گزارش
مذاکرات وین، گروگان مسائل داخلی آمریکا
سخنگوی وزارت امور خارجه: اگر آمریکا می‌خواهد توافقی صورت بگیرد، باید تصمیم سیاسی خود را در اسرع‌وقت اتخاذ کند؛ تا ابد منتظر نمی‌مانیم
«آمریکا، مسئول به‌طول انجامیدن مذاکرات است»؛ این آخرین موضع‌گیری وزیر امورخارجه کشورمان پیرامون روند گفت‌وگوها برای احیای توافق هسته‌ای سال 2015است؛ سخنانی که نشان می‌دهد واشنگتن همچنان درحال وقت‌کشی است تا از این طریق، ایران را به کوتاه آمدن از مطالبات بحق خود وادار کند؛ رویکردی که با مواضع صریح و شفاف مقام‌های مربوطه در جمهوری‌اسلامی با شکست مواجه شده‌است.
به‌گزارش همشهری، در چنین شرایطی هم بود که در روزهای اخیر مسئولان دستگاه دیپلماسی کشور بارها بر آمادگی ایران برای دستیابی به توافقی «خوب» و «پایدار» تأکید کردند؛ البته به شرط آنکه طرف آمریکایی دست از زیاده‌خواهی‌های خود بردارد و روند گفت‌وگوها را تسهیل کند؛ مذاکراتی که در هفته‌های اخیر به‌دلیل رویکرد منفعلانه واشنگتن، متوقف مانده و رایزنی‌های دیپلماتیک تروئیکای اروپایی نیز هنوز به نتیجه روشنی نرسیده‌است.
برهمین اساس هم بود که وزیر امورخارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی خود، از تحریم‌های جدید آمریکا که اقدام متناقضی در شرایط کنونی مذاکرات به‌حساب می‌آید، انتقاد کرد و واشنگتن را مسئول مستقیم به‌طول انجامیدن گفتوگوهای هسته‌ای با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران و احیای توافق هسته‌ای سال 2015دانست.
حسین امیرعبداللهیان بر این نکته هم تأکید کرد که درصورتی که آمریکا از زیاده‌خواهی‌های خود دست بردارد، ایران آماده دستیابی به توافقی خوب و پایدار است؛ رویکردی که در روزهای اخیر بارها مورد تأکید مقام‌های ایرانی قرار گرفته است و اعلام شده که جمهوری‌اسلامی پیشنهادهای خود را درباره موضوع‌های باقیمانده از طریق مذاکره‌کننده اتحادیه اروپا به طرف آمریکایی منتقل کرده و اکنون زمان تصمیم‌گیری در واشنگتن فرارسیده است.
سردرگمی تصمیم‌سازان در واشنگتن
در این میان به‌نظر می‌رسد تصمیم‌سازان آمریکایی همچنان از اتخاذ رویکردی منسجم در قبال گفتوگوهای هسته‌ای با ایران ناتوان هستند؛ موضوعی که نشریه آمریکایی «فارین پالیسی» نیز در آخرین گزارش تحلیلی‌اش درباره مذاکرات وین مورد تأکید قرار داده‌است. این نشریه با اذعان به اینکه «آنچه ایران از زمان خروج آمریکا از برجام به‌دست آورده، تسلط بر فرایندهای هسته‌ای و ایجاد راه‌های جدید برای دفاع از سایت‌های هسته‌ای بوده است»، از نبود سیاست جامع و منسجم در برابر جمهوری‌اسلامی ایران در آمریکا انتقاد کرده‌است.
ازسوی دیگر در این گزارش به ابتکار عمل مذاکره‌کنندگان ایرانی در جریان گفتوگوهای اخیر در وین نیز اشاره و تصریح شده‌است که «در مذاکرات وین به ایرانی‌ها اجازه داده شده تا با مقاومت اندک آمریکا شکل، ساختار، دستورکار، تقویم، سرعت و سطح شرکت‌کنندگان در مذاکرات را متناسب با اهداف خود تعیین کنند و این یک شاهکار باورنکردنی است. ایران حتی مجبور به مذاکره مستقیم با مقام‌های آمریکایی نبوده‌است.»
توقف مذاکرات به‌دلیل رویکرد آمریکا
همه اینها درحالی است که با وجود فضاسازی‌های اخیر درباره «ماهیت برجام»، مقام‌های جمهوری‌اسلامی تأکید دارند که مذاکره‌کنندگان کشورمان از خطوط قرمز ترسیم شده هرگز عبور نخواهند کرد و ایران برای تحقق مطالبات بحق خود مصمم است. برهمین مبنا هم بود که سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشور در نشست‌خبری دیروز خود بار دیگر تصریح کرد که با وجود در دسترس بودن حصول توافق در وین، تحقق این موضوع مستلزم برآوردن خواسته‌های ایران ازسوی طرف آمریکایی است.
سعید خطیب‌زاده در این زمینه گفت که اگر آمریکایی‌ها با یقین به اینکه ما از خطوط قرمزمان رد نمی‌شویم و از خواسته‌هایمان نیز کوتاه نمی‌آییم، دست از زیاده‌خواهی بردارند، دستیابی به توافق مثبت در گفتوگوهای وین کاملا در دسترس است.
