جشن جهانی نوروز در مسیر تاریخ و تمدن ایران

‌حمیده پازوکی - خبرنگار

سازمان یونسکو به ‌جز بناها و آثار تاریخی به آثار ناملموس و آیین‌های محلی نیز توجه ویژه‎ای دارد. یکی از پرونده‌های مهم برای یونسکو در این زمینه پرونده نوروز بود که سال88 با عضویت 7ملت و در سال97 با الحاق 5کشور دیگر تشکیل شد. سال گذشته با امضای تفاهمنامه‌ای بین یونسکو و 3شهر همدان، کرمانشاه و سنندج مسیر این شهرها به‌عنوان مسیر تاریخ و تمدن ایران انتخاب شد.
 پس از گذشت یک سال، حالا جشن جهانی نوروز در این شهرهای جهانی برگزار شده ‌تا این مسیر به‌عنوان یکی از مسیرهای کمتر شناخته‌شده گردشگری کشور به گردشگران داخلی و خارجی معرفی شود. 3شهری که به‌ترتیب به‌عنوان شهر جهانی یادگیرنده، شهر جهانی خلاق خوراک و شهر جهانی خلاق موسیقی انتخاب شده‌اند و در یکی از کهن‌ترین مناطق کشور ما قرار دارند. تاریخ، هنر، طبیعت، آداب و رسوم و حتی خوراک این شهرها می‌تواند برای هر فردی جذاب باشد. حضور هنرمندان، برگزاری مراسم آیینی و جشن و سرور در این شهرها حال و هوای نوروز را پس از 2سال کرونایی به غرب کشور برگردانده و همگان را آماده برگزاری این رویداد کهن کرده است.

جشن جهانی در همدان 
با آنکه آغاز جشن جهانی نوروز 23اسفند در باغ هنر تهران با حضور دبیر یونسکو، مقامات داخلی و هنرمندانی از اقوام مختلف آغاز شد، اما همدان نخستین شهری بود که در مسیر تاریخ و تمدن ایران به پیشواز این جشن جهانی رفت.
شهردار همدان درباره آنچه در جشن جهانی این شهر گذشته است، به همشهری می‎گوید: دیروز (24اسفند) جشن جهانی نوروز در نخستین شهر مسیر گردشگری غرب کشور یعنی همدان برگزار شد. هنرمندانی از استان‌های مختلف در این مراسم حضور داشتند که به نوروزنوازی پرداختند. جشن جهانی نوروز مقدمه‌ای برای برنامه‌های نوروزی و همدان منتظر حضور گردشگران در این ایام است. سیدمسعود حسینی با بیان اینکه همدان به‌عنوان پایتخت تاریخ تمدن ایران، غنی از آثار تاریخی و طبیعی دیدنی است، می‎افزاید: تپه هگمتانه، آرامگاه بوعلی، باغ‌های عباس‎آباد و غار علیصدر تعدادی از نمونه‌های مهم این موضوع هستند که می‌توانند گردشگران بسیاری را به خود جلب کنند.
وی ادامه می‎دهد: جشن جهانی نوروز فرصتی برای معرفی همدان به‌عنوان مقصد گردشگری در غرب کشور بود و مراسم‎های ویژه این روز برای عموم مردم شهر در آرامگاه بوعلی و پیاده‌راه
 بوعلی تا هگمتانه برگزار شد.

