خوراک و اجاره؛ موتور محرک تورم

مرکز برنامه‌ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: تورم 87.5درصد اقلام خوراکی از محدوده بحران عبور کرده است. طبق این گزارش، گروه‌های نان و غلات، سبزیجات و اجاره‌خانه به محرک‌های اصلی رشد تورم تبدیل شده‌اند. به گزارش همشهری، گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد میزان تورم ماهانه در بهمن ماه امسال به 2.1درصد و تورم نقطه به نقطه به 35.4درصد رسیده است ضمن اینکه تورم 12ماهه هم در محدوده 41.4درصد است یعنی مصرف کننده‌های ایرانی در سال‌جاری هزینه‌های به‌مراتب بیشتری را نسبت به سال گذشته و حتی ماه گذشته برای تهیه اقلام ضروری خود متحمل می‌شوند، حالا گزارش تازه وزارت کار اعلام می‌کند که بخش زیادی از رشد تورم ناشی از افزایش قیمت محصولات خوراکی و اجاره خانه بوده است.

عوامل تأثیر‌گذار در رشد تورم 
مرکز برنامه‌ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت کار در گزارشی تحلیلی اعلام کرده است: در بهمن ماه امسال، گروه‌های نان و غلات، سبزیجات ، حبوبات و اجاره بیشترین نقش را در افزایش تورم ماهانه داشته‌اند ضمن اینکه در تورم نقطه به نقطه هم سهم اجاره خانه، نان و غلات و حمل‌ونقل بیشتر از سایر عوامل بوده است. یعنی با توجه به ضریب اهمیت این کالاها در سبد مصرفی خانواده‌های ایرانی رشد این قیمت‌ها نقش زیادی در خلق تورم داشته است و لازم است سیاستگذاران برنامه تازه‌ای را در این زمینه به‌کار بگیرند.
در این گزارش تأکید شده از اردیبهشت1397 تورم ماهانه با جهش‌های فرایندی مواجه شده است که اصلی‌ترین علت آن را می‌توان تأثیر روانی تحریم‌ها دانست ضمن اینکه افزایش نرخ ارز نیز خود عاملی برای رشد تورم بوده است. همچنین در 2سال گذشته علاوه بر تحریم‌ها شیوع کرونا نیز در رشد تورم تأثیر داشته زیرا تحت‌تأثیر کرونا با بسته شدن مرز‌ها چالش‌های تازه‌ای بر سر واردات و صادرات ایجاد شد و همین موضوع در جهش‌های تورمی نقش داشته است.
در چنین شرایطی طبق این داده‌ها برخی کالا‌ها بیشتر از سایر کالا‌ها با رشد قیمت مواجه شده‌اند و حتی قیمت برخی کالا‌ها ازجمله اقلام خوراکی از منطقه بحران هم عبور کرده‌اند.

عبور از منطقه بحران
مطابق تعریف مرکز اطلاعات راهبردی وزارت رفاه، منطقه بحرانی تورم به منطقه‌ای گفته می‌شود که قیمت یک کالا ماهانه 2درصد و سالانه 24درصد افزایش یابد در این مرحله قیمت‌ها از کنترل خارج و منجر به جهش تورم می‌شود.
وزارت کار در گزارش خود از تحلیل تورم ارائه کرده در بهمن ماه امسال متوسط قیمت 87.5درصد اقلام خوراکی شامل برنج ایرانی درجه یک، برنج خارجی درجه یک، مرغ ماشینی، شیر پاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیر ایرانی پاستوریزه، تخم‌مرغ ماشینی، کره پاستوریزه، روغن مایع، موز، سیب، پرتقال، خیار، گوجه فرنگی، سیب زمینی، لوبیا چیتی، عدس، قند، شکر، رب گوجه فرنگی و چای خارجی بسته‌ای، فراتر از حد بحرانی قیمت‌ها قرار گرفته‌اند. در میان این محصولات امکان جهش قیمت در برخی اقلام خوراکی ازجمله برنج درجه یک ایرانی، انواع حبوبات، قندوشکر، رب گوجه فرنگی و انواع میوه‌ها و صیفی‌جات شامل موز، سیب، خیار، گوجه و سیب زمینی با توجه به روز‌های پایانی سال وجود دارد. بررسی رشد قیمت اقلام خوراکی همچنین نشان می‌دهد که متوسط قیمت گوشت گاو یا گوساله و پیاز نیز در محدوده هشدار قرار دارند اما قیمت گوشت گوسفند در حد مطلوبی است.

بیشترین افزایش قیمت در اقلام
اطلاعات مربوط به میزان رشد اقلام خوراکی نشان می‌دهد: در بهمن امسال، قیمت دست‌کم 5کالا بیش از 10درصد رشد کرده است، این کالاها ازجمله اقلامی هستند که اهمیت زیادی نیز در سبد مصرفی خانواده‌های ایرانی دارند. به‌طور مثال قیمت سیب زمینی در بهمن ماه امسال 26.1درصد، برنج ایرانی درجه یک 18.2درصد، پیاز 13.6درصد، موز 12درصد و خیار 11درصد رشد کرده است. میزان تورم نقطه به نقطه برخی اقلام حتی به‌مراتب بیشتر است به‌طور مثال قیمت سیب زمینی در بهمن ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل 152.2درصد، رب گوجه‌فرنگی 96.9درصد و برنج ایرانی درجه یک 95.3درصد افزایش یافته است. با این حال برخی اقلام خوراکی نیز در بهمن ماه روند نزولی داشته‌اند به‌طور مثال قیمت تخم‌مرغ 3.8درصد، روغن مایع یک درصد و ماست پاستوریزه 0.1درصد کاهش یافته است. در مجموع اما شاخص قیمت اقلام خوراکی روند رو به رشد داشته و یکی از محرک‌های اصلی رشد تورم بوده است.