نور جدید ایران در مدار لئو

عمادالدین‌قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار

عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی از قرار گرفتن ماهواره «نور2» در مدار 500کیلومتری خبر داده است. در پست وزیر ارتباطات که خبر آن در سایت این وزارتخانه هم منتشر شده آمده است: «نور 2که نخستین سیگنال‌های آن توسط ایستگاه‌های زمینی با موفقیت دریافت شد، ماهواره‌ای سنجشی- شناسایی است که هر ۹۰ دقیقه به دور زمین گردش خواهد کرد و در هر شبانه‌روز ۱۶ بار از فراز سپهر ایران‌زمین خواهد گذشت و مأموریتش حداقل ۳ سال ادامه خواهد داشت».
پرتاب این ماهواره توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با استفاده از ماهواره‌بر سه‌مرحله‌ای قاصد از کویر شاهرود صورت گرفت.
اطلاعات منتشر شده حاکی از آن است که ماهواره «نور2» با سرعت 7.6کیلومتر بر ثانیه به پرواز درآمده و ۴۸۰ ثانیه پس از پرتاب، در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین یا همان مدار لئو قرار گرفته است. همچنین پرتابگر این ماهواره با نام قاصد یک ماهواره‌بر 3مرحله‌ای ساخت ایران با پیشران کامپوزیتی الیاف کربن است. این نوع پیشران موجب کاهش شدید وزن حامل نسبت به حامل‌های فلزی شده است. این پرتابگر در مرحله اول خود از سوخت مایع و در 2مرحله دیگر از سوخت جامد بهره می‌برد.

اهمیت مدار 500کیلومتری
محمدحسین جهان‌‌پناه، پژوهشگر حوزه هوا، فضا در گفت‌وگو با همشهری در مورد اهمیت مدار 500کیلومتری به‌وجود بازه‌های مداری اشاره می‌کند و می‌گوید: «ماهواره‌های رصدی در مدارهای پایین قرار می‌گیرند. این مدار(LEO) ویژه ماهواره‌ها پایش اطلاعاتی، تصویربرداری و ارتباطی هستند.» جهان‌پناه همچنین از مدارهای بالا نام می‌برد که درواقع مدارهای بیش از 1500کیلومتر را شامل می‌شوند. او با اشاره به اینکه به این نوع مدارها، مدارثابت یا زمین‌آهنگ گفته می‌شود، ادامه می‌دهد: «سرعت ماهواره‌هایی که در این مدار قرار می‌گیرند با سرعت چرخش زمین یکی است.» 
این روزنامه‌نگار حوزه هوا، فضا ویژگی ماهواره‌های مداربالا را صرف‌نظر از اینکه خیلی دور از زمین هستند، عمر بالای آنها(حدود 10تا 15سال) می‌داند. جهان‌پناه همچنین ویژگی ماهواره‌های مدارپایین را عمر کم(از چند ماه تا 2سال، عنوان می‌کند و می‌گوید: «این نوع ماهواره‌ها بسیاری از مواقع به تثبیتِ مدار نیاز دارند، چون آنها با یک فرایند تدریجی سقوط به زمین روبه‌رو هستند.»
او با اشاره به اینکه ماهواره‌های مدارپایین برای تثبیت مدار به رانگشر نیاز دارند، این نکته را مورد توجه قرار می‌دهد که این نوع ماهواره‌ها اگر از این مدار پایین‌تر باشند، فرآیند سقوطشان به حدی سرعت می‌گیرد که ممکن است حتی ظرف 2هفته سقوط کنند.

ویژگی‌ها
پژوهشگر حوزه هوا، فضا به منتشر نشدن اطلاعات این ماهواره ازجمله ابعاد و وزن آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ماهواره نور2احتمالا یک ماهواره تصویربرداری است که ساخت کشور خودمان است، چراکه ما امکان وارد‌کردن ماهواره به کشور را نداریم.» با این حال، جهان‌پناه به‌کار گرفتن بعضی از تکنولوژی‌ها از طریق انتقال تجربه در ماهواره نور2را رد نمی‌کند و این رویه را عادی می‌داند، همانطور که سایر کشورها هم از روال معمول انتقال تجربه بهره می‌برند. 

 نسل جدید نور 
نور ۲ در واقع نسل جدید ماهواره نور است که یک ماهواره چند منظوره ساخت ایران به‌حساب می‌آید. نور یا نور ۱ روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به وسیله ماهواره‌بر قاصد از کویر مرکزی ایران در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت. نور یک نخستین ماهواره نظامی ایران بود که در مدار قرار گرفت. 

مکث
دستاورد راهبردی
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در اکانت توییتر خود درباره پرتاب این ماهواره نوشته است: «پیشرفت ایران با سرعت نور. ماهواره نور2 سوار بر ماهواره‌بر ایرانی قاصد با سرعت 6/7کیلومتر برثانیه، پس از پرتاب، در مدار 500کیلومتری قرار گرفت. نور یک هم، همچنان تصاویری با کیفیت به ایران مخابره می‌کند. رؤیت جهان از فضا با ماهواره‌های ایرانی، یک دستاورد بزرگ راهبردی است.» سردار حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره پرتاب ماهواره نور2 گفت: «رسیدن به دانش و فناوری فضایی و قرار دادن ماهواره با موفقیت در مدار جزو شاخص ها و معیارهای یک کشور پیشرفته است.» سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوا، فضای سپاه هم گفت: «ایران قوی در حوزه امنیت و دفاع، اقتصاد و فرهنگی و حتی جهش های علمی مستلزم رسیدن به فضاست. ما محکوم به رسیدن به فضا هستیم که الحمدلله رسیدیم. باید کارهای بزرگ تری انجام شود. بدون رسیدن به فضا بقیه کارهای ما ناقص است. کاری که ما در شرایط تحریم انجام داده ایم صد درصد ایرانی است و کسی به ما کمک نکرده است. ماهواره، ماهواره‌بر و حتی فناوری ها و دانش این کار کاملا ایرانی است و کسی آن را به ما نداده است. این کار به ما کمک می کند که کارهای بعدی را با سرعت بیشتری جلو ببریم.»  همچنین سردار علی جعفر‌آبادی، فرمانده فضایی سپاه در گفت‌وگو با صدا و سیما درباره پرتاب ماهواره نور۲ گفت: «پرتابی که امروز شاهد آن بودیم با یک ماهواره و ماهواره‌بر کاملا ایرانی انجام شد.»