گزارش
کافه‌ای به میزبانی فرشته‌ها
خیّران، کافه‌ای متفاوت برای اشتغال نوجوانان کم‌توان ذهنی و مبتلا به اوتیسم راه‌اندازی کردند
ثریا روزبهانی- روزنامه‌نگار
پیشنهاد داریم برایتان! یک پیشنهاد خاص و پر از حس و حال خوب؛ نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه در یک کافه متفاوت که میزبانانش فرشته‌هایی از جنس مهربانی هستند و تلاش‌شان این است که حس و حال شما را خوب کنند؛ کودکان و نوجوانان معصومی که گرچه کم‌توان ذهنی یا مبتلا به اوتیسم هستند اما با کمک خیران و بزرگ‌ترهایشان یک کافه خاص راه انداخته‌اند در یک مکان دنج در دل یک خیابان پر‌هیاهو. نام این کافه «طمم» کوتاه‌شده «طیف مهر مانی» است و گردانندگان این کافه هم نوجوانان و جوانان مبتلا به اوتیسم یا کم‌توان ذهنی هستند. این کافه شبیه هیچ‌کدام از کافه‌هایی که تاکنون رفته‌اید، نیست و مانند گردانندگانش ساده و بی‌ریاست. اینجا نه به سبک مدرن دیزاین شده و نه اسم عجیب و غریب نوشیدنی‌ها در منوی آن دیده می‌شود. طمم، با هنر و مهارت‌های فرشته‌هایش پر از شور زندگی است؛ از شمع‌های رنگارنگ چیده‌شده روی میزها گرفته تا نقاشی‌هایی سراسر رنگ که بر دیوارهای کافه آویزان شده همه هنر و مهارت همین افراد کودکان کم‌توان ذهنی و مبتلا به اوتیسم است.
صفر تا صد به همت بچه‌ها
آدرس کافه سرراست است؛ درست روبه‌روی ایستگاه متروی ولیعصر(عج). وقتی از پله‌ها بالا می‌آییم کم‌کم بادکنک‌های رنگی هم نمایان می‌شوند. بادکنک‌های رنگی با پیچ و تاب در نرده‌های راهرو، مسیر کافه طمم را نشان می‌دهند؛ فضایی کوچک، اما زیبا و بکر که از همان ابتدای ورود، آرامش را به مهمانانش ارزانی می‌دهد. این کافه با ایجاد فرصت‌های مختلف شغلی، بستری را برای حضور این کودکان خاص در جامعه فراهم کرده تا هم روحیه و اعتماد به نفس‌شان بیشتر شده و هم از طریق آن درآمد کسب کنند. کسانی که در این کافه فعالیت می‌کنند می‌خواهند ثابت کنند که شاید محدودیت‌هایی داشته باشند، اما توانمند هم هستند و می‌توانند روی پای خودشان بایستند. این کافه بدون هیچ‌گونه حمایت از سوی سازمان‌های دولتی برای این بچه‌ها کارآفرینی می‌کند. البته نیره سادات عبداللهی مقدم، مدیرعامل مؤسسه طیف مهر مانی با همکاری آکادمی «فرتاک» برای راه‌اندازی این کافه کمک‌های زیادی کردند. به‌گفته مؤسس کافه طمم این کافه راه‌اندازی شد تا بقیه مردم توانمندی‌های این بچه‌ها را ببینند. این فعالیت برای نخستین بار در دنیا و برخلاف عملکرد سایر مراکز توانبخشی و فعالان این حوزه صورت گرفته است زیرا اغلب مردم بر این باور هستند که باید کودکان مبتلا به بیماری‌های مختلف در مراکز جدا از هم قرار بگیرند و آموزش ببینند، اما در این مؤسسه کودکان در کنار یکدیگر در طول روز زندگی کرده و ارتباط بسیار خوبی باهم دارند. آنها توانمندی‌های بسیاری را فراگرفته‌اند، همچنین به اطرافیانشان آموخته‌ایم دیگر به آنها امر و نهی نکنند تا کارهایشان را شخصا پیش ببرند و به استقلال‌شان کمک شود. در این مرکز بچه‌ها خودشان را خیلی زود نشان دادند و می‌خواستند علاوه بر بقیه، به‌خودشان هم ثابت کنند که آنها هم می‌توانند. کودکان شاغل در کافه تمامی موضوعات مربوط به‌کار نظیر مدیریت داخلی، آشپزی، نظافت و سایر کارها را به‌صورت مستقل و با توانایی خودشان انجام می‌دهند و باوجود اینکه کار در کافه با آبجوش، چاقو و این مسائل در ارتباط است اما شاهدیم که این کودکان بدون هیچ مشکلی توانمندی کار در کافه را پیداکرده و بدون کمک دیگران کافه را اداره می‌کنند.
