مریم سرخوش- روزنامه‌نگار
شیرخشک‌های تخصصی نوزادان مدتی است که در داروخانه‌های دولتی و خصوصی کمیاب و تهیه آن به چالشی جدی برای والدین تبدیل شده است؛ فرآورده‌هایی که برای نوزادانی با مشکلات گوارشی، هاپیوآلرژیک، ریفلاکس و حساسیت به پروتئین‌های گاوی تجویز می‌شود و آنها ملزم به استفاده از آنها مطابق با رژیم غذایی‌شان هستند، اما کمبودشان در داروخانه‌های کشور، دردسر عجیبی را برای والدین رقم زده است؛ تا جایی که خیلی‌ها با جست‌وجوی بیش از 15 تا 20داروخانه هم موفق به دریافت فرآورده موردنظرشان نمی‌شوند یا درصورت داشتن واسطه‌های آشنا موفق به خرید این فرآورده‌ها می‌شوند. سازمان غذا و دارو دلیل این کمبودها را توزیع کنترل شده آنها با هدف جلوگیری از قاچاق معکوس می‌داند و انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد هم تخصیص نیافتن به‌موقع ارز را دلیل این کمبودها در مقاطعی عنوان می‌کند.
توزیع کنترل شده برای جلوگیری از قاچاق معکوس
سجاد اسماعیلی، مشاور رسانه‌ای رئیس سازمان غذا و دارو درباره توزیع کنترل شده شیرخشک‌های رژیمی و متابولیک توضیح می‌دهد و می‌گوید: «این شیرخشک‌ها با ارز ترجیحی تامین می‌شوند و به‌دلیل اختلاف زیاد قیمت آن با بازار آزاد، انگیزه‌ای برای قاچاق معکوس این فرآورده‌ها و خروج از زنجیره رسمی وجود دارد؛ به همین دلیل برای نظارت بیشتر، توزیع به‌صورت کنترل شده صورت می‌گیرد.» او با اشاره به اینکه سامانه تیتک، ابزار این سازمان برای کنترل و نظارت توزیع است، تأکید می‌کند: «تمامی شرکت‌های توزیع و داروخانه‌های عرضه‌کننده این فرآورده‌ها موظف به ثبت اطلاعات بیمار در سامانه هستند که باعث به حداقل رسیدن امکان خروج شیرخشک از زنجیره تامین شود.»
از سوی دیگر هانی تحویل‌زاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد هم در توضیح چرایی کمبود شیرخشک طی روزهای اخیر به مهر گفته مباحث مطرح شده در این زمینه مبهم است و مشخص نیست که درباره شیرخشک رگولار (شیرخشک معمولی برای نوزادان سالم) صحبت می‌شود یا شیرخشک رژیمی (شیرخشکی که برای نوزادان مبتلا به آلرژی یا مشکلات خاص) یا شیرخشک متابولیک که برای برخی کودکان و افرادی که نمی‌توانند پروتئین مصرف کنند. او ادامه می‌دهد: «سال گذشته ۳۵میلیون عدد شیرخشک رگولار در کشور تولید و ۵۰ میلیون عدد از این محصول در بازار توزیع شده که بخشی از این کالا از ذخایر 2سال قبل بوده است؛ بنابراین در حوزه شیرخشک معمولی هیچ مشکلی وجود نداشته است. در حوزه تولید شیرخشک رژیمی در مقاطعی به‌دلیل تخصیص نیافتن به‌موقع ارز مشکلاتی ایجاد شد که البته برندهای مختلفی این نوع شیرخشک را تولید می‌کنند و کمبود تولید در برخی از برندها جبران می‌شود.» تحویل‌زاده درباره تولید شیرخشک متابولیک هم توضیح می‌دهد: «تولید شیرخشک متابولیک در دنیا بسیار کم است و ما هم این نوع شیرخشک را وارد می‌کنیم. میزان واردات آن بین ۲ تا ۳ هزار عدد در سال است و در دنیا نیز حدود 2شرکت این نوع شیرخشک را تولید می‌کنند.»
کمبودها برطرف می‌شود
مهشید حائری‌زاده، سرپرست اداره کل امور فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: «شیرخشک‌های رژیمی، متابولیک و غذاهای ویژه مشمول دریافت ارز دولتی هستند که بخشی از آنها به‌صورت یارانه‌ای و بخشی غیر یارانه ای هستند.
آن دسته از شیرخشک‌هایی که با یارانه دولتی تامین می‌شوند در سامانه تیتک ثبت و با نظارت دقیق سازمان غذا و دارو به صورت پستی به منزل بیمار ارسال می‌شوند. دسته دیگر هم شیرخشک‌های رژیمی هستند که مشمول دریافت یارانه نمی‌شوند، این فراورده ها از ابتدای زنجیره تا داروخانه قابلیت رصد دارد اما اطلاعات توسط برخی داروخانه‌ها در سامانه ثبت آن ثبت نمی‌شوند و احتمال قاچاق فراورده مذکور را افزایش داده است.
هم‌اکنون سازمان غذا و دارو توزیع این فرآورده‌های غیر یارانه ای را به‌صورت محدود و سهمیه‌ای انجام می‌دهد تا از قاچاق معکوس آنها جلوگیری کند.»
به‌گفته او، کمبود مقطعی برخی فرآورده‌های سلامت‌محور در کشور به‌دلیل تأخیر در تامین ارز مورد نیاز است، اما با ساماندهی تامین ارز ترجیحی و افزایش بهره‌وری در تخصیص آن در سال جاری، امیدواریم چالش‌های موجود به حداقل برسد: «هم‌اکنون کمبودی درباره تامین شیرخشک‌های رژیمی و غذاهای ویژه (متابولیک، رژیمی و بیمارستانی) نداریم، اما تحریم‌ها، مشکل انتقال ارز و شیوع بیماری کرونا این روند را با سختی مواجه کرده است. البته تمام تلاش‌های سازمان غذا و دارو، تامین شیرخشک‌های متابولیک، رژیمی و مواداولیه تولید آنها از طریق حمل‌ونقل زمینی و دریایی با همکاری گمرک، بانک مرکزی و تمامی شرکت‌های تامین‌کننده شیرخشک‌های رژیمی و غذاهای ویژه با هدف جلوگیری از کمبود فرآورده‌های فوق در سطح عرضه در حال انجام است.»
او می‌گوید: «پیش از آغاز سال نو هم به تمام شرکت‌های تامین‌کننده و توزیع‌کننده شیرخشک‌های رژیمی و غذاهای ویژه اعلام کردیم که موجودی انبارهای شعب خود را بررسی کنند تا درصورت نیاز نسبت به انتقال موجودی از انبار مرکزی به استان‌های کشور اقدام شود.»
حائری‌زاده به تنوع تامین فرآورده‌های شیرخشک رژیمی و غذای ویژه از سوی سازمان غذا و دارو و واردات این فرآورده‌ها از تولیدکنندگان مطرح دنیا هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «برای سهولت دسترسی مصرف‌کنندگان به این فرآورده‌ها، فهرست دسته‌های مختلف بیماری‌ها و شیرخشک‌های رژیمی و غذاهای ویژه مرتبط به همراه کاربرد آنها در سایت سازمان غذا و دارو (قسمت «طبیعی، سنتی و مکمل» زیر برگ «آمار و اطلاعات») بارگذاری شده تا مصرف‌کننده درصورت نیاز فوری و نیافتن شیرخشک رژیمی مورد نظر، نسبت به خرید جایگزین با کاربرد مشابه اقدام کند.»
چرا شیر خشک کمیاب شد؟
در همینه زمینه :
