خودافشایی در روابط

دکتر علیرضا زرندی-روانشناس و مشاور پویشی

اینکه در یک رابطه چقدر از خودمان را به اشتراک بگذاریم، از جمله مؤلفه‌های ضروری در یک رابطه است که آن را خودافشایی می‌نامند. خودافشایی و بیان افکار، احساسات و درونیاتمان در رابطه، از جمله امتیازهای یک رابطه سازنده است؛ آنچه در فرهنگ‌مان به درد‌دل معروف است. ولی آیا هر حرفی را برای هر کسی باید به زبان آورد؟
جواب سؤال یک «نه» قاطع است. این کار فقط برای کسی که معتمد و محرم اسرار است و البته ظرفیت شنیدن و هنر گوش دادن را می‌داند، سازنده است. پس قرار نیست سفره دل را نزد هر کسی باز کنیم و اسم خودافشایی بر او بگذاریم.
خودافشایی کمک می‌کند ما خودمان را به بقیه معرفی کنیم. دیگران ما را بیشتر و بهتر بشناسند. خودافشایی به‌صورت کلامی و نوشتاری است. در واقع خودافشایی نقطه مقابل بازداری است.
هنگامی‌ که ما درونیات‌مان را با دیگران به کلام درمی‌آوریم، کمک می‌کنیم که دنیای درونی‌مان اعم از افکار و احساسات پردازش شود؛ یعنی روشن، متمایز، دسته‌بندی و منسجم شود. پردازش افکار و احساسات در جریان کلامی‌شدن موجب افزایش آگاهی به‌خودمان می‌شود؛ هم برای خودمان و هم برای دیگران شفاف و قابل‌فهم می‌شویم. شفافیت، تصویر واضح‌تری از نیازها، خواسته‌ها و احساسات ما در رابطه را ارائه می‌کند. از این رو است که خودافشایی ازجمله سازو‌کارهای ارتقای بهداشت روانی هم به‌حساب می‌آید.
خودافشایی می‌تواند در قالب حرف‌زدن با دیگران، حرف‌زدن با یک قاب عکس، حرف‌زدن برای یک ضبط‌کننده صدا و نوشتن روی کاغذ انجام شود. البته که حرف‌زدن برای یک شخص زنده سازنده‌تر و مؤثرتر است؛ البته وقتی انسانی مورد‌اعتماد یا دوستی معتمد در کار نباشد، موارد دیگر کارساز است و قطعا خودافشایی بهتر از بازداری و نگه‌داشت خود است.
در میان دوستان، هر کدام جنبه‌ای از ما را بهتر درک می‌کنند پس در خودافشایی حواسمان هست همان بخشی از خودمان را که برای دیگران قابل‌درک است، بیان کنیم.
برای برخی با جزئیات و برای بعضی فقط کلیات، برای برخی از روزمرگی می‌گوییم، برای برخی از خاطرات، برخی را در جریان زندگی شخصی‌مان می‌گذاریم و برخی را نه.
خودافشایی، با حفظ شرایط و متناسب را فرد مقابل، به کیفیت رابطه‌هایمان می‌افزاید، فضای رابطه را شفاف و عمق رابطه را بیشتر می‌کند که همگی منجر به رضایت ما از روابط‌مان می‌شود.  در نهایت اینکه به ما گفته‌اند دروغ نگویید ولی نگفته‌اند که هر راستی را به هر کسی بگویید.