جهان‌نما
کشتار در مسجد شیعیان؛ یک‌روز معمولی در پاکستان
انفجار در یک مسجد شیعیان پاکستان، ده‌ها خانواده را داغدار کرده و بار دیگر به آنها یادآوری کرده که زندگی در پاکستان به‌عنوان شیعه، پیامدهای مرگباری دارد. این انفجار، هنگام برگزاری نمازجمعه در یک مسجد در پیشاور، براساس گزارش‌های رسانه‌ای حداقل 63شهید بر جا گذاشته و حدود 200نفر را مجروح کرده است.
شیعیان پاکستان دهه‌هاست که قربانی افراط‌گرایی گروه‌های تندور سنی هستند. بیرق شیعه‌کشی در پاکستان، حالا به‌دست یکی از تندروترین گروه‌های تروریستی که دنیا به‌خود دیده، افتاده و این‌بار داعش خراسان است که در نوک پیکان حملات فرقه‌ای علیه شیعیان قرار گرفته است. این گروه، بعد از انفجار اخیر در پیشاور، مسئولیت آن را به‌عهده گرفته است. داعش خراسان، اخیرا بیشترین حملات را علیه شیعیان در پاکستان داشته است اما انفجار اخیر، بزرگترین انفجاری بوده که این گروه مسئولیت آن را به‌عهده گرفته است. حمله به نمازجمعه پیشاور همچنین بزرگترین حمله تروریستی است که پاکستان در سال‌های اخیر تجربه کرده است.
پیشاور، شهری 2میلیون نفری در نزدیکی مرز با افغانستان، مدت‌ها بود که شاهد خشونتی در این مقیاس نبود. پیش از این، نیروهای تحریک طالبان پاکستان بارها به این شهر حمله کرده و خشونت‌های زیادی را مرتکب شده بود.
گروه‌های شیعه که سال‌هاست به بی‌توجهی دولت به امنیت خود اعتراض دارند، در سراسر کشور اعتراض‌هایی را علیه کشتار پیشاور ترتیب دادند و به خیابان‌ها ریختند. علامه نظر عباس تقوی، یک روحانی شیعه که رهبر اعتراض‌ها در کراچی بوده، درباره وضعیت شیعیان به الجزیره گفته است: «دولت پاکستان نمی‌تواند از شهروندان خود محافظت کند، حتی در مساجد.»
داعش در سال2015 در افغانستان و توسط اعضای سابق طالبان تاسیس شد. این گروه که حالا به گروه اصلی رقیب طالبان در افغانستان تبدیل شده، در سال‌های اخیر فعالیت‌هایش را به پاکستان گسترش داده و بهار سال۲۰۱۹، بخشی مخصوص فعالیت در پاکستان ایجاد کرد که حملات زیادی را علیه شیعیان هزاره در استان بلوچستان انجام داده است. وضعیت هزاره‌ها در پاکستان، در سال‌های اخیر به نسبت دیگر شیعیان بسیار بدتر بوده است. حملات داعش علیه شیعیان هزاره، زندگی را بر آنها جهنم کرده است. این به این معنا نیست که آنها قبل از تشکیل جبهه داعش خراسان در پاکستان، از حملات مصون بوده‌اند. پیش از داعش، گروه‌های تروریستی دیگر ازجمله سپاه صحابه و لشکر جنهگوی به شیعیان حمله می‌کردند. فقط در سال۲۰۱۳ میلادی، ۵۰۹نفر از شیعیان هزاره به‌خاطر عقیده خود به قتل رسیدند. براساس گزارش کمیسیون حقوق بشر پاکستان، بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ هم حدود ۱۰۰۰نفر از هزاره‌ها جان خود را به‌دلیل مشابه از دست داده‌اند. این میزان، تقریبا یک‌سوم تعداد شهدای شیعه است که از سال۲۰۰۱ جانشان را در خشونت‌های فرقه‌ای از دست داده‌اند. به گزارش الجزیره، غیر از داعش، گروه اهل سنت و الجماعه نیز شیعیان پاکستان را هدف حملات خود قرار می‌دهند. این گروه اخیرا در پاکستان فعالیت‌هایش را افزایش داده است. گروه اهل سنت و الجماعه ارتباط نزدیکی با لشکر جهنگوی دارد. لشکر جهنگوی، یکی از قدیمی‌ترین گروه‌های ضدشیعه در پاکستان به شمار می‌رود که از دهه1990، حملات زیادی را علیه شیعیان انجام داده است.
حملات به شیعیان البته به دهه1960 میلادی بازمی‌گردد. نخستین حمله به شیعیان، در مراسم ماه محرم در سال1963 انجام شد و بیش از ۱۰۰نفر جانشان را از دست دادند. از آن زمان به بعد، حمله به عزاداران در ماه محرم و به‌خصوص عاشورا، به سنتی مرگبار در میان گروه‌های تندروی ضدشیعه پاکستان تبدیل شده و بارها موج حملات به عزاداران در مراسم عزاداری محرم، شیعیان را به خاک و خون کشیده است.
در سال‌های اخیر، راهپیمایی‌های بزرگی با دعوت گروه اهل سنت و الجماعه در پاکستان علیه شیعیان برگزار شده است. این گروه، چنان در پاکستان جان گرفته که بسیاری از فعالان پاکستانی، چه سنی و چه شیعه، درباره فعالیت‌های آن هشدار داده‌اند. از نظر آنها، دولت برخورد مناسبی با هواداران این گروه افراطی نمی‌کند و جلوی نفرت‌پراکنی آنها را نمی‌گیرد. علاوه بر این گروه، در سال‌های اخیر گروه تحریک لبیک پاکستان هم خودنمایی کرده و از هوادارانش درخواست کرده که راهپیمایی کنند. این گروه از سال2017 اوج گرفته و هوادارانی پیدا کرده و به پشتوانه آن، فشار بر دولت برای برخورد با شیعیان را افزایش داده است.
فعالیت‌های این گروه‌ها با سکوت دولت پاکستان همراه است و زمینه را برای افزایش حملات به شیعیان فراهم کرده است. حمله انتحاری اخیر در مسجد شیعیان در پیشاور را در همین روند می‌توان تفسیر کرد. حمله به شیعیان در مساجد و آن‌هم هنگام برگزاری نمازجمعه، سنتی است که اخیرا داعش خراسان در پیش گرفته است. این گروه در ماه‌های گذشته و بعد از قدرت‌گرفتن طالبان در افغانستان، طی چندین هفته پیاپی به مساجد شیعیان هنگام برگزاری نمازجمعه حمله کرده است؛ حملاتی که ده‌ها شهید بر جا گذاشته است.