سیب میخک؛ خوشه گندم
امروز اما نوبت کرمانشاه است. محوطه طاق بستان میزبان هنرمندانی است که نوروز را جشن گرفته‌اند و مراسم مختلفی را برای بازدیدکنندگان اجرا می‌کنند.
شهردار کرمانشاه درباره این رویداد به همشهری توضیح می‌دهد: امسال به‌دلیل آغاز قرن جدید، رویداد جشن جهانی نوروز در کرمانشاه همچون 2شهر دیگر سنندج و همدان برگزار می‌شود.
کرمانشاه با داشتن 4هزار اثر تاریخی یک میراث معنوی مهم نیز دارد که مهمان‌نوازی است؛ میراثی که شاید یکی از دلایل انتخاب شهر ما به‌عنوان شهر خلاق خوراک هم باشد.
نادر نوروزی با بیان اینکه رویداد جشن جهانی نوروز قرار است در محوطه طاق بستان برگزار شود، اظهار می‌کند: در این رویداد تعدادی از آیین‎های ویژه نوروز کرمانشاه اجرا می‌شود که از میان آنها می‌توان به رقص میدان اسب کرد اشاره کرد که در آن اسب‌های زیبا با نوای موسیقی محلی حرکات موزون انجام می‌دهند. همچنین اجرای هه‌لپه‌رکی کردی و بابانوروز (شخصیتی با محاسن سپید است که به‌عنوان نوید نوروز به مردم سیب میخک هدیه می‎دهد) هم از آیین‌های محلی است که در این روز اجرا می‌شود.
وی با بیان اینکه نماد گندمِ نعمت (خوشه‌های گندم روی گلیم جهانی هرسین) رونمایی خواهد شد، ادامه می‌دهد: گندمِ نعمت نماد برکتی است که از قدیم مردم خطه کرمانشاه برای آرزوی برکت و روزی بیشتر در خانه‌های خود قرار می‌دادند. شهردار کرمانشاه با بیان اینکه در کنار این برنامه سفره‌های هفت‌سین از 12ملتی که هر سال نوروز را جشن می‎گیرند چیده خواهد شد تا شهروندان کرمانشاهی هم با آنچه در نوروز دیگر ملت‎ها می‎گذرد آشنا شوند، می‎افزاید: همچنین شاهنامه‌خوانی به 3زبان فارسی، کردی و انگلیسی هم از برنامه‌های جالب‌توجهی است که برای این رویداد جهانی شهر کرمانشاه درنظر گرفته شده. تنبورنوازی گروه 200نفره در محوطه طاق بستان هم یک برنامه دیگری است که می‌تواند بسیار جذاب باشد.
نوروزی درباره اینکه چرا جشن جهانی نوروز کرمانشاه به شکل عمومی برگزار نشده است، اظهار می‌کند: ما برای این برنامه محدودیت‌هایی داشتیم، اگر برنامه عمومی بود مجبور بودیم از نماد طاق بستان صرف‌نظر کنیم و به همین دلیل تصمیم گرفتیم برنامه را با حضور جمع محدودی از نمایندگان اقشار مختلف مردم در این محوطه تاریخی برگزار کنیم. در روزهای آینده نوروزگاه‌های کرمانشاه برای عموم مردم برنامه‌ اجرا خواهند کرد تا آنان هم در جشن و شادی آغاز سال سهیم باشند.

کوسه‌ وه‌وی در سنندج
کاروان جشن جهانی نوروز فردا (26اسفند) در سنندج به مقصد می‎رسد. معاون خدمات شهری شهرداری سنندج درباره این رویداد به همشهری می‌گوید: با توجه به جشن‎های نوروزی که سال‌های گذشته در سنندج برگزار شد و بازتاب جهانی داشت، رویداد مشترک جشن جهانی نوروز در سنندج هم برگزار می‌شود. این کارناوال فرهنگی شامل گروه‌هایی از اقوام مختلف، آیین‌های مختلف خود را در سنندج برگزار می‎کنند.
سرکوت نجفی با اشاره به اینکه این رویداد صبح پنجشنبه در پیاده‌راه فردوسی و موزه مردم‌شناسی یا همان خانه کرد سنندج برگزار می‌شود، ادامه می‎دهد: عصر این روز برنامه در ورزشگاه ۶هزار نفری ۲۲گولان با اجرای موسیقی و مراسم اهدای نشان نوروز ادامه پیدا می‌کند. همچنین رونمایی تمبر جهانی نوروز، نمایشگاه لباس جهانی نوروز و نمایشگاه عکس جهانی نوروز هم دیگر برنامه‌های ما برای این جشن جهانی است.
وی درباره مراسم آیینی که در این روز اجرا می‌شود هم توضیح می‎دهد: یکی از آیین‎های ویژه مردم کرد که در این روز اجرا می‌شود «کوسه وه‌وی» است. این آیین نمایشی از چند دهه گذشته در کردستان منسوخ شده‌ بود. «کوسه وه‌وی» در کردستان بعد از چله بزرگ زمستان برگزار می‌شد و بازیگران آن در کوچه‌های روستاها چند ساعتی با روایت یک داستان قدیمی مردم را سرگرم و شاد می‌‎کردند.
وی با بیان اینکه سال‌هاست مسیر گردشگری کشور، اصفهان و شیراز است، اظهار می‌کند: یونسکو قصد دارد مسیرهای دیگر را هم معرفی کند تا تنوع فرهنگی و طبیعی دیگر نقاط کشور مورد توجه قرار گیرد. چنین رویدادی شهرها را در سرخط اخبار قرار می‌دهد و همین امر می‌تواند معرفی خوبی برای آنها باشد. امیدوارم چنین برنامه‌‌هایی ادامه داشته باشد تا موجب رونق بیشتر شهرهای غرب کشور شود.

    برگزاری رویدادهای گروهی از این دست یکی از راه‌هایی است که می‌تواند توجه علاقه‎مندان به گردشگری و به‌ویژه گردشگران خارجی را همزمان به چند نقطه از کشور جلب کند و رونق همه آنها را همزمان در پی داشته باشد و جشن جهانی نوروز یکی از این رویدادهاست.‌‌