پذیرایی با چاشنی لبخند
لباس دخترها نارنجی روشن و پسرها هم آبی آسمانی است. هر مهمانی که وارد می‌شود با سینی چای مهربانی به پیشوازشان می‌روند. نه دست‌و پایشان را گم کرده‌اند و نه ترس و واهمه‌ای از حضور در اجتماع در چهره آنها دیده می‌شود. کارکنان دوست‌داشتنی این کافه سعی می‌کنند با تمرکزی خاص و با دقتی باورنکردنی کار خود را انجام دهند. همان بدو ورود یکی از آنها با رویی گشاده به استقبال مشتریان می‌رود و از اینکه این کافه را انتخاب کرده‌اند، تشکر کرده و تا صندلی‌شان آنها را همراهی می‌کند. در این کافه پذیرایی با چاشنی لبخند همراه است. منوی کافه نیز به‌صورتی طراحی و نوشته شده تا کار‌کردن و آماده‌سازی سفارش‌ها برای کارکنان خیلی سخت نباشد. این منو انواع نوشیدنی‌های گرم و سرد مانند چای مهربانی یا شربت‌های ایرانی، میان وعده و کیک را شامل می‌شود. عبداللهی مقدم می‌گوید: «در جامعه ما خانواده‌های معلول با مشکلات مختلفی درگیر بوده‌اند. متأسفانه اغلب خانواده معلولان همیشه مطالبه‌گر بار آمده‌‌اند و چون فرزند معلول دارند برای رفع مشکلاتشان مدام مطالبه می‌کنند. ما باید یاد بگیریم که اگر فرزند من معلول است در این کم‌توانی ذهنی و جسمی، توانمندی‌های بی‌شماری وجود دارد که باید آنها را کشف کرد و پرورش داد. این کافه هم براساس توانایی‌هایی که این بچه‌ها دارند، شکل گرفته است. شهروندان باید بدانند نگاه ترحم‌آمیز به این کودکان آسیب می‌زند و آنها را با مشکل مواجه می‌کند. به همین‌خاطر ما تلاش می‌کنیم از طریق این کافه و با فرهنگسازی، بخشی از توانمندی‌های این عزیزان را نشان بدهیم تا جامعه آنها را به‌درستی بپذیرد. در واقع میدان ولیعصر، ابتدای خیابان کریم‌خان زند، کوچه شاهد، پلاک۲ نشانی‌ای است که شهروندان در آن می‌توانند از نزدیک مهارت و توانایی‌های این افراد را ببینند و باور کنند خواستن، توانستن است».
