری کرونا، ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیمی متفاوت بگیرد. با همه اینها اصرار و مقاومت بعضی خانواده‌ها در فضای مجازی و غیرمجازی همچنان برقرار است و آنها از رئیس‌جمهوری و وزیر آموزش و پرورش می‌خواهند که با توجه به محیا نبودن شرایط حضور دانش‌آموزان در مدارس یک ماه و نیم باقیمانده تا پایان سال هم همچنان آموزش مجازی باشد. اما آموزش و پرورش مصوبه ممنوعیت آموزش مجازی را اعلام کرده و تنها درباره کودکانی که بیماری خاص دارند، در روزهای آینده تصمیماتی برای حضور نداشتن در مدرسه گرفته خواهد شد و سایر دانش‌آموزان موظف به حضور در کلاس‌های درس خواهند بود.

خانواده‌ها و معلمان چه می‌گویند؟
در نظرسنجی که در یکی از سایت‌های خبری درباره اضافه شدن یک ماه به سال تحصیلی انجام شده، والدین، دانش‌آموزان و معلمان، نظرات متفاوتی را اعلام کرده‌اند. تعداد موافقان با اضافه شدن یک ماه به سال تحصیلی، نسبت به مخالفان آن بسیار کم است. آنها که موافق‌‌اند، ماجرای افت تحصیلی دانش‌آموزان و بی‌سواد شدن‌شان را به میان می‌آورند و آنها که مخالف‌اند معتقدند که با اضافه شدن یک ماه، دانش‌آموزان با سواد نمی‌شوند یا افت تحصیلی‌شان جبران نمی‌شود. استدلال موافقان این است که دانش‌آموزان 2سال تحرکی نداشته‌اند و در این مدت با خانه‌نشینی و افتادن بار آموزش بر دوش خانواده‌ها، والدین فشار زیادی را متحمل شده‌اند، بنابراین یکماه اضافه شدن، به نفع دانش‌آموزان و خانواده‌هاست. برخی هم اعلام کرده‌اند ترس از کرونا از بین رفته و همه به سفر رفته‌اند و در جمع‌ها حاضر می‌شوند، بنابراین دیگر ترس از ابتلا در مدارس، بی‌معنی است و دیگر مشکلی برای حضور در مدرسه و حتی یک ماه اضافه شدن وجود ندارد: «اضافه شدن یک ماه به سال تحصیلی هم به سطح سواد کودکان اضافه می‌کند و هم زحمت خانواده‌ها برای آموزش آنها را کم می‌کند و منجر به آرامش روان معلمان می‌شود.» برخی دانش‌آموزان هم گفته‌اند: «از درس‌ها عقب هستیم، در یک ماه به‌ویژه برای کلاس دوازدهمی‌ها می‌شود کلاس‌های رفع اشکال برگزار کرد.» مخالفان اما دلایل بسیاری دارند. مهم‌ترین ایراد آنها به سیستم سرمایشی مدارس در فصل گرماست: «یک مدرسه نشان دهید که تهویه درستی داشته باشد، در تابستان گرما کلافه‌کننده است، چطور می‌خواهند این وضعیت را مدیریت کنند؟» نفر دیگری هم نوشته: «در شهرهای جنوبی دمای هوا به 40درجه می‌رسد، در نبود سیستم سرمایشی، امکان حضور 32دانش‌آموز در کنار هم وجود ندارد. در گرما، احتمال سرایت بیماری بیشتر است.» در میان مخالفان، تعداد زیادی معلم هم هستند. یکی از آنها گفته: «به‌عنوان یک فرهنگی و ولی دانش‌آموز، کاملا مخالفم، چون تأثیر مثبت این افزایش یک ماهه در آموزش و پرورش دانش‌آموزان کم اما اثرات منفی مثل بهم خوردن نظم تابستان و افزایش مصرف انرژی و لزوم پرداخت حق‌التدریس اضافی به معلمان و... بسیار زیاد است. فراموش نشود هنوز حق‌التدریس ۲ماه بهمن و اسفند گذشته پرداخت نشده و رتبه‌بندی هم معلوم نیست چه زمانی اجرا می‌شود و از بیمه تکمیلی هم خبری نیست.» عده‌ای هم اعلام کرده‌اند که معلمان در این مدت زحمت زیادی کشیده‌اند و به‌صورت آنلاین تدریس کرده‌اند، دیگر نیازی به یک ماه اضافه کردن به سال تحصیلی وجود ندارد: «این اتفاق به هیچ‌وجه مؤثر نیست و باعث دلزدگی و اتلاف وقت می‌شود. دبیران تدریس و کار خود را براساس بودجه‌بندی انجام داده‌اند و با اضافه کردن یک ماه مشکلات متعددی پیش می‌آید.» البته علاوه بر اعتراضات شکل گرفته در فضای مجازی، روز گذشته هم در بعضی شهرها خانواده‌ها مقابل مدارس و آموزش و پرورش برخی مناطق، خواهان تعویق بازگشایی مدارس و تداوم آموزش‌های آنلاین بودند. بعضی از آنها می‌گویند: «سفرهای نوروزی باعث افزایش بیماری شده است. با این اوصاف بهتر است مدارس در یک ماه و نیم باقیمانده سال تحصیلی هم به‌صورت مجازی برگزار شود چرا که احتمال ابتلا به بیماری در میان دانش‌آموزان بالاست.» 

