چالش دوز چهارم واکسن کرونا

زهرا خلجی - روزنامه‌نگار

این روزها افراد دارای بیماری‌های خاص در حال دریافت دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ هستند، اما خیلی‌ها این سؤال را دارند که در شرایط فعلی، برای عموم مردم تزریق دوز چهارم لازم است؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، چندی پیش با تجزیه و تحلیل آمار بستری‌ها و مراجعین به اورژانس در 10ایالت آمریکا به نتیجه جالبی درباره مدت زمان اثرگذاری دوز تقویت‌کننده واکسن کووید-19 رسید. به گزارش نیویورک‌تایمز، این مطالعه نشان داده در افرادی که دوز سوم واکسن فایزر مبتنی بر پلتفرم MRNA را دریافته کرده‌اند، سطح محافظت واکسن از 91درصد طی 2 ماه پس از تزریق، به 78درصد پس از 4 یا 5ماه کاهش یافته است. اثربخشی واکسن برای کاهش مراجعه به اورژانس یا کلینیک‌ها نیز در این مدت زمان از 87درصد به 66درصد رسیده بود.
البته محققان این مطالعه را با اختلاف گروه‌های سنی، وضعیت زمینه ای بیماری یا عدم‌ایمنی کافی درنظر نگرفتند؛ با این حال گفتند یافته‌ها به اهمیت دوز چهارم اشاره کرده است.


دوز سوم، همچنان کافی است
آنتونی فائوچی، مشاور پزشکی کاخ سفید اما معتقد است که دوز سوم واکسن همچنان یک دیوار مستحکم در برابر بیماری است. او می‌گوید: میزان محافظت فعلی که 78درصد است، خوب و کافی است. اما از آنجایی که استراتژی‌های توصیه برای واکسن مدام در حال تغییر است، برای بسیاری از مردم گیج‌کننده شده است.
 فائوچی می‌گوید که همه‌‌چیز به ماندگاری میزان محافظت دوز تقویت‌کننده بستگی دارد، اگر کاهش ایمنی بعد از 4تا 5ماه بعد از تزریق ادامه داشته باشد و البته اهمیت دوز چهارم بیشتر برای افراد دارای شرایط زمینه ای مورد توجه است.
دکتر استرلینگ رانسون، مدیر آکادمی پزشکان خانوادگی آمریکا درباره سؤال‌های مکرر بیمارانش درباره لزوم تزریق دوز چهارم می‌گوید: بشر دوست دارد در همه‌‌چیز به قطعیت برسد و کنترل شرایط را به‌دست بگیرد. ولی ما دقیقا در نقطه‌ای هستیم که نمی‌دانیم چه اتفاقی در آینده رخ خواهد داد و نمی‌توانیم یک توصیه قاطعانه داشته باشیم.

رویکرد متفاوت کشورها
داده‌های کشور انگلیس با آنچه از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها ارائه شده است، شباهت دارد و نشان می‌دهد که دوز سوم در برابر بستری 4 تا 6ماه پس از تزریق 75 تا 85درصد اثربخشی دارند. در سرزمین‌های اشغالی با وجود این داده‌ها، از اواخر دی ماه تزریق دوز چهارم ابتدا به کادر درمان و سپس با اولویت گروه سنی در حال انجام است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز پیشنهاد کرده است افرادی که با ضعف سیستم ایمنی روبه‌رو هستند می‌توانند با گذشت 4ماه از دوز سوم، دوز چهارم را دریافت کنند.
در سوئد مقامات بهداشت عمومی، اوایل ماه گذشته به‌طور رسمی اعلام کردند که افراد بالای 80سال می‌توانند دومین دوز تقویت‌کننده واکسن کووید-19 یا همان دوز چهارم خود را دریافت کنند.
اما طبق یک مطالعه کوچک انجام شده‌، دوز چهارم واکسن کووید-19، آنتی بادی‌ها را به سطوح مشاهده شده پس از دوز سوم بازمی گرداند، اما تنها یک تقویت متوسط در محافظت در برابر عفونت ایجاد می‌کند. مایل داونپورت، ایمونولوژیست دانشگاه نیو ساوت ولز در استرالیا می‌گوید: دوزهای بیشتر احتمالا فقط ایمنی از دست رفته را در طول زمان بازیابی می‌کند.
گیلی رگوف یاچی، متخصص بیماری‌های عفونی نیز می‌گوید: دوز سوم واقعا مهم است اما افراد جوان و سالم که فاکتورهای خطری ندارند، در مواجهه با سویه اومیکرون چندان نفعی از دوز چهارم نخواهند برد. اگرچه او و سایر همکارانش به اهمیت دوز چهارم برای افراد در معرض خطر به‌دلیل شرایط زمینه ای واقف هستند، اما به تزریق این دوز برای افراد سالم توصیه نمی‌کنند. ولی با این حال ‌چندین کشور ازجمله شیلی و سوئد دوز چهارم را برای افراد مسن و سایر گروه‌های سنی تجویز کرده‌اند.
در انگلیس ساجد جاوید، وزیر بهداشت این کشور توصیه‌ها و راهنمایی‌ها را از کمیته مشترک واکسن و ایمنی‌زایی دنبال می‌کند. او در پاسخ به سؤال درباره لزوم دریافت دوز چهارم در این کشور می‌گوید: وقتی ماجرا به واکسیناسیون می‌رسد ما بادقت نظر متخصصان و مشاوران را گوش می‌کنیم. آنها اخیرا گفته‌اند این دوز برای افراد بالای 75سال، مبتلا به سرکوب ایمنی و افراد ساکن در خانه‌های سالمندان توصیه می‌شود. ما برای ارائه این دوزها آماده هستیم. ماه گذشته جاوید گفته بود که گروه‌های خاص دوز چهارم را در هفته‌های آینده می‌گیرند تا آنهایی که در معرض خطر ابتلا به نوع شدید بیماری هستند سطح بالایی از ایمنی در برابر ویروس را داشته باشند.