افق‌های روشن تولید در سال آینده

مصطفی قربانی؛ کارشناس مسائل سیاسی

اکنون که در روزهای پایانی سال هستیم، موعد مناسبی است تا به ارزیابی میزان تحقق شعار سالی که گذشت پرداخته شود. قبل از پرداختن به اصل بحث، باید یادآور شد که حیات تولید در کشور با موانع متعددی روبه‌رو بوده و با وجود آنکه شرایط تحریم و فشارهای خارجی فرصتی برای جهش تولید در کشور است، اما هیچ‌گاه از این فرصت، به طرز مطلوب استفاده نشده است. اتفاقاً در یک دهه اخیر که دهه تحریمی بوده، حیات تولید به شیوه‌های مختلف آسیب دیده است؛ تعطیلی بی‌سابقه واحدهای تولیدی در سال‌های اخیر و بیکار شدن کارگران نشانگر این موضوع است. با این حال، امسال (به‌ویژه بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم) برای حمایت از تولید و مانع‌زدایی از آن، گام‌های خوبی برداشته شده است.
راه‌اندازی برخی واحدهای تولیدی که در سال های اخیر تعطیل شده بودند، مانند کارخانه ارج، اولویت‌بخشی به حل مشکلات تولیدکنندگان در سفرهای استانی رئیس‌جمهور، تلاش برای بهبود شاخص سهولت فضای کسب‌وکار در کشور با رفع برخی مقررات زائد و دست‌وپا‌گیر در ارتباط با تولید، کاهش مالیات بخش‌های تولیدی در قانون بودجه سال آینده، مبارزه با مفاسد رخ داده در واگذاری بنگاه‌های تولیدی و کارخانه‌ها مانند هفت‌تپه خوزستان، کشت و صنعت مغان و... در کنار تلاش برای تقویت دیپلماسی اقتصادی کشور از طریق توسعه مناسبات اقتصادی با همسایگان و افزایش میزان صادرات کشور، ازجمله اقداماتی است که در فاصله‌های دور و نزدیک به‌منظور حمایت از تولید انجام شده‌است.
نکته مهم دراین میان آن است که به‌نظر می‌رسد در عمق نگاه دولت سیزدهم، حمایت از تولید و رونق‌بخشی به آن جزو موضوع‌های اولویت‌دار است و مبتنی بر همین نگاه است که این دولت تلاش می‌کند تا ریل‌گذاری خوبی به‌منظور حمایت از تولید و درمجموع، تقویت حیات تولید در کشور انجام دهد.
با این حال، اگرچه اقدام‌های صورت گرفته در راستای تحقق شعار سال، یعنی حمایت از تولید خوب بوده اما قطعاً کافی نیست؛ زیرا واقعیت آن است که ضعف حیات تولید هنوز یک نقطه آسیب برای کشور است که برای ترمیم و قوی‌سازی آن باید تلاش شود. برای این منظور نیز توجه به چند نکته ضروری است:
1- مسئله‌انگاری تولید: به‌این معنا که مسئولان مختلف باید به این باور برسند که تقویت تولید جزو مسائل اولویت‌دار کشور است و اتفاقاً بسیاری از مشکلات کشور مانند آسیب‌پذیری در برابر فشارهای خارجی ریشه در این امر دارد.
2- داشتن نگاه بلندمدت نسبت به تقویت تولید: وقتی بپذیریم که تقویت تولید جزو مسائل اولویت‌دار کشور است، پس باید از نگاه مقطعی و کوتاه‌مدت نسبت به آن بپرهیزیم. درواقع، به سبب اهمیت بالای تولید در حیات اقتصادی کشور، باید به‌صورت راهبردی و بلندمدت برای آن برنامه‌ریزی کنیم؛ زیرا همانگونه که در حوزه دفاعی قوی شدن اهمیت دارد و بازدارندگی ایجاد می‌کند، در حوزه اقتصاد نیز با تقویت تولید، در مقابل تکانه‌های دشمن بازدارندگی ایجاد می‌شود.
3- هم‌افزایی: تقویت تولید فقط متوجه فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان نیست، بلکه مردم و مهم‌تر از آنها، دولت برای تقویت تولید وظیفه دارد. منظور از دولت نیز فقط قوه‌مجریه نیست بلکه مجموعه قوا و نهادهاست. بنابراین، در کنار تلاش‌های فرهنگی برای اصلاح الگوی مصرف ازسوی مردم و تولید کالاهای فاخر ازسوی تولیدکنندگان، دستگاه‌های دولتی باید به‌صورت هم‌افزا و هماهنگ از تولید حمایت کنند. اساساً حل مشکلات تولیدکنندگان و بنگاه‌های تولیدی باید در زمره اولویت‌ها و رسالت‌های اصلی دستگاه‌های دولتی باشد تا تولیدکنندگان در فرایند تولید، دست حمایت دولت از خود را احساس کنند. این حمایت نیز حوزه‌های متعددی از هوشمندسازی واردات تا اعطای تسهیلات، کاهش مالیات تولید، رسیدگی سریع و اولویت‌دار به مسائل قضایی مرتبط با تولید، تسهیل اخذ مجوزها و... را شامل می‌شود.
باتوجه به آنچه گفته شد، انتظار می‌رود که در سال آتی نیز شاهد تداوم اقدامات لازم برای حمایت از تولید باشیم.