نسبت به سلامت دانش‌آموزان بی‌دغدغه نیستیم
صادق ستاری‌فرد، معاون تربیت‌بدنی و سلامت و همچنین سخنگوی وزارت آموزش و پرورش درباره این اعتراضات به طرح افزایش یک ماهه سال تحصیلی و بازگشایی مدارس و احتمال تعطیلی و برقراری دوباره کلاس‌های آنلاین درصورت طغیان بیماری کرونا به همشهری توضیحاتی می‌دهد. او می‌گوید: «طبق قانون، بازگشایی مدارس، شروع سال تحصیلی اول مهر و پایان آن اواخر اردیبهشت پیش‌بینی شده و آزمون‌ها هم باید در خرداد ماه برگزار شود به همین دلیل هرگونه تغییر در این بازه زمانی، باید به تصویب مجلس شورای اسلامی یا ستاد ملی مقابله با کرونا می‌رسید. این طرح روز گذشته رد شد و اجرا نمی‌شود.» به‌گفته ستاری‌فرد، تمرکز وزارت آموزش و پرورش بر موضوع افزایش سال تحصیلی نیست و استفاده بهینه و حداکثری از ارائه آموزش در مدت زمان باقیمانده تا پایان اردیبهشت، مهم‌ترین مسئله‌ای است که در برنامه‌ریزی‌ها گنجانده شده است. او در پاسخ به این سؤال که آیا با وجود مخالفت‌‌ها درباره بازگشایی مدارس به‌صورت حضوری، احتمال مجازی شدن دوباره مدارس وجود دارد؟ توضیح می‌دهد: «اصل سیاست‌های ما تعامل با خانواده‌هاست و تلاش می‌کنیم با اقناع‌سازی، آنها را سمت آموزش‌های حضوری سوق دهیم. برخی نگرانی‌های خانواده‌ها درخصوص مراقبت‌های بهداشتی است و ما این اطمینان را به خانواده‌ها می‌دهیم که از این جهت بهترین فضا برای دانش‌آموزان و کلاس‌های حضوری فراهم خواهد شد. در این‌باره باید نظر بخش قابل توجهی از جامعه مدنظر قرار بگیرد و آنها خواهان بازگشایی مدارس هستند. استقبال حداکثری از بازگشایی مدارس طی همین مدت هم نشان می‌دهد که این مسیر درستی است.» براساس اعلام او، در روز 14فروردین، 4هزار بازدید از مدارس انجام شد و براساس تحلیل محتوای انجام شده، 83درصد دانش‌آموزان در مدارس حضور داشتند. این بازدیدها در 15فروردین به 12هزار و 536مدرسه بازدید رسید و آمار حضور دانش‌آموزان یک درصد افزایش یافت و به 84درصد رسید: «ما آمادگی داریم که خانواده‌ها به‌عنوان ناظر، بازرس و مراقب هرگونه تخلف را به آموزش و پرورش گزارش کنند. علاوه بر این 5400مراقب بهداشت در سراسر کشور فعال شده و حدود 30هزار نیروی اداری هم برای مدارس پیش‌بینی کردیم که هر کدام آنها به‌عنوان ناظر 4یا 5مدرسه حضور خواهند داشت. ما نمی‌گوییم که چالشی در این حوزه وجود ندارد اما تیم‌های نظارتی حضور دارند و بلافاصله نسبت به رفع مسئله اقدام می‌کنیم.» او به آمار واکسیناسیون در میان فرهنگیان اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما نسبت به موضوع سلامت دانش‌آموزان بی‌دغدغه نیستیم و تمام تأکید ما رعایت ماسک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری و ایجاد ایمنی است. در حوزه واکسیناسیون هم بهترین اتفاق در حوزه آموزش و پرورش رخ داده و ۹۵درصد فرهنگیان دوز اول و حدود ۹۰درصد هم دوز دوم را تزریق کرده‌اند. درباره دانش‌آموزان بالای 12سال هم 92درصد دوز اول و 80درصد دوز دوم را تزریق کرده‌اند.» 

