رمزارز
راه و روش ماینینگ قانونی
در صورت اجرای مقررات موجود از سوی دستگاه‌های دولتی، مردم عادی هم می‌توانند به شکل قانونی در حوزه ماینینگ فعالیت کنند
عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار
استخراج رمزارز یا اصطلاحا ماینینگ از جذابیت خاصی در حوزه فناوری و صنعت برخوردار است. این حوزه علاوه بر اینکه در میان مردم علاقه‌مندانی دارد، برای کشور هم سودمند است. ارزآوری و استفاده از کوین‌های استخراج شده در معاملات بین‌المللی به‌ویژه در شرایط تحریم، تنها بخشی از مزایای ماینینگ است. درحالی‌که برق کشور تنها به کشورهای همسایه صادر می‌شود، با تولید رمزارز می‌توانیم برق را به شکل غیرمستقیم به دورترین نقاط جهان صادر کنیم. با این حال، بسیاری از مردم علاقه‌مندند بدانند که آیا می‌توانند به‌صورت انفرادی و قانونی در این حوزه فعالیت کنند یا نه؟ پاسخ این پرسش در یک کلمه «آری» است. مقررات و آیین‌نامه‌های موجود، ازجمله مصوبه 18مرداد98 هیأت وزیران، 2آیین‌نامه وزارت نیرو که آخرین آن مربوط به 16فرورین1400 است و 2آیین‌نامه وزارت صمت که یکی مربوط به 8آبان98 و یکی هم مربوط به اسفند99 است، امکان فعالیت در این حوزه را برای همه فراهم کرده است.
چگونه ماینر شویم؟
پاسخ علی بابک‌نیا، دبیر کارگروه ماینینگ انجمن زنجیره فناوران بلوک (انجمن بلاکچین) به این پرسش همشهری که آیا مردم عادی هم می‌توانند به شکل قانونی در حوزه ماینینگ فعالیت کنند، مثبت است و می‌گوید: «مردم برای ورود به این حوزه لزوما نیاز به ثبت شرکت ندارند و به‌طور انفرادی هم می‌توانند برای دریافت مجوزهای لازم و انشعابات قانونی اقدام کنند.»
بابک‌نیا حرکت مردم در مسیر قانونی این حوزه را نیازمند برداشتن 3گام می‌داند و نخستین گام را دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت عنوان می‌کند.
او با اشاره به اینکه مجوز وزارت صنعت و معدن دارای یک تعریف و تعبیر مشخص بوده و ویژگی آن «صنعت» است، می‌گوید: «متقاضی فعالیت در این حوزه صنعتی نمی‌تواند در محدوده شهری (مکان‌های مسکونی، تجاری، اداری) اقدام به فعالیت کند و این فعالیت حتما باید در یک محیط صنعتی مانند شهرک‌های صنعتی صورت بگیرد.»
این کارشناس حوزه ماینینگ گام دوم را دریافت انشعابات قانونی گاز و برق عنوان می‌کند. بابک‌نیا با این حال یادآوری می‌کند که «تعرفه گاز و برق در حوزه ماینینگ به شکل قابل‌توجهی متفاوت از تعرفه صنایع دیگر و حدود 20 تا 30برابر بیشتر است.»
به‌گفته او، سومین گام موضوع تعزیرات، حقوق گمرکی و خرید دستگاه با اسناد قانونی است.
چالش‌های حوزه ماینینگ
اگرچه با وجود مقررات و آیین‌نامه‌های مربوطه، مسیر قانونی برای فعالیت مردم در حوزه ماینینگ هموار به‌نظر می‌رسد، اما دبیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین چالش‌هایی را برای ورود به این حوزه برمی‌شمارد.
بابک‌نیا با اشاره به نخستین گام که همان دریافت مجوز از وزارت صمت است، با اظهار تأسف می‌گوید: «سامانه این وزارتخانه از خرداد1400 مسدود شده است.»
او در توضیح چالش دوم که مربوط به استفاده از انشعابات قانونی است، می‌گوید: «اگرچه اکنون برق به‌عنوان کالایی کمیاب در کشور شناخته می‌شود، اما کشور در حوزه گاز در شمار بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهان قرار دارد و اگر گاهی از کمبود گاز صحبت می‌شود، تنها مربوط به یک بازه زمانی حدودا 40 تا 50روزه و افت فشار در بعضی از نقاط است.»
