تهران من
معماری کارت‌پستالی
سارا کریمان
فرایند تلفیق معماری ایرانی- اروپایی از ابتدای دوره قاجار آغاز می‌شود و در اواخر قاجار و اوایل پهلوی شدت می‌یابد.
سفرهای شاه، درباریان و رجال به اروپا و همچنین اعزام دانشجویان به فرنگ و تأسیس مدرسه دارالفنون، درگاه‌های ورود فرهنگ غربی به کشور بودند.
در دارالفنون دو کرشیش و پولاک معلمان فرهنگی در رشته معماری بودند که طبعا مبانی معماری غربی را آموزش می‌دادند. در سال ۱۲۴۳ خورشیدی ممتحن‌الدوله به‌عنوان نخستین معمار تعلیم‌دیده ایرانی در اروپا به ایران بازگشت و ساخت بناهایی همچون مسجد و مجلس سپهسالار و مجلس شورای ملی به او سپرده شد.
اواخر دوره قاجار معماری از این دست موسوم به معماری کارت‌پستالی رایج می‌شود. از سال‌های ۱۲۸۰ به این سو طبقه‌ای که به خارج سفر می‌کردند، همراه مراسلات و نامه‌نگاری کارت‌پستال هم ارسال می‌کردند. کارت‌پستال رسانه‌ای شد برای تماشای چیستی جهان غرب.
در معماری کارت‌پستالی اصطلاحا کارفرما براساس تصویری از یک ساختمان که در کارت‌پستالی منتشر شده بود، طرح بنای خود را به معمار پیشنهاد می‌دهد و عملا معمار براساس تصویر، تزئینات و فرم را تقلید می‌کند. در واقع این معماری بر ساختار سنتی معماری ایرانی و سازه فرنگی شکل می‌گیرد. نتیجه آن‌که در کلیت اثر تعادل، توازن، آرامش و وحدت دیده می‌شود. در تزئینات این قبیل معماری نوعی واقع‌گرایی در نقوش انسانی و گیاهی به چشم می‌خورد؛ همچنین از خطوط هندسی ایران و رم باستان و نصب مجسمه روی بنا استفاده شده است. در حقیقت معماری نئوکلاسیک غربی است که با معماری ایران تلفیق شده است.
کاخ ملیجک(عزیزالسلطان) در اندرونی باغ سپهسالار و قصر فیروزه که بسیار به کاخ تروکادرو شبیه است از نخستین نمونه‌های این سبک هستند .بعدتر معمارانی همچون علی‌محمد صانعی معمارباشی در ساخت بناهایی همچون عمارت سردار اسعد بختیاری و خانه قوام در تثبیت این سبک کوشیدند.
بعدتر در دوره پهلوی اول و جریانات مدرنیستی سبک‌های وارداتی تماما اجرا می‌شدند همانطور که در آثار وارطان هوانسیان دیده می‌شود. امروزه نیز تمایل به ساختمان‌هایی با شمایل نئوکلاسیک غربی وجود دارد، این سبک ذاتا نمایانگر تمول مالک است و غالبا افراد چه در خاستگاه اصلی خود چه در سرزمین‌های دیگر آن را برای نمایش تفاخر خود برمی‌گزینند.
در همینه زمینه :
