خسارت میلیاردی سرما به کشاورزان 9 استان

حمیده پازوکی - خبرنگار

گرم‌شدن ناگهانی هوا در روزهای پایانی اسفند و پس از آن سرما و یخبندان اوایل فروردین، هر سال مشکلات جدی برای کشاورزان به بار می‌‎آورد. امسال هم سرمای شدید و ناگهانی، کشاورزان و باغداران یزد، مرکزی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، فارس، کرمان، چهارمحال و بختیاری و قزوین را غافلگیرکرد و به محصولاتشان آسیب بسیاری زد.
براساس برآورد اولیه جهادکشاورزی این استان‌ها، باغات چهارمحال و بختیاری 2هزار میلیارد تومان، یزد 100میلیارد تومان، مرکزی 230میلیارد تومان، خراسان شمالی 459میلیارد تومان و قزوین 200میلیارد تومان از سرمای هفته نخست فروردین آسیب دیدند. این وضعیت گرچه هر سال تکرار می‌شود، اما مشکلاتی که برای کشاورزان پدید می‌آورد و تأثیری که بر بازار محصولات باغی و قیمت آنها دارد بر کسی پوشیده نیست.

خطر سرما برای پسته یزد
یزد پس از کرمان و خراسان رضوی سومین تولیدکننده پسته کشور است. سال گذشته سرمازدگی موجب شد برداشت پسته در این استان 70درصد کاهش یابد و سرمازدگی کنونی باغات این محصول در یزد هم می‌تواند این آمار را برای سال1401از این هم بیشتر کند.
به‌گفته ابوالفضل وکیلی، رئیس‌سازمان جهادکشاورزی یزد تا پیش از سال1400متوسط عملکرد برداشت از هر هکتار حدود 1300کیلوگرم بود و به‌طور متوسط حدود ۵۴هزار تن پسته از باغات پسته استان برداشت می‌شد درحالی‌که در سال1400فقط حدود ۲۰هزار تن پسته محصول برداشت شد.
رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی یزد درباره این وضعیت به همشهری می‎گوید: برآورد دقیق خسارت در روزهای آینده انجام می‎شود، اما برآوردهای فعلی نشان می‌دهد محصولات باغی استان حدود 1هزار میلیارد تومان آسیب دیده‌اند.
علی‌اکبر رضایی با بیان اینکه بیشترین حجم خسارت در این استان به‌ترتیب در شهرستان‌های مروست، خاتم و ابرکوه بوده است، می‎افزاید: پسته، زردآلو، بادام و انگور بیشترین خسارت را دیدند.
اما معاون مرکز تحقیقات جهادکشاورزی یزد معتقد است آسیبی که سرمای امسال به پسته استان وارد کرده است می‎تواند به محصول آینده هم آسیب برساند.
محمدرضا وظیفه‌شناس به همشهری می‌گوید: تنش‎های متفاوت از کم‎آبی گرفته تا سرمازدگی محصولات باغی استان را تهدید می‎کنند. افت دما در روزهای آخر سال موجب شد بسیاری از درختان به‌ویژه پسته دچار سرمازدگی شوند. گرچه کشاورزان به این شرایط آشنا هستند، اما نبود بارندگی موجب بیداری زودهنگام درختان و در نتیجه یخ‌‎زدگی آنها پس از 
سرما شد.
وی با بیان اینکه درختان پسته یزد در روزهای پایانی سال1400به مرحله گل‌دهی رسیده بودند، اظهار می‌کند: به جز سرمای هوا اختلاف دما در روز و شب موجب شد بسیاری از درختان طوری آسیب ببینند که به جز آسیب رسیده به جوانه، سرشاخه‎هایشان از بین برود و محصول سال بعد را از این اتفاق متاثر کند.
معاون مرکز تحقیقات جهادکشاورزی یزد با اشاره به اینکه کشاورزان وضعیت مادی خوبی ندارند و برای باغ‌‎ها به شدت هزینه می‎کنند، می‎گوید: با کاشت ارقام مقاوم و تقویت درختان با کودهای شیمیایی می‎توان تا حدی این خسارت را کاهش داد، اما تأثیر این خسارت‌ها بر تولید استان قابل انکار نیست.

