حامد مهربانی امسال در جشنواره چهلم فجر یکی از 2مجری نشستهای خبری فیلم‌ها در سالن رسانه‌ها بود. نشستهای خبری در چند سال اخیر خالی از حاشیه نبوده و گاه حتی فضایی ملتهب و متشنج داشتهاند. امسال هم در روز نخست نمایش فیلم‌ها در سالن رسانه‌ها، نشست خبری فیلم «مرد بازنده» با اعتراض تعدادی از عکاسان به کوچک‌بودن محل برگزاری نشست‌ها و خطر ابتلای حاضران به کرونا همراه شد. با اینکه معمولا در نشستهای خبری حرف خاصی زده نمی‌‌شود، اما این جلسات به جزء لاینفک جشنواره بدل شده‌اند و اجرا و اداره آنها، حداقل، برای مسئولان جشنواره مهم است. با مهربانی درباره تجربه‌اش از برگزاری این نشست‌ها گفتوگو کرده‌ایم.
تجربه برگزاری نشستهای خبری جشنواره چهلم چطور بود؟
نشستهای خبری جشنواره فیلم فجر فضای خاص خود را دارند. این نشست‌ها نه شبیه نشستهای مطبوعاتی با مسئولان و سیاستمداران است که چند خبرنگار به نمایندگی از رسانه‌هایشان، هرکدام سؤالی می‌پرسند و می‌روند، مثل برنامه‌های گفت‌وگومحور تلویزیون نیست که مجری برنامه باید با سؤالات هدفمند و از قبل طراحی شده، جریان گفتوگو را هدایت کند.
در این نشست‌ها مجری سؤالی را که از طرف اهالی رسانه به دستش رسیده، می‌‌خواند و یکی از عوامل فیلم به این سؤال جواب می‌دهد و بعد سؤال بعدی مطرح می‌شود. در واقع دیالوگی به آن معنای گفت‌وگوهای اختصاصی شکل نمی‌گیرد. از طرف دیگر، اجرای نشستهای خبری شبیه اجرای استِیج هم نیست که نیاز باشد مجری روی تماشاگران و صحنه کنترل داشته باشد و آنها را به وجد بیاورد یا آرام کند. نشستهای خبری جشنواره را می‌توان ترکیبی از همه اینها دانست.
بشخصه این تجربه برای من بسیار لذتبخش و شیرین بود چراکه فرصت داشتم در مدت 10روز با بیش از 100 آدم مهم یا فعال در سینمای ایران گفتوگو کنم.
شما برای نخستین‌بار در این نشست‌ها حضور داشتید.
اگر منظورتان اجرای نشستهاست، بله. برای نخستین‌بار اجرای نشستهای خبری جشنواره را تجربه کردم و معمولا اغلب کسانی که اجرای این نشست‌ها را بر عهده داشتهاند، فقط یک‌بار مجری این برنامه بوده‌اند و تعداد افرادی که چندبار در سال‌های مختلف مجری نشست‌ها بوده باشند، زیاد نیست. در دوره قبلی جشنواره هم با من صحبتی برای اجرای چند نشست از مجموع نشستهای جشنواره شده بود که قسمت نشد تا امسال، که اجرای 10نشست را بر عهده داشتم. شاید جالب باشد بدانید من ۱۰، ۱۱ سال پیش در همین نشستهای جشنواره‌ای به‌عنوان خبرنگار و نماینده رسانه‌ها شرکت می‌کردم و جزو پرسش‌کنندگان از عوامل فیلم‌ها بودم و حساسیت‌هایی را که در این جلسات ایجاد می‌شود، از نزدیک می‌شناسم؛ حساسیت‌هایی که گاهی به‌خاطر سؤال خبرنگاران است و گاهی
به سبب نحوه برخورد عوامل فیلم‌ها با سؤالی که از آنها شده. آن تجربه قدیمی برایم در اجرای این نشست‌ها کمک‌کننده بود.
مجری نشست‌ها باید سؤالی را که به دستش می‌رسد بخواند و به‌نظر نمی‌رسد اجرای این نشست‌ها کار سختی باشد.
شاید این‌طوری به‌نظر برسد، اما اجرای این نشست‌ها به این راحتی‌ها هم نیست. گاهی در یک نشست 45دقیقه‌ای 15، 16نفر از عوامل یک فیلم در نشست شرکت می‌‌کردند و بیشتر سؤالاتی که به دستم می‌رسید به دو سه نفر از عوامل فیلم مثل کارگردان یا بازیگر مربوط بود و از بقیه عوامل سؤالی نمی‌شد. در این وضعیت، من باید کاری می‌کردم که احترام و شأن سایر عوامل حاضر در نشست رعایت شود و آنها هم در بحث شرکت کنند. یا در دو سه نشست پیش آمد که سؤالات اصحاب رسانه بعد از سه چهار سؤال تمام شد و من خودم مجبور بودم که با عوامل فیلم وارد گفتوگو شوم و جلسه را پیش ببرم. همه اینها بخشی از کار اجرای نشستهاست که شاید به چشم نیاید، ولی در اجرای خوب این نشست‌ها اهمیت دارد.