وی با بیان اینکه مذاکرات در وین به‌دلیل رویکرد آمریکا در نقطه توقف قرار گرفته‌است، ادامه داد: دولت واشنگتن هنوز درباره موضوع‌های باقیمانده تصمیم‌های سیاسی خود را نگرفته است. آنها تلاش می‌کنند موضوع‌های باقیمانده در این مذاکرات را گروگان مسائل سیاست داخلی خود کنند.
خطیب‌زاده معتقد است با وجود اینکه ایرانی‌ها ملت صبوری هستند، اما برای تصمیم‌گیری آمریکایی‌ها تا ابد صبر نمی‌کنیم؛ «اگر آمریکا می‌خواهد توافقی صورت بگیرد، باید تصمیم سیاسی خود را در اسرع‌وقت اتخاذ کند.»
نتایج سفر مورا به تهران
سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان درباره اعمال تحریم‌های جدید از سوی آمریکا علیه ایران و تأثیر آن بر مذاکرات وین نیز عنوان کرد که تاکنون آمریکایی‌ها از این اقدام‌های متناقض زیاد انجام داده‌اند؛ «برخلاف همه شعارهایی که آنها می‌دهند، آنچه برای‌شان مهم محسوب می‌شود، سیاست‌هایی است که در واشنگتن و در کاخ‌سفید علیه ملت ایران فرمول‌بندی شده است.»
خطیب‌زاده به سفر اخیر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای به تهران هم اشاره کرد و گفت مورا در این سفر حامل برخی نکات بوده و قصد داشته‌است که در این حوزه با مسئولان ایرانی تبادل‌نظر کند؛ «سفر مورا برای این بود که از این شرایط خارج شویم. تلاش کردیم مسیر دیگری را مجددا امتحان کنیم که موضوع‌های باقیمانده حل و فصل شود. تاکنون به شهادت آنهایی که پیام برده و آورده‌اند، بیشترین اتکا و ایده‌ها را ایران داشته است. مورا با پیام و پاسخ‌های تهران، کشورمان را ترک کرد و همچنان منتظر پاسخ طرف مقابل هستیم، اما هنوز پاسخ جدیدی دریافت نشده‌است.»
وی همچنین تأکید کرد: آنچه در 2هفته گذشته بیش‌از پیش برای ما روشن شده، این است که بایدن و کاخ‌سفید هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند و متأسفانه کل یک توافق را گروگان مسائل حزبی و داخلی آمریکا کرده‌اند. آنها همان رویکردی را درپیش گرفته‌اند که منجر به شکست بسیاری از توافق‌های بین‌المللی شده‌است؛ یعنی منوط کردن یک توافق بین‌المللی به زد و بندهای داخلی خودشان.
خطیب‌زاده درباره موضوع‌های باقیمانده در جریان مذاکرات وین گفت: اکنون در گام‌های پایانی، آمریکا تلاش می‌کند مانع بهره‌مندی چرخه اقتصادی ایران از ابعاد مختلف برجام شود. ما در نقطه‌ای قرار داریم که آمریکا باید تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد میراث ترامپ را حفظ کند یا به‌عنوان «دولت نیمه‌مسئول» عمل کند و توافقی انجام شود. متأسفانه بازیگران بین‌المللی می‌بینند که دولت بایدن همان مسیر دولت قبلی را می‌رود.
مکث
آخرین مواضع دستگاه دیپلماسی کشور
اگرچه بررسی آخرین وضعیت گفتوگوهای هسته‌ای میان جمهوری‌اسلامی ایران و 1+4از مهم‌ترین موضوع‌های مطرح شده در نشست‌خبری دیروز سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان بود، اما این نشست حاوی نکات مهم دیگری درباره مسائل سیاست‌خارجی ایران هم بود که در ادامه می‌خوانید:
کارنامه دیپلماسی کشور در سالی که گذشت در حوزه رفع تحریم‌ها، خنثی‌سازی تحریم‌ها و صیانت از منافع مردم بسیار قابل‌قبول است.
در سال گذشته بر اثر تلاش‌هایی که صورت گرفت، روابط ما با کشورهای همسایه‌مان بیش‌از دوبرابر شد. ایجاد روابط تاب‌آور خارجی چارچوبی بود که وزارت امورخارجه به‌صورت جدی پیگیری کرد و ما در ۶ماه دوم سال‌گذشته نتایج موفقی را به‌دست آوردیم.
آمادگی داریم تاریخ دور جدید گفتوگوهای ایران و عربستان مشخص شود و این مذاکرات ادامه پیدا کند. این گفت‌وگوها نیازمند دستورکار مشخص است. ما نظرات خود را به‌صورت مکتوب به طرف سعودی داده‌ایم و بهتر است دولت سعودی نیز نظرات خود را به‌صورت مکتوب ارائه دهد تا یقین پیدا کنیم اراده‌ای برای حل‌وفصل موضوع‌های فی‌مابین وجود دارد.
سفر رئیس‌جمهور ترکیه به تهران لغو نشده و روابط 2کشور در چارچوب شرایط عادی خود درحال پیگیری است. البته هنوز تاریخ انجام این سفر قطعی نشده‌است و منتظر تأیید تاریخ انجام این سفر ازسوی دوستان‌مان در آنکارا هستیم.
با دولت قطر درباره برگزاری جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در دوحه گفت‌وگوهایی داشته‌ایم. مناطق آزاد کیش و قشم تدارکاتی دیده‌اند که میزبان بخشی از هواداران فوتبال باشند و امکاناتی را در این زمینه در اختیار تیم‌ها قرار دهند.
