جهان‌نما
جنگ انرژی غرب علیه روسیه
تحریم گسترده نفت و گاز روسیه، می‌تواند پیامدهای ناگواری برای بازار جهانی انرژی داشته باشد
آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا، با اعمال محدودیت‌های متنوع علیه واردات نفت و گاز از روسیه، بازارهای جهانی را به هراس انداخته‌اند و روس‌ها هشدار داده‌اند که ممکن است قیمت نفت به همین‌خاطر، تا 300دلار برای هر بشکه هم بالا برود.
به گزارش بی‌بی‌سی، همزمان آمریکا با وجود هشدارهای مسکو، گفته است که در واکنش به حمله مسکو به اوکراین، واردات نفت از روسیه را تحریم می‌کند. انگلیس هم، تصمیم مشابهی را گرفته و اتحادیه اروپا هم گفته است که وابستگی خود به گاز روسیه را قطع خواهد کرد.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا گفته است که این اقدام، «توپخانه اصلی اقتصاد روسیه» را هدف می‌گیرد.
صادرات انرژی منبع درآمد مهمی برای روسیه است و اقتصاد روسیه به‌شدت به انرژی وابسته است. روسیه سومین تولیدکننده بزرگ نفت بعد از عربستان سعودی و آمریکاست. این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام و فراورده‌های نفتی دنیاست و حدود 7میلیون بشکه در روز، معادل 7درصد نیاز جهانی را تولید می‌کند.
قبل از اینکه غربی‌ها این تصمیم‌ها را اعلام کنند، روسیه درباره پیامدهای «فاجعه‌بار» حذف نفت و گاز روسیه از بازارهای جهانی هشدار داده و تهدید کرده بود که ممکن است خط لوله اصلی انتقال گاز خود به آلمان را قطع کند. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، معاون وزیر انرژی روسیه در این‌باره گفته است: «کاملا واضح است که پس زدن نفت روسیه به پیامدهای فاجعه‌باری برای بازار جهانی منجر خواهد شد. افزایش قیمت‌ها غیرقابل‌پیش‌بینی خواهد شد. (قیمت‌ها) به 300دلار خواهد رسید، و چه بسا بیشتر از آن.»
این تصمیم‌های مهم در غرب، بر زندگی مردم به‌خصوص در اروپا اثر زیادی خواهد گذاشت و قیمت‌های بخش انرژی را که همین حالا باری سنگین بر دوش مردم عادی است را به‌شدت بالا خواهد برد.
آمریکا، ممنوعیتی فراگیر بر واردات انرژی از روسیه وضع کرده، و به جز نفت، دیگر محصولات بخش انرژی مانند گاز و زغال‌سنگ را هم در لیست ممنوعیت قرار داده و این ممنوعیت را فورا اعمال کرده است.
اما انگلیس گفته است که واردات از روسیه را تا پایان سال2022 به صفر خواهد رساند. اروپا اما محدودیت‌های بیشتری در تصمیم‌گیری‌های مشابه دارد چون حدود 40درصد گاز وارداتی خود را از روسیه تامین می‌کند.
کارشناسان گفته‌اند که آمریکا ضربه چندانی نخواهد خورد چون نفت کمی از روسیه وارد می‌کند و اصلا واردات گاز از این کشور ندارد. نه‌تنها صادرات روسیه به آمریکا، در مقایسه با اروپا، چندان زیاد نیست، که آمریکا خود تولیدکننده بزرگ انرژی است.
کورنلیا میرز، کارشناس بین‌المللی انرژی به الجزیره گفته است که اروپا برای همراهی آمریکا کار سختی دارد و پیش‌بینی کرده است که خرید نفت روسیه توسط هند و چین، افزایش خواهد یافت.
چشم‌انداز این محدودیت واردات، در هفته‌های اخیر باعث افزایش بهای جهانی انرژی شد و قیمت هر بشکه نفت، به 130دلار رسید درحالی‌که قیمت هر گالن بنزین (3.7لیتر) هم سه‌شنبه در آمریکا به 4.17دلار رسید.
کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر خریداران همچنان از خرید نفت خام روسیه اجتناب کنند، قیمت‌ها ممکن است به 160دلار برای هر بشکه و یا بالاتر و حتی 200دلار برای هر بشکه برسد. پیش‌بینی شده است در این صورت، قیمت هر گالن بنزین در آمریکا هم به 5دلار خواهد رسید.
احتیاط اروپا برای اعمال محدودیت‌ها، به‌خاطر وابستگی شدید این قاره به انرژی وارداتی از روسیه است. قیمت‌های انرژی در اروپا، به‌خصوص در بخش گرمایش خانه‌ها، همین حالا هم بالاست و اگر واردات گاز از روسیه قطع شود، ممکن است اوضاع به‌شدت بدتر شود. در میان تمامی کشورها، آلمان و ایتالیا بیشتر از هر کشور دیگری آسیب‌پذیر هستند.
اروپا برای جبران گاز وارداتی از روسیه ممکن است به واردات گاز مایع از قطر و یا واردات گاز از الجزایر و نیجریه روی بیاورد اما موانع عملیاتی بزرگی در راه توسعه سریع تولید قرار دارد. قطر هم که بعد از آمریکا دومین تولیدکننده بزرگ گاز مایع دنیاست تعهداتی در دیگر مناطق دنیا دارد و فعلا نمی‌تواند جای روسیه را بگیرد.
در بخش نفت هم کشورهایی مثل عربستان و امارات می‌توانند با افزایش تولید جای خالی روسیه را پر کنند اما روابط نه‌چندان گرم بین رهبران این دو کشور با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، نگرانی‌هایی را در واشنگتن ایجاد کرده است. رهبران عربستان و امارات هفته‌هاست از برقراری تماس با بایدن طفره می‌روند. به گزارش وال‌استریت ژرونال، هم محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان و هم محمد بن زاید ولیعهد امارات، که روابط خوبی با روسیه در بخش انرژی دارند، برای برقراری تماس تلفنی با بایدن در دسترس نبوده‌اند.
امیدواری به همکاری این دو کشور در حالی است که آنها در اوپک پلاس، شرکای راهبردی روسیه در زمینه تولید نفت هستند و با کنترل تولید، قیمت‌ها را هم کنترل می‌کنند. اوپک پلاس که روسیه هم عضو آن است، هفته گذشته با وجود درخواست‌های غربی‌ها، با افزایش تولید مخالفت کرد.
آمریکا چنان در مسئله جایگزینی نفت روسیه مصمم است که اخیرا کانال‌های دیپلماتیک را با ونزوئلا، که متحد روسیه هم هست فعال کرده است. ونزوئلا، بزرگ‌ترین ذخائر نفتی دنیا را دارد.