دانش
واکسن‌های استنشاقی برای شکست کرونا
واکسن‌های استنشاقی می‌توانند ویروس را در مسیر ورود به بدن متوقف کرده و قدرت انتشار آنها را کاهش دهند
زهرا خلجی- روزنامه‌نگار
جهان در حال دست و پنجه نرم‌کردن با سویه جدید کووید-19، اومیکرون است و تاکنون آنطور که مطالعات نشان داده‌اند، واکسن‌های موجود برای مبارزه با نوع وخیم بیماری تقریبا عملکرد قابل‌قبولی داشته‌‌اند. اما محافظت آنها در برابر ابتلا و مبارزه با سویه‌های جدید ویروس کرونا چندان قاطعانه نیست و همین نکته، احتمال نیاز به ادامه تزریق دوزهای تقویتکننده را تقویت می‌کند.
به‌گزارش نیویورک‌تایمز، اما محققان می‌گویند یک راه‌حل فوری و مناسب برای جلوگیری از پیشروی همه‌گیری دارند. واکسن‌های تنفسی ممکن است بهترین راه برای جلوگیری طولانی‌مدت از ابتلا به کووید-19 باشد؛ چراکه دقیقا در بینی و لایه مخاطی مسیر تنفسی و جایی که ویروس نخستین‌بار آنجا فرود می‌آید، محافظت ایجاد می‌کند. به همین‌خاطر چندین شرکت در تلاش برای ساخت این نوع واکسن‌ها هستند.
باهارت؛ پیشقدم در تولید واکسن استنشاقی
شرکت‌های دارویی بسیاری با تیم‌های تحقیقاتی در حال تلاش برای توسعه واکسن‌های خوراکی و استنشاقی هستند اما در این بین، شرکت بیوتکنولوژی باهارت هند، از تولیدکننده‌های اصلی واکسن‌های تنفسی است. بهترین محصول این شرکت، کوواکسین است که در هند و بسیاری از کشورها برای مبارزه با کووید-19 مجوز تزریق گرفته است. اما واکسن آزمایشی تنفسی آنها ممکن است بتواند بهتر و بیشتر از کوواکسین، بازی را تغییر دهد. ایمن‌کردن کل جمعیت با واکسن‌های تنفسی یا خوراکی میتواند در خلال موج‌های متوالی کووید، زودتر از واکسن‌های تزریقی که استفاده از آنها نیاز به مهارت و موعد مقرر تزریق دارد، عمل کند. یک واکسن تنفسی احتمالا برای بسیاری از افراد به‌ویژه بچه‌ها، خوشایندتر از تزریق‌های دردناک است و از سوی دیگر با کمبود مواردی مانند سوزن، سرنگ و سایر مواد هم مواجه نمی‌شود.
سد ایمنی در ابتدای مسیر ویروس
کریشنا الا، رئیس و مدیر اجرایی شرکت باهارت درباره اهمیت تولید واکسن‌های تنفسی، میگوید: واکسن‌های مورد استفاده در داخل بینی میتواند به آسانی ایمنی زیادی ایجاد کند و قدرت انتقال ویروس را کاهش دهد.
هم‌اکنون چندین واکسن تنفسی دیگر در دست تولید است که برخی از آنها در فاز سوم کارآزمایی قرار دارند. اما شرکت باهارت ممکن است نخستین واکسن در دسترس باشد. در ماه ژانویه این شرکت مجوز فاز کارآزمایی بالینی اسپری بینی را در هند به‌عنوان دوز تقویتکننده برای افرادی که 2دوز واکسن خود را گرفته بودند، دریافت کردند.
سویه اومیکرون نشان داده است که حتی 3دوز واکسن درحالی‌که محافظت زیادی در برابر بیماری سنگین ایجاد می‌کند، از ابتلا جلوگیری نمی‌کند. دلیل این اتفاق آن است که واکسن‌های تزریقی، آنتی‌بادی را در خون تولید می‌کنند و تعداد کمی از آن در بینی که منطقه اصلی ورود ویروس است، ایجاد می‌شود. درحالی‌که واکسن‌های اصطلاحا مخاطی به طرز ایده‌آلی سطح مخاط بینی، دهان و گلو را با آنتی‌بادی‌‌های ماندگار می‌پوشانند و در جلوگیری از ابتلا و انتشار ویروس بهتر عمل می‌کنند. به این ترتیب تفاوت عملکرد بین گذاشتن نگهبان در دروازه‌ها برای جلوگیری از نفوذ مهاجمان و تلاش برای بیرون‌راندن آنها پس از حمله، به‌خوبی نمایان می‌شود.
مقابله با انتشار ویروس
جنیفر گامرمان، ایمنولوژیست دانشگاه تورنتو میگوید: تنها راه دور‌زدن انتقال فرد به فرد، همین است. ما نمی‌توانیم تا آخر عمر افراد دارای بیماری زمینه‌ای را از فعالیت‌های اجتماعی دور نگه داریم و یا توصیه به تزریق دوزهای تقویتکننده را برای بالا نگه‌داشتن مصنوعی میزان آنتی‌بادی ادامه دهیم. واکسن‌های داخل بینی تاکنون نشان داده‌اند که از موش‌ها، همسترها و میمون‌ها در برابر کرونا محافظت کرده است. یک مطالعه جدید شواهد محکمی از حمایت آنها به‌عنوان دوز تقویتکننده ارائه کرده است. یک تقویتکننده داخل بینی سلول‌های یادآوری ایمنی و آنتی‌بادی‌ها را در بینی و گلو افزایش می‌دهد و به این ترتیب محافظت اولیه با واکسن‌های تزریقی را بهبود می‌بخشد.
آکیکو ایوازاکی، ایمنولوژیست دانشگاه یل که این مطالعه را رهبری می‌کند، میگوید: رویکرد ما این است که واکسن‌های استنشاقی را به‌عنوان دوزهای اولیه استفاده نکنیم بلکه آنها دوزهای تقویتکننده باشند؛ چراکه در این صورت می‌توانید از مصونیت موجود که قبلا ایجاد شده است، استفاده کنید.
وقتی که او و همکارانش از ترکیبی از پروتئین‌های یک کروناویروس جدید و ویروس سارس مرتبط برای آزمایش واکسن استنشاقی استفاده کردند، متوجه شدند که این ترکیب قادر به دفع تعداد زیادی از سویه‌های ویروس کروناست.
مکث
واکسن استنشاقی ایرانی
مؤسسه تحقیقات واکسن سرم‌سازی رازی چندی پیش از ساخت نخستین واکسن تزریقی - استنشاقی خبر داده بود که به‌گفته این مؤسسه، واکسن استنشاقی رازی کووپارس موجب به حداقل رساندن زنجیره انتقال ویروس شده و دستگاه تنفسی فوقانی را همزمان با قسمت تحتانی آن ایمن می‌کند. اما از زمان اعلام این خبر، تاکنون گزارش دیگری درباره روند توسعه این واکسن منتشر نشده است.