به‌گفته بابک‌نیا «کشور حدود 10ماه از سال با چالش کمبود گاز مواجه نیست. پس دولت می‌تواند با حمایت از سرمایه‌گذاران سازنده نیروگاه که با سرمایه شخصی و بدون تسهیلات بانکی، می‌خواهند برای استخراج رمزارز نیروگاه بسازند، به پیشرفت این صنعت کمک کند. درنتیجه، این سرمایه‌گذاران با احداث نیروگاه، هم نیاز خود را برآورده می‌کنند و هم در ایام بحرانی سال (پیک تابستان) می‌توانند به شبکه سراسری، برق‌رسانی کنند.»
دبیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین چالش سوم را مربوط به گام سوم برای فعالیت قانونی می‌داند و می‌گوید: «وقتی متقاضی، مجوزی از وزارت صمت ندارد، طبیعتا نمی‌تواند اقدام به ثبت سفارش و واردات دستگاه ماینینگ کند.»
بابک‌نیا نتیجه این چالش‌ها را سلب یک فرصت مغتنم از عموم مردم می‌داند که باعث می‌شود آنها به سمت واردات غیرقانونی، استفاده از انشعابات غیرقانونی و درنهایت فعالیت غیرمجاز در حوزه ماینینگ هدایت شوند.
مقررات موجود است
دبیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین تأکید می‌کند که «برای فعالیت در حوزه ماینینگ، کشور با خلأ قوانین و مقررات روبه‌رونیست» و مسئله اصلی را رعایت و اجرا نکردن مقررات و آیین‌نامه‌های موجود از سوی وزارتین صمت و نفت می‌داند.
بابک‌نیا معتقد است که باوجود مجموعه‌ای از مقررات و قوانین، اگر وزارتخانه‌های صمت، نفت و نیرو خود را ملزم به رعایت این مقررات کنند، مردم هم حتما در مسیر قانونی فعالیت می‌کنند.
مکث
رتبه‌بندی کشورها در ماینینگ
براساس گزارش‌های وزارت صمت، استخراج جهانی سالانه ۳۲۴هزار بیت کوین معادل ۱۱هزار میلیون دلار است که برآورد می‌شود استخراج فعلی این رمز ارز به‌صورت غیررسمی در ایران سالانه حدود ۴ تا ۶درصد تولید جهانی، یعنی حدود ۱۹هزارو۵۰۰ بیت کوین، معادل ۶۶۰میلیون دلار و معادل 7.5درصد کل دنیا تخمین زده می‌شود. نکته قابل‌توجه در مورد ماینینگ، محدود بودن تعداد کوین‌های قابل استخراج است؛ به همین‌خاطر، یک مسابقه جهانی برای استخراج سریع‌تر کوین‌ها بین کشورهای مختلف شکل گرفته است. دانشگاه کمبریج در رتبه‌بندی که مربوط به سال2021 است، اعلام کرد که قزاقستان، آمریکا و روسیه در صدر جدول استخراج‌کنندگان بیت‌کوین قرار دارند؛ این در حالی است که هیچ‌‌یک از این 3کشور در سال2020 درمیان 3کشور برتر این حوزه قرار نداشتند. پس از اتفاقات اخیر در قزاقستان و قطعی اینترنت در این کشور، جایگاه قزاقستان تغییر کرد. همچنین قیمت بیت‌کوین پس از این اتفاق و البته جنگ در اوکراین دستخوش نوسان و افت شد. ایران براساس این رتبه‌بندی طی تیر و مرداد1400 در جایگاه هشتم قرار داشت، اما آخرین رتبه‌بندی حاکی از رتبه هفتم ایران است. اگرچه به‌نظر می‌رسد که ایران در جایگاه مناسبی قرار دارد، اما واقعیت این است که بخش قابل‌توجهی از هش‌ریت ایران مربوط به ماینرهای زیرزمینی است. زیرزمینی شدن این حوزه که به‌گفته کارشناسان، محصول اجرا نشدن مقررات و آیین‌نامه‌های موجود است، به‌طور مشخص، آورده‌ای برای کشور نخواهد داشت. درحالی‌که چین طی سال‌های گذشته، در رتبه اول جهان قرار داشت، اما پس از ممنوعیت ماینینگ در این کشور، ماینرها مجبور شدند به کشورهای دیگر، ازجمله کشورهای منطقه آمریکای شمالی و آسیای مرکزی، مهاجرت کنند. بازار رمزارزها به سرعت در حال رشد و پیشرفت است. پروژه‌های پیشرفته و نوآورانه‌ای که در این بخش ظهور می‌کنند، راه‌های کارآمدتری را برای تولید بیت کوین، انتخاب مناطق بهتر برای استخراج، اجتناب از آلودگی و آسیب‌های زیست‌محیطی و همچنین امکان دسترسی افراد عادی به استخراج ارائه می‌کنند.
در همینه زمینه :
