امان از دزد

سیدمحمدرضا واحدی - کارشناس فرهنگی

خدا نکند با زن و بچه از یک مهمانی یا یک گردش درون‌شهری یا یک مغازه‌گردی دو سه ساعته به خانه برگردید و ببیند تمام خانه زیر و رو شده است. در کمدها باز است و همه محتویات و لباس‌های داخل آنها روی زمین پخش شده. کشوهای میز توالت و پاتختی از جای خود درآمده و وسایلش کف اتاق و روی تخت‌ها و مبل‌ها ریخته شده است. چه حس و حالی پیدا می‌کنید وقتی با دیدن این صحنه شست‌تان خبردار می‌شود که لحظاتی پیش دزد یا دزدانی اینجا بوده‌اند؟ حس عدم‌امنیت؛ نه؟ بهت همسرتان و ترسی که در چشم فرزندان‌تان می‌بینید، آزردگی‌تان را بیشتر می‌کند؛ نه؟ اگر سارقان چیزی هم نبرده یا پیدا نکرده باشند که ببرند، همین حس که حرز خانه‌تان شکسته شده و حریم خصوصی‌تان مورد تجاوز نامحرمان قرار گرفته، خیلی بد و آزار‌دهنده است. اینطور نیست؟ این صحنه‌ای است که متأسفانه بسیاری از شهروندان عزیزمان با آن روبه‌رو شده‌ و می‌شوند و متأسفانه‌تر اینکه به‌وفور هم اتفاق افتاده و می‌افتد.
جدا از عوامل و ریشه‌های دزدی ازجمله فقر و بیکاری و اوضاع نابسامان اقتصادی که عامل اصلی و اولیه سرقت است، نحوه برخورد با سارقان در کشور ما، بسیار بی‌اثر و غیربازدارنده است و فرقی هم نمی‌کند که این ناکارآمدی، ناشی از ضعف قوانین و مقررات مربوطه باشد یا ناشی از ضعف و ناتوانی در اجرای آن قوانین. شاید دلیل اصلی عدم‌برخورد قاطع با این بزهکاران و اجرا نشدن احکام شرعی و قانونی در مورد آنان، مرعوب شدن ما از غوغاسالاری بیگانگان و بدتر از آن، جوسازی روشنفکرنماهای همیشه منتقد داخلی باشد که برای تهاجم به حاکمیت، حتی از جنایتکاران هم دفاع می‌کنند.
آنچه مزید بر علت است و طبیعتاً مصونیت و حاشیه امنیت خوبی برای دزدان ایجاد می‌کند اینکه کسی جرأت ندارد به مقابله فیزیکی با دزدان برود؛ زیرا درصورت درگیری و آسیب دیدن جناب دزد، ضارب محکوم به پرداخت دیه یا تحمل عواقبی دیگر می‌شود. این است که همه حتی صاحبخانه مفلوک، ترجیح می‌دهند جز خبرکردن پلیس، اقدامی نکنند و اجازه بدهند دزد کارش را بکند. بنابراین جای تعجب ندارد که شاهد تجری روزافزون سارقان باشیم و اینکه از روبه‌رو شدن با صاحبخانه یا همسایگان و اهالی ساختمان ابایی نداشته باشند.
چرا در کشورهایی مثل  عراق و سوریه که فقر و فلاکت از سر و رویشان می‌بارد، دزدی کمتر است. چون در عراق خود مردم می‌توانند از پس دزدان برآیند و بازخواست نمی‌شوند که چرا دزد را کتک زده‌اید. چون در سوریه وقتی دزدی دستگیر می‌شود تا بخواهد به دادگاه‌ها و محاکم اعزام شود، آن‌قدر از پلیس کتک می‌خورد که ده‌ها بار آرزوی مرگ ‌کند. البته این سخن من به‌معنای تأیید مطلق این برخورد نیست، اما نمونه‌ای است که بدانیم برخورد قاطع، می‌تواند باعث کاهش دزدی شود.