مدارس قطعا حضوری خواهد بود 
به‌گفته ستاری‌فرد، برقراری مدارس مصوبه ستاد ملی کروناست و آموزش و پرورش هم با تمام قدرت این طرح را اجرا خواهد کرد: «ما حق نداریم به‌گونه‌ای رفتار کنیم که حق آموزش حضوری از دانش‌آموزان سلب شود. بسیاری از دانش‌آموزان امکان حضور در بستر آموزش مجازی را ندارند و ما هم نمی‌توانیم تمام مفاهیم را از طریق آموزش‌های آنلاین و مجازی ارائه کنیم. در تمام دنیا آموزش حضوری برای دانش‌آموزان ضروری است و این مسئله با تعامل خانواده‌ها محقق خواهد شد. ممکن است برخی دانش‌آموزان مخالف برگزاری کلاس‌های حضوری باشند و برخی از آنها شرایط لازم و منابع مالی برای برخورداری از محتوای آموزشی را دارند اما 90درصد دانش‌آموزان چنین ظرفیت‌هایی را در اختیار ندارند.» او درباره اینکه آیا این زمان کوتاه باقیمانده تا پایان سال تحصیلی می‌تواند پاسخگوی این هدفگذاری برای برخورداری تمام دانش‌آموزان از محتوای آموزشی باشد هم می‌گوید:« بهمن سال گذشته مصوبه حضوری شدن مدارس اعلام شد و ما به سمت آموزش حضوری رفتیم اما به‌دلیل پیک اومیکرون نتوانستیم آن را به‌صورت کامل اجرا کنیم. نه‌تنها در مدت باقیمانده که در 6ماه گذشته در مناطق روستایی، عشایری، مناطق کوچک شهری، مدارس به‌صورت حضوری برقرار بود. از بهمن تا آخر اسفند هم کلاس‌ها به‌صورت ترکیبی حضوری و مجازی در حال برگزاری بود. ترم گذشته هم امتحانات به‌صورت حضوری برگزار شد. در تمام کشورهای دنیا، همین وضعیت برقرار است و ما اجازه نداریم که کلاس‌های درس را قفل و به طبقاتی شدن نظام آموزشی کمک کنیم. در این مسیر تنها یک بخش از جامعه می‌توانند افت تحصیلی دانش‌آموزان‌شان را جبران کنند و بخش زیادی محروم می‌مانند. فضای آموزشی ما در حال رقابتی شدن است و قرار است یک میلیون نفر کنکور دهند و در این مدت چند درصد آنها موفق به حضور در کلاس‌های خصوصی شده‌اند؟ قطعا 90درصد آنها تنها در بستر فضای مجازی آموزش دیده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «در این‌باره کمی واقع‌بین باشیم. در همین تعطیلات حجم و میزان سفرهای انجام شده در کشورمان 60درصد بیشتر شد و چرا کسی منتقد برقراری سفرها، بازی‌های فوتبال با جمعیت 20هزار نفری یا برگزاری مراسم‌های مختلف نیست و تمام اعتراضات به بازگشایی مدارس است.» 