مجری یک برنامه گفت‌وگومحور یا خبرنگاری که میخواهد با کسی مصاحبه کند، باید خودش را برای گفتوگو آماده کند و برود درباره کسی که میخواهد با او صحبت کند یا درباره موضوع گفتوگو مطالعه کند. اجرای نشستهای خبری فیلم‌ها هم به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
من هم خودم را برای اجرای نشست‌ها آماده می‌کردم. فیلمی که باید نشست خبری‌اش را اجرا می‌کردم، پیش از جلسه می‌دیدم و اگر نقدی درباره‌اش نوشته شده بود یا مصاحبه‌ای با عواملش شده بود، می‌خواندم و سعی می‌کردم با آمادگی کامل در نشست حاضر بشوم. این کار از این نظر اهمیت داشت که بتوانم سؤالات اصحاب رسانه را با لحن درست بخوانم و منظور آنها را به‌درستی به پرسش‌شونده برسانم. حتی اگر منظور سؤالات را درست نمی‌فهمیدم یا نمی‌توانستم خط کسی را که سؤال پرسیده بود بخوانم، از کسی که رابط بین من و خبرنگاران بود، خواهش می‌کردم برود و از سؤال‌کننده بپرسد که منظورش دقیقا چه بوده یا دقیقا چه نوشته است تا سؤالات را بی‌کم‌وکاست بخوانم. از این نظر، اجرای نشست‌ها به آمادگی نیاز داشت تا در درک سؤالات دچار مشکل نشوم.
گاهی انتقادی که از مجریان نشستهای خبری می‌شود، این است که سؤالات را تغییر می‌دهند یا سؤالاتی را که لحن تندی دارند، یا نمی‌خوانند یا تعدیلشان می‌کنند.
من دقیقا همان چیزی را که به دستم می‌رسید می‌خواندم و هرگز سؤالات را تغییر نمی‌دادم. حتی گاهی وقتی سؤالی تند بود، در فاصله‌ای که یکی از عوامل داشت به سؤال قبلی جواب می‌داد، من به کارگردان یا کسی که سؤال تند بعدی از او بود، آرام می‌گفتم که سؤال بعدی تند است و ناراحت نشود. اما اصلا پیش نیامد که سؤالی را به‌دلیل تندبودنش نخوانم یا بخواهم تغییرش دهم.
پسند خودتان، یعنی دوست داشتن یا دوست نداشتن فیلمی، در نحوه سؤال پرسیدن‌تان که اثر می‌گذاشت.
درست است که من سال‌ها روزنامه‌نگار سینمایی بوده‌ام و تجربه سردبیری هم داشته‌ام و این توقع را به‌وجود
می‌آورد که حتما موضع نقد و کارشناسی به فیلم‌ها داشته باشم، و خب همینطور هم بود. من به تک تک آن فیلم‌ها نظر و نگاه انتقادی داشتم منتهی در نشست خبری، چون به‌عنوان مجری جشنواره و به نمایندگی از دبیرخانه -که نباید فرق و تفاوتی بین همه فیلم‌های بخش اصلی مسابقه بگذارد- سلیقه و پسند خودم را دخالت نمی‌دادم. معتقد بودم که در این جشنواره، نشست خبری جایی برای معرفی فیلم و عوامل است و به‌اصطلاح جای یقه‌گیری نیست. من در جلسات در نهایت بی‌طرفی سؤالات را می‌پرسیدم ولی در برنامه تلویزیونی «درانتهای الوند» که آن‌هم این مدت هرروز از شبکه۲ پخش می‌شد، نظر خودم را درباره فیلم‌ها می‌دادم و می‌گفتم. حتی در نشست فیلم «لایه‌های دروغ» که اهالی رسانه خیلی به فیلم نقد داشتند، سعی کردم در برابر فیلم موضع نگیرم و جلسه را با شوخی و خنده برگزار کردم. جالب بود که عوامل فیلم از سؤالاتی که مطرح شد و خواندم ناراحت نشدند و به خبرنگاران هم بد نگذشت.
گفت‌وگوی همشهری با یکی از مجریان نشستهای چهلمین جشنواره فیلم فجر
جشنواره جای یقه گیری نیست
در همینه زمینه :