کافه‌ای که به کارکنانش هویت می‌دهد
مهران جلیلیان یکی از گردانندگان کافه طمم است که در کنار آموزش و تدریس مباحث سینما و تئاتر در مؤسسه طیف مهر مانی در این کافه هم فعالیت می‌کند. او درباره اشتغال‌زایی برای کودکان کم‌توان ذهنی و اوتیسم می‌گوید: «با راه‌اندازی این کافه یا انجام فعالیت‌های آموزشی دیگر به این بچه‌ها هویت داده می‌شود تا بتوانند برای خودشان کسب درآمد داشته باشند. به همین‌خاطر آنها انواع و اقسام مهارت‌های مختلف را یاد می‌گیرند تا در هر زمینه‌ای مهارت کافی به‌دست بیاورند. در این کافه همین افراد خودشان قهوه، نوشیدنی و... را آماده و سرو می‌کنند و میزبان شهروندان هستند. درصدد هستیم با این اقدام افراد جامعه بیشتر با این بچه‌ها خوی بگیرند و این بچه‌ها را در کنار خودشان بپذیرند. چون این بچه‌ها واقعا توانمندند، فقط کافی است توانایی‌هایشان دیده و به آنها بها داده شود».
حسین عضو دیگری از کافه طمم است که با وجود معلولیت و حرکت با واکر از راه‌اندازی این کافه خوشحال است و می‌گوید: «من اینجا آمدم تا مهارت بیاموزم. این کافه فرصت مناسبی برای بچه‌های کم‌توان ذهنی فراهم کرده است تا از محیط خانه خارج شوند و وقتشان را به‌خوبی مدیریت و حتی درآمد هم کسب کنند. به همین‌خاطر با آمدن به این کافه ما را مورد لطف خودتان قرار بدهید. اگر ما اینجا هستیم صرفاً به این خاطر است که بتوانیم داشتن حال خوب را تجربه کنیم؛ حال با خوردن یک فنجان قهوه یا یک تکه‌کیک».
دور تا دور فضای کافه، تابلوهای زیبایی به دیوار آویخته شده که دقت، ظرافت و تکنیک‌های نقاشی به خوبی در آنها رعایت شده است. هرکدام از این نقاشان چیره‌دست سبکی متفاوت را برای به تصویر‌کشیدن خلاقیت‌های ذهنشان انتخاب کرده‌اند. بی‌شک اگر نگوییم که این تابلوها هنر دست این کودکان کم‌توان ذهنی و اوتیسم است، بازدیدکننده و مخاطب هرگز به این موضوع پی نخواهد برد. همین بی‌بدیل‌بودن اثر آنها باعث شد تا چشم مدعوین به مهارتشان خیره بماند و در مراسم افتتاحیه کافه طمم، تابلوی یکی از این بچه‌ها به مبلغ ۵میلیون تومان خریده و با این کار خیر، کام بچه‌های طمم هم شیرین شود.
مکث
بخشنده باش تا به‌دست آوری
حاج کاظم مبهوتیان مانند یک تکیه‌گاه از کودکان حمایت می‌کند و همپای آنها برای پذیرایی بهتر از مدعوین در تکاپو است. البته خود حاج کاظم، صاحب کوچک‌ترین قهوه‌خانه دنیا و صندوق خیریه مولا است که حالا با کمک خیران وسایل این کافه را تهیه‌کرده است تا چراغی در زندگی و آینده این افراد روشن شود. او درباره فعالیت کافه طمم می‌گوید: «وقتی به این کافه مراجعه می‌کنید ناخودآگاه حال دلتان خوب می‌شود. سادگی و تلاش این بچه‌ها برای ساختن آینده‌شان قابل تحسین است. به همین‌خاطر خیران و شهروندان در این راه باید به آنها کمک و کافه را به دیگران معرفی کنند تا کافه طمم همیشه رونق داشته باشد. در این کافه فقط عشق و نوع‌دوستی موج می‌زند. باید به این باور برسیم که هر آن چیزی را که می‌بخشیم مال خودت است اما در واقع خوشبختی آن چیزی است که به دیگران می‌دهید و چند برابر آن اثرش به‌خودت برمی‌گردد. برای تک‌تک این بچه‌ها دعا می‌کنم که عاقبت‌به‌خیر شوند. اینها برای حضور در اجتماع به انگیزه نیاز دارند. این کافه به آنها با وجود نواقصی که دارند، اعتماد به نفس می‌بخشد».
در همینه زمینه :