برخی دانش‌آموزان نمی‌دانند چطور مداد را بگیرند!
سخنگوی آموزش و پرورش درباره اینکه با احتمال طغیان بیماری براساس پیش‌بینی متخصصان حوزه بهداشت و درمان به‌دلیل سفرهای اخیر در نوروز آیا امکان تعطیلی دوباره مدارس وجود خواهد داشت یا خیر هم توضیح می‌دهد: «تمام تأکید و تمرکز ما موضوع آموزش‌های حضوری است. البته ما همواره تابع تصمیمات ستاد ملی کرونا هستیم اما اگر از وزارت آموزش و پرورش نظرخواهی کنیم براساس توصیه مراجع علمی دنیا پیشنهاد ما برقراری مدارس و آموزش حضوری است تا سبک زندگی مسالمت‌آمیز با کرونا به دانش‌آموزان آموزش داده شود.» ستاری‌فرد، به آسیب‌های 2سال آموزش مجازی برای دانش‌آموزان هم اشاره می‌کند: «ما نمی‌توانیم دانشگاه فرهنگیان را تعطیل کنیم چون باید نیروی انسانی آموزش دهیم. 3سال تحصیلی است که معلمان ما در دانشگاه فرهنگیان نبوده‌اند و سر کلاس چطور می‌توانند به دانش‌آموزان آموزش دهند. در شروع پاندمی کرونا دانش‌آموز کلاس اولی، نیمی از سال را به مدرسه رفت و پس از آن نیمه دوم سال و سال دوم و نیمه اول سال سوم را به‌صورت مجازی آموزش دیده است و حالا که سر کلاس حاضر شده، مهم‌ترین دغدغه معلم برای این دانش‌آموز یاد دادن چگونگی استفاده از مداد است. برخی دانش‌آموزان حتی بلد نیستند مداد در دست بگیرند. 3سال تحصیلی ما رها شده است و حق نداریم بیشتر از این آنها را از محیط‌های آموزشی محروم کنیم. 50درصد دانش‌آموزان مقطع متوسطه در هنرستان‌ها تحصیل می‌کنند و آیا می‌توانند دستگاه‌های کارگاهی را خانه ببرند و آموزش مجازی ببینند.»‌ 