خسارت 80 درصدی سرما در چهارمحال‌وبختیاری
چهارمحال و بختیاری با تولید سالانه یک میلیون و ۴۰۰هزار تن محصولات زراعی، باغی، شیلات، دامی و عسل یکی از قطب‌های کشاورزی و دامپروری کشور محسوب می‌شود و محصولات باغی به‌ویژه هلو و گردوی این استان، سهم مهمی را در بازار داخلی دارد. در این شرایط خسارت 2هزارمیلیارد تومانی سرمازدگی به محصولات باغی استان می‌تواند موجب کاهش این محصولات در بازار تابستانی شود.
به‌گفته رئیس جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری، میزان خسارت ناشی از سرمازدگی باغات هلو، زردآلو و بادام در چهارمحال و بختیاری ۶۰ تا ۸۰درصد بوده است.
عطاءالله ابراهیمی می‎افزاید: خسارت وارد شده به باغات در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ به‌ترتیب ۳۷ و ۱۴میلیارد تومان بوده است و امسال با رقم بزرگی در خسارت محصولات باغی مواجه هستیم.

خسارت سرما در خراسان جنوبی 
خراسان‌جنوبی هم یکی از تولیدکنندگان مهم محصولات باغی به‌ویژه خشکبار در کشور است. سرمای امسال فقط در شهرستان سربیشه این استان ۳۵میلیارد و ۶۷۶میلیون تومان خسارت وارد کرده است. گرچه هنوز آمار کلی از وضعیت کلی خسارت سرما در استان در دست نیست، اما همین رقم در یک شهرستان می‌تواند در نهایت به عدد بزرگ‌تر در کل استان بینجامد.
به‌گفته محمدرضا زرگری، مدیر جهادکشاورزی سربیشه در روز نهم و دهم فروردین کاهش شدید دما تا منفی ۶درجه سانتی‌گراد خسارت سنگینی به محصولات باغی و زراعی واردکرد.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی خراسان‌ جنوبی درباره وضعیت این استان به همشهری می‌گوید: برآورد خسارت هنوز در استان تکمیل نشده، اما بیشترین خسارت به محصولات توت و گردو در استان وارد شده است.
محمدحسین اکبری با بیان اینکه خوشبختانه محصول زرشک استان هنوز به گل نرسیده است، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه در فصل گرده‎افشانی درختان پسته هستیم، احتمالا حجم قابل توجهی از باغات پسته استان هم دچار آسیب شده باشند.
وی با بیان اینکه سطح زیرکشت پسته در استان 25هزار هکتار است، می‌گوید: معمولا سرمازدگی فقط به محصول امسال آسیب می‎زند. سرمای فروردین معمولا نمی‎تواند به درختان آسیب جدی وارد کند، هرچند در سال86این سرما موجب شد درختان انار استان کف‌بُر شده و از بین بروند و در چنین شرایطی خسارت‌ها می‎تواند واقعا غیرقابل جبران باشد.

    
محصولات زراعی و به‌ویژه باغات میوه در سرمای شدید روزهای نخست سال آسیب فراوانی را متحمل شده‌اند، خراسان رضوی به‌عنوان تولیدکننده پسته و گردو، قزوین تولیدکننده بزرگ انگور کشور، فارس تولیدکننده میوه و گندم همه از سرما دچار آسیب شده‎اند. این موضوع آن‌طورکه‌کارشناسان حوزه کشاورزی می‎گویند می‎تواند تولیدات سال بعد باغات را هم تحت‌تأثیر قرار دهد یا موجب کاهش آن شود؛ موضوعی که نتیجه آن هر سال با قیمت نجومی میوه‌های تابستانی گریبان خریداران را می‌گیرد و کشاورزان را چشم ‎به راه جبران خسارتی می‎گذارد که گاه بسیار دیر به دستشان می‌رسد.‌