نکته
3تمهید بازگشایی مؤثر مدارس 
با وجود تمام این مخالفت‌ها اما به‌دلیل آمارهای قابل تامل از عقب‌ماندگی‌های تحصیلی، بازگشایی مدارس موضوعی ضروری است و به‌نظر می‌‌رسد آموزش و پرورش قرار نیست از اجباری شدن بازگشایی مدارس دست بکشد؛ نکته‌ای که البته متخصصان حوزه بهداشت و درمان هم آن را تأیید می‌کنند اما معتقدند که این بازگشایی‌ها باید به‌صورت تدریجی و با تمهیدات لازم صورت بگیرد. حمید سوری، اپیدمیولوژیست در این‌باره به ایسنا گفته: «بازگشت به شرایط عادی زندگی و حرکت به این سمت بعد از گذشت بیش از 2سال از وجود اپیدمی یک ضرورت است، جامعه نمی‌تواند تا ابد تعطیل بماند، زیرا عوارض ناشی از تعطیل شدن مراکز آموزشی هم وجود دارد. هم‌اکنون در بیشتر کشورهای دنیا بازگشایی‌ها صورت گرفته است، بنابراین در اینکه باید به سمت بازگشایی مدارس حرکت می‌کردیم، تردیدی نیست زیرا سطح خطر در دانش‌آموزان هم برخلاف آنکه برخی سعی در بزرگنمایی آن داشتند، خیلی زیاد نیست.» به‌گفته او، بازگشایی مدارس زمانی می‌تواند تأثیر جدی داشته باشد و سلامت دانش‌آموزان را هم حفظ کند که با یکسری تمهیدات همراه باشد: «یکی از تمهیدات این است که سطح خطر را در مناطق و شهرهای مختلف مرتبا رصد کنیم و متناسب با آن، مداخلات لازم را انجام دهیم. در وهله دوم نیاز است یک سرو‌اپیدمیولوژی در دانش‌آموزان انجام شود تا ببینیم اکنون وضعیت ایمنی آنها چگونه است. ممکن است برخی مناطق هیچ تمهید خاصی نیاز نباشد و در عین حال در نقاط دیگری نیاز به تشدید مراقبت‌ها باشد. نکته دیگر وجود نظام مراقبت در مدارس است تا به‌طور مرتب وضعیت سلامت دانش‌آموزان را رصد کند تا به محض هر تغییری اقدامات لازم صورت گیرد که این اقدامات باید به سرعت انجام شود. بنابراین نیاز به حضور تیم‌های واکنش سریع در استان‌ها داریم که احتمال رخداد هرگونه طغیان در مدارس را شناسایی کرده و به سرعت آن را تحت کنترل قرار دهند.»

ستاری‌فرد، سخنگوی وزارت آمـــــــــــوزش و پرورش: طبق قانون، بازگشایـــی مدارس، شروع سال تحصیلی اول مهــر و پایان آن اواخـــر اردیــــبـــهشت پیـش‌بــــینــــی شـــده و آزمون‌ها هم باید در خرداد ماه برگزار شود به همین دلیل هرگونه تغـــــــییر در ایـــــن بازه زمانی، باید به تصویب مجلس شورای اسلامی یا ستاد ملی مقابله با کرونا می‌رسید. این طرح روز گذشــــته رد شد و اجرا نمی‌شود

در شروع پاندمی کرونا دانـــش‌آمـــوز کــلاس اولی، نیمی از سال را به مدرسه رفت و پس از آن نیمه دوم سال و سال دوم و نیمه اول سال سوم را به صورت مجازی آموزش دیده است و حالا که سر کلاس حـــــاضر شده، مهم‌ترین دغدغه معلم برای این دانش‌آموز یاد دادن چگونگی استفاده از مداد است. برخی دانش‌آموزان حتی بلد نیستند مداد دست بگیرند

در بــــــــازدیــد روز 14 فــــــروردیـــن، 4 هزار بــــــازدیـــد از مدارس انجام شد و بر اساس تحــــــــــلیل محـــــــتوای انــــجام شــــــــده، 83 درصد دانش‌آموزان در مــــدارس حــــضور
 داشتند. این بازدیدها در 15 فروردین به 12 هزار و 536 مدرسه بازدید رسید و آمار حضور دانـــــش‌آمــــوزان یک درصد افزایش یافت و به 84 درصد رسید

اصرار و مقاومت برخی خانواده‌ها در فضای مجازی و غیرمجازی همچنان برقرار است، آنها از رئیس جمهوری و وزیر آموزش و پرورش می‌خواهند که با توجه به مهیا نبودن شرایط حضور دانش‌آموزان در مدارس یک ماه و نیم باقیمانده تا پایان سال هم همـــــچنان آموزش مجازی باشد. اما آموزش و پرورش مصوبه مـمـــــنوعیـــت آمـــوزش مـــــــــجـــــازی را اعلام کرده و تنها درباره کـــــودکانی که بیماری خاص دارند، در روزهـــای آیــــــنده تصمیماتی برای حضور نداشتــن در مـدرسـه گرفته خواهد شد